Βαθύ Εύβοιας
Συντεταγμένες: 38°24′24.5″N 23°36′11.9″E / 38.406806°N 23.603306°E
Το Βαθύ Αυλίδας είναι πεδινή κωμόπολη στην Περιφερειακή Ενότητα Ευβοίας σε υψόμετρο 25 μέτρα[1].
- Για συνώνυμους οικισμούς στην Ελλάδα δείτε το λήμμα: Βαθύ
Γεωγραφία Επεξεργασία
Το Βαθύ Αυλίδας βρίσκεται στην ηπειρωτική Στερεά Ελλάδα, δίπλα στις βόρειες και δυτικές ακτές του Νότιου Ευβοϊκού κόλπου σε απόσταση (οδηγικά) 11 χλμ. Ν.-ΝΔ. της Χαλκίδας. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια αμπελιών, ελιών και σιτηρών. Στην περιοχή υπάρχουν οινοποιεία (ιδιαίτερα της Ριτσώνας), ορισμένα ελαιοτριβεία και αλευρόμυλοι. Λιγότερο ασχολούνται με την καλλιέργεια οπωροκηπευτικών, την οικόσιτη κτηνοτροφία, την κτηνοτροφία αιγοπροβάτων καθώς και με την εκτροφή χοίρων και πουλερικών. Επιπλέον υπάρχουν αρκετές βιομηχανίες και εργοστάσια[2][3].
Ιστορία - Αξιοθέατα Επεξεργασία
Στην ευρύτερη περιοχή από το Βαθύ Αυλίδας μέχρι τους όρμους Μικρό και Μεγάλο Βαθύ έχουν βρεθεί πολλά ευρήματα αρχαίας κατοίκησης από τα μυκηναϊκά χρόνια (16ος - 12ος αι. π.Χ.), και ταυτίζεται με την αρχαία Αυλίδα, από την οποία προήλθε και η ονομασία της δημοτικής ενότητας. Τα πιο σημαντικά αξιοθέατα και αρχαιολογικοί χώροι είναι:[4].
- Ο αρχαιολογικός χώρος στο λόφο «Πύργος» στην Παραλία Αυλίδας, όπου έχουν βρεθεί «νεκρικοί χώροι και μνημεία, αρχαιολογικές θέσεις, οικιστικά σύνολα» της Προϊστορικής και Ύστερης εποχής του Χαλκού.
- Ο αρχαιολογικός χώρος «Οι δύο λιμένες», ανάμεσα στην παράκτια ζώνη μεταξύ Ναυπηγείων Χαλκίδας και του εργοστασίου ΑΓΕΤ Ηρακλής.
- Το ιερό της Αυλιδείας Αρτέμιδος, δίπλα και ανατολικά του Α/Κ Σχηματαρίου-Χαλκίδας και πριν τον οικισμό Μικρό Βαθύ
- Η μυκηναϊκή ακρόπολη και τα τείχη κλασσικών χρόνων στον λόφο «Βεσσαλά».
Η Αυλίδα ήταν αρχαία Βοιωτική πόλη γνωστή από τον Τρωικό πόλεμο ως το λιμάνι από το οποίο αναχώρησε ο στόλος των Αχαιών. Σύμφωνα με τον μύθο κατά την παραμονή των Αχαιών στην Αυλίδα, ο Αγαμέμνονας έλαβε χρησμό πως έπρεπε να θυσιάσει την κόρη του Ιφιγένεια στον ναό της Αυλιδείας Αρτέμιδος για να φυσήξει ευνοϊκός άνεμος και να μπορέσει να αναχωρήσει ο στόλος. Από τις αρχαίες περιγραφές φαίνεται πως η πόλη βρισκόταν κοντά στις ακτές του Ευβοϊκού κόλπου ανάμεσα στους όρμους μεγάλο και μικρό Βαθύ, πολύ κοντά στην Χαλκίδα. Ήταν χτισμένη σε βραχώδη λόφο, κάτι που φαίνεται και από τον χαρακτηρισμό της από τον Όμηρο ως Πετρόεσσας. αλλά και από τον Στράβωνα ως «πετρῶδες χωρίον». Η πόλη τα επόμενα χρόνια αποτελούσε επίνειο της Τανάγρας. Το όνομά της σύμφωνα με την μυθολογία οφειλόταν στην Αυλίδα, κόρη του μυθικού βασιλιά της Θήβας Ωγύγου. Είναι γνωστή από τον Τρωικό Πόλεμο και τη θυσία της Ιφιγένειας,. Στην Αυλίδα είχε μαζευτεί ο ελληνικός στόλος πριν αναχωρήσει για την Τροία. Ο χώρος που έχει αποκαλυφτεί στην Αυλίδα είναι ο τόπος λατρείας της Αρτέμιδας όπου βρίσκεται το ιερό της θεάς. Ο πόλεμος μεταξύ Ελλήνων και Τρώων δε βρίσκει την Άρτεμη αδιάφορη. Ένα από τα πρώτα περιστατικά που συνέβησαν προτού ακόμη ξεκινήσει ο πόλεμος οφειλόταν στο θυμό και την οργή της Άρτεμης. Ο ελληνικός στόλος, εξαιτίας της άπνοιας που είχε δημιουργήσει η θεά, δεν μπορούσε να ξεκινήσει. Ένα τυχαίο περιστατικό των Αχαιών του Αγαμέμνονα είχε προκαλέσει την κατάσταση αυτή. Κάποτε χωρίς ο ίδιος να το αντιληφθεί είχε εισβάλει σ' ένα άλσος, αφιερωμένο στην Άρτεμη, και είχε σκοτώσει ένα ιερό ελάφι. Η θεά εξοργίστηκε τόσο πολύ που απαίτησε τη θυσία της κόρης του Ιφιγένειας προκειμένου ευνοϊκοί άνεμοι να βοηθήσουν τον απόπλου των ελληνικών πλοίων. Η φάση ακμής του ιερού διήρκεσε από την κλασική μέχρι και τη ρωμαϊκή περίοδο.
Η ευρύτερη περιοχή κατοικείται ήδη από τα μυκηναϊκά χρόνια (16ος - 12ος αι. π.Χ.), Λείψανα της μυκηναϊκής εποχής έχουν βρεθεί στη βραχώδη περιοχή Γελαδοβούνι. Τη συνεχή χρήση του χώρου πιστοποιεί η εύρεση τμήματος αψιδωτού κτίσματος των γεωμετρικών χρόνων (10ος - 8ος αι. π.Χ.) κάτω από το ναό της Αρτέμιδας του 5ου αι. π.Χ. Την ίδια εποχή κατασκευάζεται η Ιερή Κρήνη. Στα ελληνιστικά χρόνια (330 - 30 π.Χ.) προστίθεται ο πρόναος στο ναό και κτίζεται συγκρότημα εργαστηρίων και ένας ξενώνας νοτιότερα. Στα αυτοκρατορικά χρόνια (30 π.Χ. - 330 μ.Χ.) ο ναός επισκευάζεται, ενώ το πλήθος των αναθημάτων δείχνει την άνθιση της λατρείας. Το ιερό καταστράφηκε κατά τις επιδρομές των Γότθων του Αλάριχου το 396 μ.Χ. Αργότερα, στη θέση του ναού ιδρύθηκαν λουτρικές εγκαταστάσεις (θέρμες).
Η Αυλίδα δεν αποτέλεσε ποτέ μια πόλη. Θεωρούνταν τμήμα της θηβαϊκής επαρχίας μέχρι το 387 π.Χ. Από τότε ανήκε εδαφικά στην Τανάγρα. Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς, Αγησίλαος, ως ''νέος Αγαμέμνονας'', θυσίασε στο ιερό της Αυλιδείας Αρτέμιδας, προτού ξεκινήσει για την Ασία το 397 π.Χ. Παρατηρείται λοιπόν αδιάλειπτη κατοίκηση του χώρου από τα μυκηναϊκά μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια. Η Αυλίδα κατόρθωσε να επιζήσει κυρίως χάρη στην ύπαρξη του ιερού της Άρτεμης και στα κεραμικά εργαστήρια. Αναφορά στο ιερό της Αυλιδείας Αρτέμιδας γίνεται στο Στράβωνα (9,2,8) και στον Παυσανία (9,19,6 κε.).
Σποραδικές ανασκαφές στην περιοχή έγιναν το 1928, κατά την ανέγερση του εργοστασίου "Τσιμέντα Χαλκίδος" και το 1954 από τον έφορο αρχαιοτήτων Ι. Θρεψιάδη. Συστηματικότερες έρευνες διενεργήθηκαν από τον Ι. Θρεψιάδη το διάστημα από το 1956 ως το 1961 με την υποστήριξη της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Τα ευρήματα των ανασκαφών φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θήβας.[5]
Διοικητικά Επεξεργασία
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1835 όταν ορίστηκε έδρα μέχρι το 1845 του τότε δήμου Αυλίδος. Το 1912 αναφέρεται ξανά στο ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912 όταν αποσπάστηκε από το δήμο Αυλίδος και ορίστηκε έδρα της νεοϊδρυθείσας κοινότητας Βαθέος[6]. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, μαζί με το Μικρό Βαθύ, την Παραλία και την Ριτσώνα αποτελούν τη δημοτική κοινότητα Βαθέος που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αυλίδος του Δήμου Χαλκιδέων και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα έχει πληθυσμό 4.098 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 2.385[7].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 175, τομ.6.
- ↑ «Βαθύ Προορισμός - Τουριστικές πληροφορίες - Διακοπές Βαθύ - diakopes.gr». Διακοπές. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «ΒΑΘΥ (Κωμόπολη) ΑΥΛΙΔΑ - GTP». www.gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «Συνδεθείτε στο Facebook». Facebook. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10659 (σελ. 185 του pdf)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Ιερό Αυλιδείας Αρτέμιδος Αρχειοθετήθηκε 2019-12-24 στο Wayback Machine. από τον κόμβο Οδυσσεύς Αρχειοθετήθηκε 2008-02-14 στο Wayback Machine. του Υπουργείου Πολιτισμού
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα χωριό της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |