Βασίλειος ο Χαλκόχειρ
Ο Βασίλειος ο Χαλκόχειρ ήταν ηγέτης λαϊκού επαναστατικού κινήματος στη βυζαντινή Βιθυνία κατά τη βασιλεία του Ρωμανού Α' Λεκαπηνού στις αρχές του 10ου αιώνα.
| Βασίλειος ο Χαλκόχειρ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 0η χιλιετία |
| Θάνατος | 932 |
| Αιτία θανάτου | θάνατος στην πυρά |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Ο Βασίλειος καταγόταν από τη Μακεδονία (δεν είναι σαφές αν εννοείται η Μακεδονία καθ΄ αυτή ή το Θέμα Μακεδονίας). Ο Αλέξανδρος Καζντάν εικάζει ότι ήταν πιθανώς σλαβικής καταγωγής και ότι υπηρετούσε στο βυζαντινό στρατό ως μισθοφόρος. Σύμφωνα με την κύρια πηγή για τη ζωή του, το χρονικό του Συμεών Λογοθέτη, τη δεκαετία του 920, εκμεταλλευόμενος τη λαϊκή δυσαρέσκεια για την βαριά φορολογία και τους λιμούς της εποχής, ηγήθηκε εξέγερσης στο Θέμα Οψικίου. Ο Βασίλειος υιοθέτησε το όνομα του στρατηγού Κωνσταντίνου Δούκα, που το 913 είχε προσπαθήσει ανεπιτυχώς να καταλάβει το βυζαντινό θρόνο, και απέκτησε γρήγορα μεγάλη υποστήριξη, καθώς ο Δούκας, καίτοι αριστοκράτης, είχε φτάσει να θεωρείται ως προστάτης των απλών ανθρώπων[1]. Οι αυτοκρατορικές αρχές έστειλαν εναντίον του στρατό υπό έναν τουρμάρχη που τον συνέλαβε και τον έφερε δέσμιο στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί ο Βασίλειος δικάστηκε από τον Έπαρχο της πόλεως και καταδικάστηκε σε ακρωτηριασμό του χεριού του.
Απτόητος, ο Βασίλειος επέστρεψε στο Οψίκιον, έφτιαξε ένα χάλκινο χέρι στο οποίο προσάρμοσε ένα μεγάλο σπαθί, συγκέντρωσε τους φτωχούς και κατατρεγμένους της επαρχίας και εξεγέρθηκε ξανά το 932. Με τους υποστηρικτές του κατέλαβε ένα οχυρό μέρος, την Πλατειά Πέτρα, το οποίο και χρησιμοποίησε ως βάση του για να εξαπολύσει επιδρομές στην τριγύρω επαρχία[2]. Η επανάσταση κατεστάλη ξανά από το στρατό, και ο Βασίλειος ξαναμεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, προσπαθώντας να ελαφρύνει τη θέση του, ισχυρίστηκε ότι η εξέγερσή του είχε την υποστήριξη σημαινόντων προσώπων, αλλά μια έρευνα απέδειξε τις κατηγορίες αυτές αβάσιμες. Ο Βασίλειος καταδικάστηκε και κάηκε στην πυρά στην πλατεία των Αμαστριανών[3].
Ο Καζντάν θεώρησε την εξέγερση του Βασιλείου δείγμα λαϊκής και ιδιαίτερα αγροτικής εξέγερσης, και τη συνέδεσε με την μεταρρυθμιστική αγροτική νομοθεσία του Ρωμανού Α' Λεκαπηνού το 934 που προσπάθησε να ελαφρύνει τα βάρη των φτωχών και να περιορίσει την εξουσία των «Δυνατών».
Παραπομπές Επεξεργασία
Πηγές Επεξεργασία
- Kazhdan, Alexander Petrovich (1951). «Великое восстание» Василия Медной руки. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (στα ρωσικά). Византийский Временник 4: 74–83. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-05. https://web.archive.org/web/20120305110723/http://www.vremennik.biz/BB%2004%20%281951%29. Ανακτήθηκε στις 2012-08-24.
- Kazhdan, Alexander Petrovich (1991). «Basil the Copper Hand». Στο: Kazhdan, Alexander Petrovich. Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. σελίδες 268–269. ISBN 978-0-19-504652-6.