Βενετική Σχολή
Η Βενετική Σχολή ζωγραφικής ήταν κινητήρια δύναμη στην Ιταλική Αναγέννηση και την μετέπειτα εξέλιξη. Οι δημιουργοί της Σχολής ήταν οι κορυφαίοι Βενετοί ζωγράφοι τα αδέλφια Τζοβάνι Μπελλίνι και Τζεντίλε Μπελλίνι, ακολούθησαν άλλοι κορυφαίοι ζωγράφοι όπως ο Τιτσιάνο, ο Τιντορέττο, ο Τζορτζόνε, ο Πάλμα Βέκκιο ο Πάολο Βερονέζε, ο Τζάκοπο Μπασσάνο και αργότερα ο Τζανμπαττίστα Τιέπολο. Το Βενετσιάνικο στυλ ζωγραφικής έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στο χρώμα από την γραφή, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ιταλία που κυριαρχούσε ο Μανιερισμός, κυριάρχησε στην Ευρωπαϊκή ζωγραφική τους επόμενους αιώνες.[1][2] Την μεγάλη δόξα που γνώρισε η Σχολή της Βενετίας τον 16ο αιώνα ακολούθησε η παρακμή τον 17ο αιώνα, μια απροσδόκητη νέα άνθιση γνώρισε τον 18ο αιώνα με την στροφή της τέχνης από το Μπαρόκ στο Ροκοκό.[3] Με την πτώση της Δημοκρατίας (1797) ακολούθησε ο οριστικός θάνατος της Σχολής, η τέχνη συνεχίστηκε ωστόσο από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες.[4] Η παρακμή στην Δημοκρατία της Βενετίας είχε ήδη αρχίσει (1500), παρέμεινε ωστόσο πολλά χρόνια ακόμα "η ισχυρότερη και πλουσιότερη πόλη ολόκληρης της Ιταλικής χερσονήσου". Η Δημοκρατία είχε υπό τον έλεγχο της πολλές μεγάλες Ιταλικές πόλεις όπως η Πάντοβα, η Μπρέσια και η Βερόνα, την Ίστρια, την Δαλματία, τα νησιά και τις ακτές της Κροατίας.[5] Οι κορυφαίοι Βενετοί ζωγράφοι τον 16ο αιώνα δεν ήταν "γηγενείς της πόλεις" αλλά είχαν έρθει φιλοξενούμενοι από άλλες περιοχές της Βενετικής επικράτειας.[6] Η υπόλοιπη Ιταλική χερσόνησος υποτιμούσε σημαντικά την Βενετία και την τέχνη της, χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ζωγράφος από την Φλωρεντία Τζόρτζο Βαζάρι ήρθε στην Δημοκρατία μόνο για να πάρει συμπληρωματικές πληροφορίες για την διδακτορική του διατριβή.[7] Οι ξένες Ευρωπαϊκές χώρες εκτιμούσαν την τέχνη της Βενετίας στον μέγιστο βαθμό, στον μεγαλύτερο από ολόκληρη την υπόλοιπη Ιταλία. Τον 18ο αιώνα ιδιαίτερα οι Βενετοί ζωγράφοι είχαν τόσο μεγάλη φήμη στο εξωτερικό που το μεγαλύτερο τμήμα της ζωής τους ήταν υποχρεωμένοι να ζουν στο εξωτερικό ως καλεσμένοι.[8]
15ος αιώνας Επεξεργασία
Ο Πάολο Βενετσάνο που ήταν ενεργός την περίοδο 1320-1360 ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που θεωρείται ως πρόγονος της Βενετικής Σχολής, εισήγαγε στην τέχνη της ζωγραφικής τα "σύνθετα Ντοσάλε" που κυριάρχησαν στις εκκλησίες δύο αιώνες. Τα Ντοσάλε μεταφέρθηκαν στο Πάλα Ντόρο πίσω από την Αγία Τράπεζα στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου, τα πλαίσια είχαν κατασκευαστεί στην Κωνσταντινούπολη και λεηλατήθηκαν διαδοχικά από τους Δόγηδες.[9] Η αποστολή του Βενετσάνου είχε στόχο να ζωγραφίζει καθημερινά τα πλαίσια τα οποία θα αποκαλύπτονταν μόνο στις ετήσιες εορτές. Η τέχνη του δεν είχε καμιά σχέση με την αντίστοιχη του Τζόττο ο οποίος έζησε μιά γενιά πιο πριν.[10] Τα πρώτα δείγματα της Ιταλικής Αναγέννησης παρουσιάστηκαν όταν ο Γκουαριέντο από την Πάντοβα ανέλαβε να δημιουργήσει Νωπογραφία στο Παλάτι των Δόγηδων (1365). Η παραδοσιακή Ιταλο-Βυζαντινή τέχνη επικρατούσε μέχρι τότε στην Βενετία αλλά από το 1400 ο Διεθνής γοτθικός ρυθμός κυριάρχησε στην τέχνη. Ο Ιακομπέλλο ντελ Φιόρε ήταν μια μεταβατική μορφή, τον διαδέχθηκε ο Μικέλε Τζιαμπόνο που εξακολουθούσε να διακοσμεί τα μωσαϊκά στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου. Ο Τζεντίλε ντα Φαμπριάνο και ο Πιζανέλλο που βρίσκονταν στην Βενετία την περίοδο 1405-1409 ζωγράφισαν πολλές νωπογραφίες στο παλάτι των Δόγηδων, σήμερα έχουν χαθεί.[11] Στα μέσα του 15ου αιώνα η Φλωρεντία ήταν η πιο διάσημη πόλη στην Ιταλική ζωγραφική και η Βενετία υστερούσε. Το σημαντικότερο έργο στην Βενετία ήταν ένα ψηφιδωτό που απεικόνιζε τον "Θάνατο της Παρθένου", βρισκόταν στην "Καπέλλα Μασκολί" στον Άγιο Μάρκο, ήταν σχέδιο του Τζιαμπόνο. Τα περισσότερα έργα στην πόλη αποτελούσαν νωπογραφίες του Αντρέα ντελ Καστάνιο.[12]
Οι οικογένειες Βιβαρίνι και Μπελλίνι ήταν οι σημαντικότεροι φορείς στην ζωγραφική της Βενετίας του 15ου αιώνα, οι Βιβαρίνι ασπάστηκαν πρακτικές από τον Ιταλικό νότο.[13] Ο Κάρλο Κριβέλλι γεννήθηκε στην Βενετία αλλά έζησε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του έξω από αυτήν, δεν ασπάστηκε τις μετέπειτα καλλιτεχνικές πρακτικές της πόλης.[14] Στα τέλη του 15ου αιώνα η Βενετσιάνικη ζωγραφική αναπτύχθηκε από τον Αντρέα Μαντένια από την γειτονική Πάντοβα. Την ίδια εποχή επισκέφτηκε την Δημοκρατία της Βενετίας ο Αντονέλλο ντα Μεσσίνα που εκπαιδεύτηκε την Ολλανδική ελαιογραφία στην Νάπολη.[15] Άλλο ένα σημαντικό γεγονός για την Βενετία ήταν η επίσκεψη του Λεονάρντο ντα Βίντσι που επηρέασε με την ζωγραφική του τον Τζορτζόνε.[16] Ο κορυφαίος ζωγράφος Τζοβάνι Μπελλίνι πιστώνεται με την ίδρυση της Βενετικής Σχολής. Μετά τα πρώτα έργα του όπως η "Μαντόνα των Μικρών Δέντρων" (1487) με τα οποία προσέγγισε την ζωγραφική του Μαντένια ακολούθησε μια πιο απαλή μορφή με έντονα χρώματα. Αργότερα με το έργο του "το ιερό του Σαν Ζαχαρία" (1505) έφτασε στο μέγιστο σημείο την Αναγέννηση στην Βενετία.[17] Ο μαθητής του Μπελλίνι Βιττόρε Καρπάτσο ακολούθησε το δικό του στυλ το οποίο ήταν συντηρητικό χωρίς να έχει σχέση με τους συγχρόνους του στην Αναγέννηση. Ο Καρπάτσο απεικόνιζε με τα έργα του εικόνες της Βενετίας στην εποχή που έζησε, κάτι ασυνήθιστο για τους υπόλοιπους καλλιτέχνες.[18]
16ος αιώνας Επεξεργασία
Ο Τζορτζόνε και ο Τιτσιάνο ήταν μαθητές στο εργαστήρι του Μπελλίνι, συνεργάστηκαν και είχαν παρόμοιο στυλ, τόσο που ήταν δύσκολο να διακριθεί. Η ειδικότητα του Τζορτζόνε ήταν οι Αρκαδικές ειδυλλιακές σκηνές το στοιχείο πήρε από τον δάσκαλο του Μπελλίνι που είχε περισσότερες Μαντόνες στο τοπίο του.[19] Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται στα έργα του Τιτσιάνο "Ποιμαντική συναυλία" (1508) και "Ιερή και βέβηλη αγάπη" (1515). Ο Τιτσιάνο αναδείχθηκε ως ο κορυφαίος Βενετός ζωγράφος.[20][21] Το πρώιμο έργο του "Παναγία του Πέζαρο" (1519–1528) ήταν μια τολμηρή σύνθεση με θρησκευτικό θέμα.[22] Η Παναγία βρισκόταν σε διαγώνια απόσταση μακριά από το κέντρο, διακρίνεται η κόκκινη σημαία στα αριστερά που αντισταθμίζεται με το κόκκινο φόρεμα της Μαντόνας. [23] Ο Τιτσιάνο καθιέρωσε το ξαπλωμένο γυναικείο γυμνό με θέματα από την μυθολογία, χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η "Παναγία του Ουρμπίνο" (1538). Το αντικείμενο του Τιτσιάνο που έφερε την Βενετσιάνικη ζωγραφική στο αποκορύφωμα της ήταν τα θρησκευτικά θέματα με έμφαση στην μυθολογία. Ο Τιτσιάνο είχε στενές σχέσεις με τον αυτοκράτορα Κάρολο Κουίντο και τον γιο του Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας.[24][25]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Steer, 7–10; Martineau, 38–39, 41–43
- ↑ Gardner, σ. 679
- ↑ Steer, 175 describes the cause of the revival as "something of a mystery"; it is also a "mystery" to Wittkower, 479
- ↑ Steer, 208
- ↑ Freedberg, 123
- ↑ Freedberg, 123
- ↑ Martineau, 38–39
- ↑ Martineau, 47–48
- ↑ Steer, 11, 15–22
- ↑ Steer, 22
- ↑ Steer, 28–33
- ↑ Steer, 35–36
- ↑ Steer, 36–43
- ↑ Steer, 43–44
- ↑ Prado Guide, σ. 223
- ↑ Prado Guide, σ. 248
- ↑ Gardner, σ. 68
- ↑ Steer, 66–68, 90; Freedberg, 166; Martineau, 66
- ↑ Gardner, σ. 680
- ↑ Gardner, σ. 684
- ↑ Prado Guide, σ. 248
- ↑ Gardner, σ. 685
- ↑ Gombrich, σ. 254
- ↑ Prado Guide, σ. 254
- ↑ Gardner, σ. 687
Πηγές Επεξεργασία
- Freedberg, Sydney J. Painting in Italy, 1500–1600, 3rd edn. 1993, Yale.
- Gardner's: Art Through the Ages—International Edition, Brace Harcourt Jovanovich, 9th edition, 1991.
- "RA": Martineau, Jane (ed), The Genius of Venice, 1500–1600, 1983, Royal Academy of Arts, London.
- Martineau, Jane, and Robison, Andrew, eds., The Glory of Venice: Art in the Eighteenth Century, 1994, Yale University Press/Royal Academy of Arts.
- Penny, Nicholas, National Gallery Catalogues (new series): The Sixteenth Century Italian Paintings, Volume II, Venice 1540–1600, 2008, National Gallery Publications Ltd.
- Steer, John, Venetian painting: A concise history, 1970, London: Thames and Hudson (World of Art).
- Wittkower, Rudolf, Art and Architecture in Italy, 1600–1750, Penguin/Yale History of Art, 3rd edition, 1973.
- Rosand, David, Painting in Sixteenth-Century Venice: Titian, Veronese, Tintoretto, 2nd ed 1997.
- Federico Zeri, Elizabeth E. Gardner: Italian Paintings: Venetian School: A Catalogue of the Collection of the Metropolitan Museum of Art, (New York, N.Y.)