O βικτοριάτος, λατιν. victoriatus ήταν ένα αργυρό νόμισμα, που εκδόθηκε κατά τη τη Ρωμαϊκή Δημοκρατία περίπου από το 221 ως το 170 π.Χ., δηλ. για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Η εμπρόσθια όψη του νομίσματος φέρει την προτομή του Διός. Η οπίσθια όψη έχει μία Νίκη να στέφει ένα τρόπαιο και κάτω η επιγραφή ROMA.

Αργυρός βικτoριάτος (2,98 γραμ.) που κόπηκε μετά το 211 π.Χ. Δαφνοστεφής κεφαλή Διός προς τα δεξιά / Νίκη στέφει τρόπαιο· κάτω επιγραφή ROMA.

Το νόμισμα αρχικά ζύγιζε περίπου 3,4 γραμ. (3 scruples), που σημαίνει ότι ήταν το ήμισυ της αξίας ενός νομίσματος (πρώιμου δηνάριου) με τέθριππο (quadrigatus), νόμισμα βάρους 6 scruples, που δεν παραγόταν την εποχή εκείνη. O βικτοριάτος έγινε με λιγότερο άργυρο από ό,τι το δηνάριο, που παρήχθη περίπου την ίδια εποχή. Ευρέσεις θησαυρών νομισμάτων δείχνουν ότι το νόμισμα κυκλοφόρησε στη νότιο Ιταλία και αργότερα στη Γαλατία, που σημαίνει ότι το νόμισμα είχε σκοπό να αντικαταστήσει τη δραχμή, δηλ. το ήμισυ του νόμου και όχι να γίνει μέρος του Ρωμαϊκού νομισματικού συστήματος. Όταν εκδόθηκε για πρώτη φορά ο βικτοριάτος, είχε αξία τα 3/4 του δηναρίου, όμως όταν το 101 π.Χ. επανεισήχθη ο κουινάριος με όμοιο τύπο, ο βικτοριάτος άξιζε το 1/2 του δηναρίου. Αυτό σημαίνει ότι οι βικτοριάτοι, που ήταν ακόμη σε κυκλοφορία την εποχή εκείνη, ήταν φθαρμένοι και θεωρήθηκαν ότι αξίζουν μόνο το ήμισυ του δηναρίου. Η επανεισαγόμενοι κουινάριοι παρήχθηκαν κυρίως στην εντεύθεν των Άλπεων Γαλατία, όπου οι βικτοριάτοι και οι απομιμήσεις τους ήταν δημοφιλείς· οι επανεισαγόμενοι κουινάριοι μπορεί να συνέχιζαν να ονομάζονταν βικτοριάτοι, αν και δεν υπάρχουν γραπτές αποδείξεις γι' αυτό.

Το όνομα βικτοριάτος είναι ένας παλαιός όρος, που πιστοποιείται από αρκετά κείμενα και επιγραφές της εποχής. Το νόμισμα είναι γνωστό ως τροπαϊκόν μεταξύ των ελληνόφωνων, λόγω του τροπαίου στην οπίσθια όψη, ενώ βρίσκεται και στα επίθετα Vettorato στην επαρχία της Βενετίας και Βιττωράτος στην Κεφαλονιά.

Πηγές Επεξεργασία

  • Michael Crawford Roman Republican coinage (London: Cambridge University Press, 1974)
  • John Melville Jones, A Dictionary of Ancient Roman Coins, London 1990.