Βλαχάβας
Βλαχάβας είναι το επώνυμο οικογένειας αρματολών και εθνικών αγωνιστών, της προεπαναστατικής περιόδου, που καταγόταν από το χωριό Σμόλιανη της Καλαμπάκας. Διακρίθηκε για τη δράση της, στα επαναστατικά χρόνια, στην περιοχή των Χασίων. Τα πιο γνωστά μέλη της ήταν ο πατέρας, Αθανάσιος Βλαχάβας και οι γιοι Θεόδωρος, Δημήτριος και Ευθύμιος (ο περίφημος Παπαθύμιος), καθώς και Νικόλαος Βλαχάβας, οπλαρχηγός και αγωνιστής του Ολύμπου και της δυτικής Μακεδονίας στην επανάσταση του 1878 και γιος του Παπαθύμιου.
Αθανάσιος Βλαχάβας Επεξεργασία
Ο Αθανάσιος Βλαχάβας γεννήθηκε στο χωριό Σμόλιανη της Καλαμπάκας γύρω στο 1710 και πέθανε το 1790. Ήταν ο γενάρχης της οικογένειας των Βλαχαβαίων, καπετάνιος των αρματολών στα Χάσια σχεδόν επί 50 χρόνια και ανακαινιστής της Μονής Υπαπαντής των Μετεώρων.[1] Είχε τέσσερις γιους: τον Ευθύμιο, τον Θεόδωρο, τον Δημήτριο κι έναν ακόμα το όνομα του οποίου αγνοούμε. [2]Σε ηλικία 76 ετών πήγε στην Ιερουσαλήμ πεζός μαζί με το πρωτοπαλίκαρό του με τη ευχή να πεθάνει εκεί. Σύμφωνα με την οικογενειακή παράδοση γύρισε και πέθανε στην γενέτειρά του[3].
Θεοδωράκης Βλαχάβας Επεξεργασία
Γιος του Θανάση, ο Θεοδωράκης Βλαχάβας γεννήθηκε το 1770. Το 1808, όταν προδόθηκε το κίνημα που ετοίμαζαν οι κλεφταρματολοί κατά του Αλί πασά από τον αρματολό του Μετσόβου Ντεληγιάννη, ο Μουχτάρ πασάς, γιος του Αλή πασά, πέρασε στη Θεσσαλία με 15000 Αρβανίτες. Ο Βλαχάβας βρέθηκε με 150 άνδρες στο Καστράκι της Καλαμπάκας. Οι λίγοι Έλληνες πολέμησαν ώσπου τους εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά (φυσέκια). Τότε θέλησαν να ανοίξουν δρόμο διαφυγής με τα σπαθιά τους και σκοτώθηκαν οι περισσότεροι. Μεταξύ εκείνων που σκοτώθηκαν ήταν και ο Βλαχάβας. Σκοτώθηκε στις 9 Μαΐου της χρονιάς εκέινης.[4]
Δημήτρης Βλαχάβας Επεξεργασία
Σκοτώθηκε στη μάχη του Καστρακίου στις 8 Μαίου 1808. Είχε δύο γιους, τον Αθανάσιο και τον Νικόλαο, οι οποίοι μετά την αιχμαλωσία τους στα Γιάννενα (1808-1822) κατέφυγαν στην Αταλάντη. Ο Νικόλαος δεν είναι γνωστό αν άφησε απογόνους. Ο Αθανάσιος άφησε δύο γιους, τον Δημήτριο, που πέθανε στα 1865 και τον Κωνσταντίνο που γεννήθηκε στα 1840. Για τον Κωνσταντίνο δεν ξέρουμε κάτι άλλο. Ο Δημήτριος άφησε τρία παιδιά: την Πηνελόπη γεννημένη στα 1850, τον Γεώργιο στα 1853 και την Δέσποινα γεννημένη στα 1855.[5]
Θύμιος Βλαχάβας Επεξεργασία
| Βλαχάβας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1760 |
| Θάνατος | 1809 Ιωάννινα |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | επαναστάτης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Θύμιος Βλαχάβας ήταν περίφημος αρματολός στα Χάσια (περ. 1760-1809).
Γεννήθηκε στο συνοικισμό Τριφύλλι του χωριού Ασπροκκλησιά Καλαμπάκας στα 1770 και ήταν γιος του Αθανάσιου Βλαχάβα[6]. Είχε χειροτονηθεί ιερέας, αλλά όταν ο πατέρας του πέθανε, τον διαδέχτηκε στο αρματολίκι και ανέπτυξε αξιόλογη δραστηριότητα. Πέτυχε να ενώσει όλους τους αρματολούς της Στερεάς Ελλάδας και ενισχύθηκε και από τα Επτάνησα με τη σύμπραξη των Ρώσων. Ο Αλή πασάς ανησύχησε πολύ και με δόλια μέσα σιγά-σιγά κατάφερε να κυριεύσει το Σούλι το 1803, ενώ απειλούσε όλο τον αρματολισμό (1805). Τότε έγινε συνέλευση στο Καρπενήσι των αρματολών και ο Βλαχάβας μίλησε για οργανωμένη αντίσταση ενάντια στο σχέδιο του Αλή και για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Το 1806 που κηρύχθηκε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος, ο Βλαχάβας αναδείχτηκε με τους αγώνες του εναντίον των Τούρκων.
Ο Αλή πασάς με ισχυρές δυνάμεις τον καταδίωξε και έτσι αναγκάστηκε ο Βλαχάβας, ο Νικοτσάρας, ο Σταθάς κ.ά. να καταφύγουν στη Σκιάθο. Εκεί το 1807 κατασκεύασαν πειρατικό στόλο από 70 πλοία, που έκανε επιθέσεις στα τούρκικα πλοία.
Το 1808, ενώ συνεχιζόταν ο ρωσοτουρκικός πόλεμος, ο Βλαχάβας με την υποκίνηση των Ρώσων και σε συνεννόηση με τον ηγεμόνα των Σέρβων Καραγεώργη, συγκάλεσε συνέδριο των αρχηγών των αρματολών και εκλέχτηκε γενικός αρχηγός τους. Τότε κατάρτισε σχέδιο επανάστασης της Στερεάς και ζήτησε και τη βοήθεια των δυσαρεστημένων Τούρκων της Λάρισας και των Τρικάλων, οι οποίοι καταπιέζονταν από τους Αλβανούς του Αλή πασά. Σαν ημέρα εξέγερσης ορίστηκε η 29η Μαΐου 1808, αλλά το σχέδιο στην αρχή του ακόμα προδόθηκε από τον αρματολό του Μέτσοβου Ντεληγιάννη. Ο Βλαχάβας είχε τοποθετήσει τον Ντεληγιάννη και τον Ευθύμιο Στουρνάρη στα στενά Μέτσοβο και Καλλαρυτών, για να εμποδίσουν τους Αλβανούς. Επίσης οχύρωσε το μοναστήρι στα Μετέωρα. Ο Αλή πασάς, όταν έμαθε το σχέδιο, έστειλε αμέσως το γιο του, Μουχτάρ, να καταδιώξει τον Βλαχάβα. Αυτός έκανε επίθεση στους αδερφούς του Βλαχάβα, Θεόδωρο και Δημήτριο, στο Καστράκι, κοντά στα Μετέωρα, καθώς και στη γέφυρα Μπαμπά. Η σύγκρουση που ακολούθησε ήταν φονική. Ο Βλαχάβας έφτασε στον τόπο της μάχης με 500 άντρες, όταν πια είχε συντελεστεί το κακό και είχε σκοτωθεί ο αδερφός του Θεοδωράκης και οι άνδρες του. Μετά από την καταστροφή αυτή ο Βλαχάβας πήρε 200 άντρες και ανέβηκε στον Όλυμπο. Από εκεί πήγε στη Σκόπελο και κατασκεύασε πάλι πειρατικό στόλο. Η Πύλη, αργότερα υποσχέθηκε γενική αμνηστία στους αρματολούς, και όλοι επέστρεψαν στις θέσεις τους.
Ο Βλαχάβας καταζητούνταν από τον Αλή επίμονα και γι' αυτό το σκοπό ο Αλή μεταχειρίστηκε πλαστή επιστολή, γράφοντας ότι τον καλούσαν σε συνάντηση οι Λαζαίοι. Ο Βλαχάβας ανύποπτος πήγε και αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι τον παρέδωσαν στον Αλή στα Ιωάννινα, ο οποίος διέταξε τους δημίους του να του σπάσουν τα κόκαλα και να τον κομματιάσουν στα τέσσερα. Κρέμασαν μάλιστα από ένα κομμάτι σε τέσσερα σημεία των Ιωαννίνων για να τρομοκρατηθούν οι Έλληνες κάτοικοι. Η ζωή και το ηρωικό τέλος του Βλαχάβα ενέπνευσαν τον Παναγιώτη Σούτσο να γράψει το ομώνυμο δραματικό έργο του Ευθύμιος Βλαχάβας [7]
Οι απόγονοι του παπα-Θύμιου Επεξεργασία
Κατά τον Κασομούλη είχε τρεις γιους: τον Κωνσταντίνο, τον Γεώργιο και έναν ακόμα αγνώστου ονόματος. Οι τρεις τους χάθηκαν στα Γιάννενα μαζί με τον πατέρα τους. Νέωτερες έρευνες αναιρούν την πληροφορία του Κασομούλη και αναφέρουν πως ο τρίτος λεγόταν Ευθύμιος.[8]
Ευθύμιος Ευθυμίου Βλαχάβας Επεξεργασία
Κατά τα θεσσαλικά έθιμα όταν ένα παιδί γεννηθεί μετά τον θάνατο του πατερα του ονομάζεται όπως ο πατέρας του. Γενημένος μετά τη σύλληψη του πατέρα του που πρέπει να γεννήθηκε στα 1809 και σκοτώθηκε μετά το 1835, οπότε γεννήθηκε ο γιος του Νικόλαος. [9] Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες απογόνων του, ο Ευθύμιος Ευθυμίου Βλαχάβας είχε εκτός του Νικόλαου είχε τον Κωνσταντίνο και δύο θυγατέρες. Όλα τα παιδιά ήτα γεννημένα στην Αταλάντη. Μετακίνονται και στην περιοχή Αγίας Επίσκεψης. Οι απόγονοι του Ευθύμιου Βλαχάβα χωρίζονται σε δύο κλάδους: του Νικολάου που εγκαθίσται στα Τρίκαλα και του Κωνσταντίνου στην Αταλάντη.[10]
Νικόλαος Ευθυμίου Βλαχάβας Επεξεργασία
Γεννήθηκε στην Αταλάντη στα 1835. Δεκατριών ετών πηγαίνει στα Τρίκαλα. Εμπλέκεται μετά από απόπειρα κλοπής κερασιών σε φόνο Αρβανίτη αγροφύλακα και γίνεται κλέφτης στα Χάσια. Εμπλέκεται σε οικονομική διαφωνία με τον ηγούμενο μονής Μονής Λαγκαδιάς (Κορμπόβου) και σκοτώνει μία καλόγρια. Φυγόδικος καταφέυγει στην Κωνσταντινούπολη και φυλακίζεται τελικά εκεί. Ο μέλλων πεθερός του τον έσωσε και για να τον ευχαριστησει παντρεύτηκε την κόρη του. Τα γεγονότα τοποθετούνται πριν τα 1865.[11] Στα 1854 βρέθηκε στην Αταλάντη και εμπλέκεται στην Επανάσταση που έχει ξεσπάσει. Διακρίθηκε συμμετέχοντας στη μάχη της Αταλάντης τον Μάιο του 1854 Συμμετείχε και στην επανάσταση του 1878[12] Όταν απελευθερώθηκε η Θεσσαλία γύρισε στη Σμόλια και εγκαταστάθηκε στον Πλάτανο Τρικάλων, όπου και πέθανε γύρω στα 1900. Τα εγγόνια του μαρτυρούν πως ο Γεώργιος Α' τον επισκεύθηκε για να τον πάρει στην Αθήνα, αλλά εκείνος αρνήθηκε.[13]
Οι απόγονοι του Νικόλαου Ευθυμίου Βλαχάβα Επεξεργασία
Ο Νικόλαος Ευθυμίου Βλαχάβας και η Μανιώ είχαν τεσσερα παιδιά: την Ασπασία (1870-1954) την Πηνελόπη (1875-1936), τον Αθανάσιο (1877-1930) και τον Ευθυμιο (1879-1944)[14]
Ασπασία Επεξεργασία
Πρωτότοκη κόρη του Νικόλαου Βλαχάβα. Παντρευτηκε στον Πλάτανο τον δημοδιδάσκαλο Χρήστο Ντάσκα από τον οποίο απέκτησε έντεκα παιδιά Ένας εκ των απογόνων της ήταν ο Ελευθέριος Ντάσκας πρώτος έφεδρος αξιωματικός που έπεσε στον πόλεμο του 1940. Τα επιζήσαντα παιδιά της Ασπασίας και του Χρήστου Ντάσκα ήταν οι Νικόλαος 1839-1918, Αχιλέας 1895-1973, Αθανάσιος 1899-1978, Γεώργιος 1904-1989, Φίλιππος 1907-, Ελευθέριος 1912-1940, Κων/ίνος 1915-[15]
Πηνελόπη Επεξεργασία
Παντρεύτηκε στον Πλάτανο με τον Δημήτριο Οικονόμου. Είχαν ένα γιο: Νικόλαος (1903-1978)και δύο κόρες Δέσποινα (1895-1927) και Μαργαρίτα (1905-1932). Απόγονοί τους ζουν στον Πλάτανο στο Ρίζωμα και στα Τρίκαλα.[16]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ139-140
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ140
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.140
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.143
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ143-144
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.140
- ↑ Βάλτερ Πούχνερ, «Η συμβολή του Παναγιώτη Σούτσου στην πατριωτική δραματογραφία : ("Γεώργιος Καραϊσκάκης" 1842,"Ευθύμιος Βλαχάβας" 1851) » Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Περίοδος Β', Τομ. 39 (2007-2008), σελ. 59 κ. εξ.
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.144
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.144-145
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ145-146
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.146-148
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.148
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.150
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.150
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ150
- ↑ Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.151
Πηγές Επεξεργασία
- Θεόδωρος Νήμας, «Νεότερα στοιχεία για την ηρωική οικογένεια των Βλαχαβαίων», Τρικαλινά, τομ.1 (1981), σελ.139-158
- Βάλτερ Πούχνερ, «Η συμβολή του Παναγιώτη Σούτσου στην πατριωτική δραματογραφία : ("Γεώργιος Καραϊσκάκης" 1842,"Ευθύμιος Βλαχάβας" 1851) » Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Περίοδος Β', Τομ. 39 (2007-2008), σελ. 39-88
- Σπυρίδων Βλιώρας, Παπα–Θύμιος Βλαχάβας: Η προδομένη επανάσταση, www.academia.edu/45674427, Καλαμπάκα ²2021, σελ. 195.