Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας

βοεβοδάτο της Πολωνίας

Συντεταγμένες: 53°51′N 20°49′E / 53.850°N 20.817°E / 53.850; 20.817

Το Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας, ή Επαρχία Βαρμίας-Μαζουρίας (πολωνικά: Województwo warmińsko-mazurskie), είναι βοεβοδάτο (επαρχία) στη βορειοανατολική Πολωνία. Η πρωτεύουσα και η μεγαλύτερη πόλη του είναι το Όλστιν. Το βοεβοδάτο έχει έκταση 24.192 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 1.425.967 κατοίκων (το 2019).

Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας

Σημαία

Έμβλημα
ΧώραΠολωνία
Διοικητική υπαγωγήΠολωνία
ΠρωτεύουσαΌλστιν
Έκταση24.191 km²
Πληθυσμός1.437.812 (30  Ιουνίου 2016)[1]
Γεωγραφικές συντεταγμένες53°51′0″N 20°49′0″E
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος

Το Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1999, από ολόκληρο το Βοεβοδάτο Όλστιν, το δυτικό μισό του Βοεβοδάτου Σουβάουκι και μέρος του Βοεβοδάτου Έλμπλονγκ, σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις της πολωνικής τοπικής αυτοδιοίκησης που υιοθετήθηκαν το 1998. Το όνομα του βοεβοδάτου προέρχεται από δύο ιστορικές περιοχές, τη Βαρμία και τη Μαζουρία.

Το βοεβοδάτο συνορεύει με το Βοεβοδάτο Ποντλάσκιε προς τα ανατολικά, το Βοεβοδάτο Μασοβίας προς τα νότια, το Βοεβοδάτο Κουγιαβίας-Πομερανίας στα νοτιοδυτικά, το Βοεβοδάτο Πομερανίας στα δυτικά, τη Λιμνοθάλασσα του Βιστούλα στα βορειοδυτικά και το Όμπλαστ του Καλίνινγκραντ (ένας θύλακας της Ρωσίας) προς τα βόρεια. Τα σύνορά του αλληλεπικαλύπτονται σε μεγάλο βαθμό με τα νότια δύο τρίτα της πρώην Ανατολικής Πρωσίας, η οποία εκχωρήθηκε στην Πολωνία μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ιστορία Επεξεργασία

Η περιοχή κατοικήθηκε αρχικά από την παλαιά πρωσική φυλή των Βαρμιανών, από τους οποίους προήλθε το όνομα Βαρμία. Κατά τη βόρεια Σταυροφορία, οι Παλαιοί Πρώσοι κατακτήθηκαν από το Τευτονικό Τάγμα, η γη τους παραχωρήθηκε στο τάγμα από τον Πάπα και η περιοχή έγινε μέρος του Κράτους του Τευτονικού Τάγματος. Το Τάγμα ενθάρρυνε τον αποικισμό από Γερμανούς εποίκους στη Βαρμία (Όστζιντλουνγκ) και από Πολωνούς αποίκους από την περιοχή της Μασοβίας, που ονομάζονταν Μαζούριοι (Mazurzy), εξ ου και το όνομα Μαζουρία. Οι Παλαιοί Πρώσοι εξομοιώθηκαν με τους νεοφερμένους και έτσι εξαφανίστηκαν.

 
Μάχη του Γκρούνβαλντ, πίνακας του Γιαν Ματέικο (1878).

Κατά τη διάρκεια της Τευτονικής κυριαρχίας, η περιοχή γνώρισε μια διαδικασία αστικοποίησης και οικονομικής ώθησης λόγω της επέκτασης της Χανσεατικής Ένωσης στην περιοχή. Το Τάγμα αργότερα επιτέθηκε στην πρώην σύμμαχό του, Βασίλειο της Πολωνίας και κατέκτησε την περιοχή της Πομερέλιας και εισήλθε έτσι σε μια μακροχρόνια σύγκρουση με την Πολωνία, η οποία στη συνέχεια μπήκε σε συμμαχία με το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Στη Μαζουρία, οι Πολωνοί και οι Λιθουανοί νίκησαν το Τάγμα στη Μάχη του Γκρούνβαλντ. Οι πόλεμοι οδήγησαν τελικά σε εξέγερση του αστικού πληθυσμού των Πομερέλιας και της Βαρμίας, οι οποίοι επηρεάστηκαν από τους πολλούς πολέμους των Τευτώνων. Μετά από αίτημά τους, η περιοχή ενσωματώθηκε στην Πολωνία από τον βασιλιά Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας και μετά τον Δεκατριετή Πόλεμο παρέμεινε υπό πολωνική κυριαρχία, αλλά χωρίστηκε σε δύο μέρη: το Έλμπλονγκ και το Πριγκιπικό Επισκοπάτο της Βαρμίας ενσωματώθηκαν απευθείας στο Βασίλειο της Πολωνίας και η Μαζουρία έγινε πολωνικό φέουδο υπό τον έλεγχο του Τευτονικού Τάγματος.

 
Το Έλμπλονγκ ήταν μια από τις κύριες πόλεις-λιμένες του Βασιλείου της Πολωνίας και μια από τις μεγαλύτερες και πιο σημαντικές πόλεις σε ολόκληρη την Πολωνική-Λιθουανική Κοινοπολιτεία.

Η κατάσταση του Τευτονικού Τάγματος έπαψε να υπάρχει το 1525 όταν ο Μέγας Μάγιστρος Αλβέρτος της Πρωσίας εισήγαγε την εκκοσμίκευση, διακήρυξε το Δουκάτο της Πρωσίας και έγινε υποτελής του Σιγισμούνδου Α΄ της Πολωνίας. Η πρωσική γραμμή Χόενζολερν εξαφανίστηκε το 1618 με το θάνατο του Άλμπερτ Φρέντερικ και το Δουκάτο κληρονομήθηκε από τη γραμμή του Βρανδεμβούργου. Η Πρωσία μπήκε ταυτόχρονα σε μια προσωπική ένωση με το ελεκτοράτο του Βρανδεμβούργου, γνωστό ως Βρανδεμβούργο-Πρωσία, παραμένοντας υπό την πολωνική κυριαρχία μέχρι τη Συνθήκη της Ολίβα το 1660. Ο θρόνος κληρονομήθηκε από τον Φρειδερίκο Α΄ της Πρωσίας, ο οποίος ήθελε να ενώσει το Δουκάτο με το Βρανδεμβούργο και ήθελε επίσης να ανακηρυχθεί ο ίδιος βασιλιάς της Πρωσίας και ως εκ τούτου συμμετείχε στους νεοκαθιερωμένους ρωσικούς διαμελισμούς της Πολωνίας, στους οποίους η Βαρμία προσαρτήθηκε από το Βασίλειο της Πρωσίας και στο εξής έγινε μέρος της νεοσύστατης επαρχίας της Ανατολικής Πρωσίας έως το 1945. Μαζί με το υπόλοιπο Βασίλειο, η περιοχή έγινε μέρος της Βόρειας Γερμανικής Συνομοσπονδίας, της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και της Ναζιστικής Γερμανίας. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τόσο ο γερμανικός όσο και ο σλαβικός πληθυσμός της Μαζουρίας εκδιώχθηκαν από την πολωνική κυβέρνηση. Το 1914, η επαρχία μετατράπηκε σε πεδίο μάχης, βλέποντας αξιοσημείωτες μάχες, όπως η Μάχη του Τάνενμπεργκ ως μέρος του Ανατολικού Μετώπου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

 
Το Κάστρο του Λίντζμπαρκ θεωρείται μια μεγάλη καλλιτεχνική και ιστορική αξία στον κόσμο.

Ανάμεσα στα πιο δημοφιλή αξιοθέατα είναι η περιοχή λιμνών στη Μαζουρία, η οποία περιέχει περισσότερες από 2.000 λίμνες, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων λιμνών της Πολωνίας, των Σνιάρντβι και Μάμρι. Άλλες αναγνωρίσιμες τοποθεσίες είναι τα κάστρα της Βαρμίας (Κάστρο του Λίντζμπαρκ, Κάστρο του Πιενιένζνο, Κάστρο του Όλστιν) και η Αρχικαθεδρική Βασιλική της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Αγίου Ανδρέα στο Φρόμπορκ, όπου έζησε και εργάστηκε ο Πολωνός αστρονόμος Νικόλαος Κοπέρνικος. Το Κάστρο του Λίντζμπαρκ έγινε αργότερα η κατοικία του Ιγκνάτσι Κρασίτσκι, με το ψευδώνυμο ο Πρίγκιπα των Πολωνών Ποιητών. Το πεδίο μάχης του Γκρούνβαλντ στη Μαζουρία είναι η τοποθεσία της ετήσιας αναπαράστασης μιας εκ των μεγαλύτερων μαχών της Μεσαιωνικής Ευρώπης. Η Σφιέντα Λίπκα στη Μαζουρία και το Γκιέτσβαουτ στη Βαρμία είναι δημοφιλείς τοποθεσίες προσκυνήματος.

Η Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας έχει τον μεγαλύτερο αριθμό εθνοτικών Ουκρανών που ζουν στην Πολωνία, λόγω των αναγκαστικών μετεγκαταστάσεων (όπως η Επιχείρηση Βιστούλας) που πραγματοποιήθηκαν από τις σοβιετικές και πολωνικές κομμουνιστικές αρχές.

Εθνική και θρησκευτική δομή Επεξεργασία

Το έτος 1824, λίγο πριν από τη συγχώνευση με τη Δυτική Πρωσία, ο πληθυσμός της Ανατολικής Πρωσίας ήταν 1.080.000 κάτοικοι.[2] Από αυτόν τον αριθμό, σύμφωνα με τον Καρλ Άντρεε, οι Γερμανοί ήταν λίγο περισσότεροι από το μισό, ενώ 280.000 (~26%) ήταν εθνοτικοί Πολωνοί και 200.000 (~19%) ήταν εθνοτικοί Λιθουανοί.[3] Από το έτος 1819 υπήρχαν επίσης 20.000 ισχυρές εθνοτικές μειονότητες Κουρσενιέκων και Λετονών, καθώς και 2.400 Εβραίοι, σύμφωνα με τον Γκέοργκ Χάσελ.[4] Παρόμοιοι αριθμοί δίδονται από τον Αουγκούστ φον Χάξτχαουζεν στο βιβλίο του το 1839, με ανάλυση ανά επαρχία.[5] Ωστόσο, η πλειονότητα των Πολωνών και Λιθουανών κατοίκων της Ανατολικής Πρωσίας ήταν Λουθηρανοί και όχι Ρωμαιοκαθολικοί όπως οι εθνοτικοί συγγενείς τους πέρα από τα σύνορα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Μόνο στη Νότια Βαρμία (γερμανικά: Έρμλαντ, Ermland), οι Καθολικοί Πολωνοί - οι λεγόμενοι Βαρμιανοί (δεν πρέπει να συγχέονται με τους κατά κύριο λόγο Προτεστάντες Μαζούριους) - αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού, που αριθμούσε 26.067 άτομα (~81%) στην Επαρχία Άλενσταϊν (πολωνικά: Όλστιν) το 1837. Μια άλλη μειονότητα στην Ανατολική Πρωσία του 19ου αιώνα, ήταν οι εθνοτικά Ρώσοι Παλαιοί Πιστοί, όπου η κύρια πόλη τους ήταν το Έκερσντορφ (Eckersdorf, τώρα Βοϊνόβο).[6][7][8]

Το 1817, η Ανατολική Πρωσία είχε 796.204 Ευαγγελικούς Χριστιανούς, 120.123 Ρωμαιοκαθολικούς, 2.389 Εβραίους και 864 Μενονίτες.[9]

Πόλεις Επεξεργασία

 
Το Όλστιν είναι η πρωτεύουσα του βοεβοδάτου και η μεγαλύτερη πόλη της Βαρμίας.
 
Η πρώην βασιλική πόλη Έλμπλονγκ είναι η μεγαλύτερη πόλη στο δυτικό τμήμα του βοεβοδάτου.
 
Το Έουκ είναι η μεγαλύτερη πόλη της Μαζουρίας.
 
Η Οστρούντα είναι η μεγαλύτερη πόλη στο δυτικό τμήμα της Μαζουρίας.
 
Το Μικοουάικι με τη δημοφιλή μαρίνα του.

Το βοεβοδάτο περιέχει 50 πόλεις και κωμοπόλεις. Παρακάτω παρατίθενται με φθίνουσα σειρά πληθυσμού (σύμφωνα με επίσημα στοιχεία για το 2019):[10]

Διοικητικό τμήμα Επεξεργασία

 
Κτήριο Επαρχιακής Συνέλευσης Βαρμίας-Μαζουρίας στο Όλστιν.

Το Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας χωρίζεται σε 21 πόβιατ: 2 πόβιατ πόλης και 19 πόβιατ εδάφους. Αυτά χωρίζονται περαιτέρω σε 116 γκμίνα (δήμους).

Τουρισμός Επεξεργασία

Παλάτια και γοτθικά κάστρα, πρώην έδρες του Τευτονικού Τάγματος, έδρες αιθουσών συνεδριάσεων και επισκόπων παρέχουν πολλά αξιοθέατα για τους τουρίστες. Γοτθικές εκκλησίες, όπως η Αρχικαθεδρική Βασιλική της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του Αγίου Ανδρέα στο Φρόμπορκ και η εκκλησία στο Ντόμπρε Μιάστο, καθώς και εκκλησίες στο Ορνέτα και το Κέντσιν ενθουσιάζουν τους επισκέπτες με τη μοναδικότητα των αρχιτεκτονικών τους στοιχείων. Σε συλλογές του Μουσείου Βαρμίας και Μαζουρίας στο Όλστιν, οι επισκέπτες μπορούν να βρουν πολλά μάρκες από την εποχή που ο Νικόλαος Κοπέρνικος ζούσε στη Βαρμία.[11]

Προστατευόμενες περιοχές Επεξεργασία

 
Λίμνη Σέκστι στο Πάρκο Τοπίου Μαζουρίας.

Οι προστατευόμενες περιοχές στο Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας περιλαμβάνουν οκτώ περιοχές που ορίζονται ως Πάρκα Τοπίου, όπως αναφέρονται παρακάτω:

Το φυσικό καταφύγιο της Λίμνης Γουκνάινο (μέρος του Πάρκο Τοπίου Μαζουρίας) είναι μια προστατευόμενη περιοχή υγροτόπων στο πλαίσιο της Σύμβασης Ραμσάρ, καθώς επίσης ορίζεται από την UNESCO ως φυσικό καταφύγιο.

Διεθνείς σχέσεις Επεξεργασία

Αδελφοποιημένες πόλεις Επεξεργασία

Το Βοεβοδάτο Βαρμίας-Μαζουρίας έχει αδελφοποιηθεί με:

Εικόνες Επεξεργασία

Σημαία emoji Επεξεργασία

Η Unicode Consortium καθόρισε έναν τρόπο για τους προμηθευτές λογισμικού να κωδικοποιούν τοπικές σημαίες στο πρότυπο Emoji 5.0 το 2017. Η σημαία του Βοεβοδάτου Βαρμίας-Μαζουρίας εκπροσωπείται ως U +1F3F4, U +E0070, U +E006C, U +E0032, U +E0038, U +E007F, δηλαδή 🏴 󠁿, κάπως βασισμένη στον κώδικα PL-28 ISO 3166-2:PL. Μεταξύ της τυπικής δημοσίευσης το 2017 και της ενημέρωσης ISO 3166-2:PL το 2018 ο κωδικός ήταν PL-WN, επομένως η αντίστοιχη ακολουθία σημαίας θα ήταν U +1F3F4, U +E0070, U +E006C, U +E0077, U +E006E, U +E007F, δηλαδή 🏴.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. www.polskawliczbach.pl/warminsko_mazurskie.
  2. Πλάτερ, Στανίσουαφ (1825). Jeografia wschodniéy części Europy czyli Opis krajów przez wielorakie narody słowiańskie zamieszkanych: obejmujący Prussy, Xsięztwo Poznańskie, Szląsk Pruski, Gallicyą, Rzeczpospolitę Krakowską, Krolestwo Polskie i Litwę (στα Πολωνικά). Βρότσουαφ: u Wilhelma Bogumiła Korna. σελ. 17. 
  3. Άντρεε, Καρλ (1831). Polen: in geographischer, geschichtlicher und culturhistorischer Hinsicht (στα Γερμανικά). Verlag von Ludwig Schumann. σελ. 218. 
  4. Χάσελ, Γκέοργκ (1823). Statistischer Umriß der sämmtlichen europäischen und der vornehmsten außereuropäischen Staaten, in Hinsicht ihrer Entwickelung, Größe, Volksmenge, Finanz- und Militärverfassung, tabellarisch dargestellt; Erster Heft: Welcher die beiden großen Mächte Österreich und Preußen und den Deutschen Staatenbund darstellt (στα Γερμανικά). Verlag des Geographischen Instituts Weimar. σελ. 41. 
  5. Χάξτχαουζεν, Αουγκούστ (1839). Die Ländliche Verfassung in den Einzelnen Provinzen der Preussischen Monarchie (στα Γερμανικά). σελίδες 75–91. 
  6. «Monastery of the Dormition of the Mother of God in Wojnowo (Eckersdorf)». wojnowo.net. 
  7. Τέτσνερ, Φρανς (1902). Die Slawen in Deutschland: beiträge zur volkskunde der Preussen, Litauer und Letten, der Masuren und Philipponen, der Tschechen, Mährer und Sorben, Polaben und Slowinzen, Kaschuben und Polen. Μπράουνσβαϊγκ: Verlag von F. Vieweg. σελίδες 212–248. 
  8. «Old Believers in Poland - historical and cultural information». Poland's Linguistic Heritage. 
  9. Χόφμαν, Γιόχαν Γκότφριντ (1818). Übersicht der Bodenfläche und Bevölkerung des Preußischen Staates : aus den für das Jahr 1817 mtlich eingezogenen Nachrichten. Βερολίνο: Decker. σελ. 51. 
  10. GUS. «Population. Size and structure and vital statistics in Poland by territorial divison in 2019. As of 30th June». stat.gov.pl (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2020. 
  11. Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej (Ένωση των Βοεβοδάτων της Δημοκρατίας της Πολωνίας) (2010). Polska — Rozwój Regionów. 
  12. «Podolsk sister cities». Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2010. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία