Βουκολικά
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Βουκολικά ή Εκλογές είναι το πρώτο έργο του Λατίνου ποιητή Βιργιλίου, μια συλλογή από δέκα βουκολικά ποιήματα δηλαδή βουκολικά άσματα, που εκδίδονται το 35 π.Χ. Η λέξη εκλογή δηλώνει το κάθε ποίημα ξεχωριστά ως μεμονωμένο κομμάτι.
Ο Βιργίλιος είναι ο πρώτος Λατίνος ποιητής που είχε επηρεαστεί από τη θεοκρίτεια βουκολική ποίηση. Συγκεκριμένα, είχε ως πρότυπό του τα Ειδύλλια του Έλληνα Θεοκρίτου. Καθώς επίσης και ο πρώτος που έγραψε ολόκληρα ποιήματα τα Βουκολικά. Όμως δεν ήταν ο πρώτος που συγκέντρωσε τα ποιήματα του για έκδοση, εφόσον το είχε ήδη κάνει ο Κάτουλλος.
Τα Βουκολικά διαιρούνται σε δύο μέρη, από πέντε εκλογές το καθένα, 1-5, 6-10, το πρώτο περιέχει 420 στίχους, το δεύτερο 410 στίχους. Ουσιαστικά πρόκειται για τους ίδιους τους βοσκούς που παρουσιάζονται ως ηθοποιοί και δημιουργοί της ποίησης μπροστά σε ένα αγροτικό κόσμο.
Η δεύτερη εκλογή του Βιργιλίου θεωρείται γενικά η πιο παλιά του, στην οποία διακρίνουμε μια ολοκληρωμένη περιγραφή λουλουδιών, φρούτων και εύοσμων δέντρων. Μετά έπεται η τρίτη εκλογή. Στις δύο αυτές εκλογές φαίνεται ότι ο Βιργίλιος επηρεάστηκε κατά πολύ από τον Θεόκριτο για να τις γράψει. Παρουσιάζουν όμως κάποια τεχνική ανωριμότητα, καθώς ήταν οι πρώτες κατά σειρά δημιουργίας. Η τρίτη εκλογή η οποία αρχίζει με τη φράση Πες μου, Δαμοίτα περιλαμβάνει μια ωδική και ποιητική μάχη μεταξύ δύο αντίζηλων βοσκών, του Δαμοίτα και του Μενάλκα. Η τέταρτη εκλογή με τίτλο Μούσες της Σικελίας, εγκωμιάζει τον Πολλίωνα. Οι δύο μεγαλύτερες εκλογές είναι η τρίτη με 111 στίχους και η όγδοη με 110. Σε καθεμία από αυτές υπάρχουν οκτώ στίχοι για να κολακεύσουν έναν προστάτη που εκθειάζεται για την ποίησή του. Αυτός είναι ο Πολλίωνας και ο Οκταβιανός αντίστοιχα.
Περιγραφή των Εκλογών Επεξεργασία
Εκλογή Πρώτη Επεξεργασία
Ο Μελίβοιος ένας μικροκτηματίας, ο οποίος έχει χάσει το αγρόκτημά του, περιγράφει την ευτυχή κατάσταση του φίλου του Τιτύρου. Ο Μελίβοιος καθοδηγώντας το αξιολύπητο απομεινάρι του κοπαδιού του, διακρίνει τον Τίτυρο που ξεκουράζεται γερμένος στη σκιά ενός δέντρου, συνθέτοντας στη φλογέρα του μουσική των δασών και διδάσκοντας τα δέντρα που συμπάσχουν μαζί του, να αντηχούν το όνομα της αγαπημένης του Αμαρυλλίδας. Ο ταπεινός βοσκός Τίτυρος συναντά ένα θεϊκό άνδρα, ο οποίος του επέτρεψε να διατηρήσει τοντρόπο ζωής του στην ύπαιθρο. Ενώ ο Μελίβοιος προβλέπει μια μακρινή εξορία. Στο τέλος του ποιήματος ο Τίτυρος προτείνει στον Μελίβοιο να περάσει τη νύχτα μαζί του. Δεν διασαφηνίζεται όμως εάν η απάντηση του Μελίβοιου ήταν θετική.
Εκλογή Δεύτερη Επεξεργασία
Ο βοσκός Κορύδων είναι ερωτευμένος με τον δούλο του αφεντικού, Αλέξη. Όπως ο ίδιος λέει χαρακτηριστικά στο ποίημα, η καρδιά του φλέγεται για τον νεαρό Αλέξη. Η δεύτερη εκλογή όντας ένα ερωτικό τραγούδι του Κορύδωνα αποτελεί μάταιο ξέσπασμα προς τα βουνά και τα δάση. Εν τέλει, ο ερωτοκτυπημένος Κορύδων δεν βρίσκει καμιά ανταπόκριση.
Εκλογή Τρίτη Επεξεργασία
Πρόκειται για ένα διαγωνισμό τραγουδιού στον οποίο ο νικητής παίρνει ως έπαθλο ένα κύπελλο. Ο διαγωνισμός αυτός κρίνεται ισόπαλος από τον Παλαίμονα, που παίζει τον ρόλο διαιτητή και στο τέλος υπάρχουν και αινίγματα, τα οποία μας προετοιμάζουν για τους χρησμούς της τέταρτης εκλογής.
Η τρίτη εκλογή αποτελεί ξεκάθαρο παράδειγμα του αμοιβαίου διαγωνισμού, κατά τον οποίο στα δίστιχα ή τετράστιχα του πρώτου τραγουδιστή απαντά ή υπερτονίζει με ισάριθμους στίχους ο δεύτερος τραγουδιστής.
Εκλογή Τέταρτη Επεξεργασία
Η τέταρτη εκλογή μιλάει για ένα αίνιγμα, για ένα μυστηριώδες παιδί του οποίου η άφιξη θα οδηγήσει σε μια εποχή κρίσης. Η πρόβλεψη μιας Χρυσής Εποχής που θα αποτελεί θαυμαστό βουκολικό παράδεισο και η προφητεία για τη μελλοντική πορεία του μυστηριώδους παιδιού, του σωτήρα θεϊκού άνδρα. Οι Χριστιανοί αναγνώστες την εξέλαβαν ως μεσσιανική εκλογή και ως προφητεία για τον δικό τους σωτήρα, την έλευση του Χριστού και τη βασιλεία των Ουρανών[1]. Το ποίημα αντλεί τον ενθουσιασμό του από τη συνθήκη του Βρινδησίου το φθινόπωρο του 40 π.Χ. ανάμεσα στον Μάρκο Αντώνιο και τον Οκταβιανό, με την οποία ο Αντώνιος πήρε για γυναίκα του την αδελφή του Οκταβιανού, την Οκταβία. Αυτό το αγόρι αναφέρεται στον γιο του Αντώνιου και της Οκταβίας, τον γιο που ποτέ δεν υπήρξε, αφού αντί αυτού γεννήθηκε μια κόρη.
Εκλογή Πέμπτη Επεξεργασία
Ο Μόψος και ο Μενάλκας τραγουδούν για τον θάνατο και την αποθέωση του Δάφνι. Ο Μενάλκας προτείνει στον Μόψο να επιλέξει ένα τυπικά βουκολικό θέμα. Ο τελευταίος απορρίπτει την πρόταση αυτή και προτείνεται το πιο φιλόδοξο θέμα του θανάτου του βουκολικού ήρωα Δάφνι, καταφέρνοντας την ανάστασή του. Το ποίημα αυτό αποτελεί μια διακριτική ανταλλαγή τραγουδιών κατά την οποία, ο νεότερος τραγουδιστής, ο Μόψος αποτυγχάνει να κρύψει τη φιλοδοξία του και στο τέλος χαρίζει το ραβδί με το οποίο είχε τραγουδήσει τη δεύτερη και τρίτη εκλογή στον Μενάλκα, προσφωνώντας τον ως θεϊκό ποιητή. Οι τραγουδιστές τούτου του ποιήματος διαθέτουν εξαιρετική αυτοσυνειδησία για την επιλογή του θεματικού τους υλικού και για την ποιητική παράδοση και εξέλιξη.
Εκλογή Έκτη Επεξεργασία
Στην έκτη εκλογή παρουσιάζεται ο Σειληνός να τραγουδά ένα τραγούδι που συνέθεσε ο ίδιος ο Απόλλων. Ακούγοντας την εκτέλεσή του ο ποταμός Ευρώτας, παρήγγειλε στις δάφνες να το μάθουν. Η εκτέλεση του Σειληνού με τη σειρά της αναμεταδίδεται στα άστρα από τον αντίλαλο των δασών. Στο τραγούδι του, ο Σειληνός αρχίζει με τη δημιουργία του κόσμου, την εμφάνιση των όντων, πρωτόγονων προσώπων, όπως η Πύρρα και ο Προμηθέας. Το ερωτικόν πάθημα της Πασιφάης, την απελπισμένη περιπλάνησή της στην ύπαιθρο σε αναζήτηση του αγαπημένου της ταύρου και ο βαθύς έπαινος του έργου του Γάλλου Amores αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του τραγουδιού. Μια από τις Μούσες συνοδεύει τον Γάλλο στην κορυφή του Ελικώνα, όπου ο θεϊκός τραγουδιστής βοσκός Λίνος του δίνει τους καλάμους (είδος ποιμενικού αυλού) του Ησίοδου. Τέλος ο Απόλλων θα χαρεί με το ποίημα του Γάλλου για το ιερό του άλσος. Η εκλογή αυτή χρονολογείται σαφώς στο χρόνο της υπατείας του Ασινίου Πολλίωνα, το 40 π.Χ. και συμβαδίζει με την ελπίδα για ένα νέο ξεκίνημα, μια ελπίδα που χαρακτηρίζει τα χρόνια της κρίσης ανάμεσα στους Φιλίππους και το Άκτιο.
Εκλογή Έβδομη Επεξεργασία
Η έβδομη εκλογή πλαισιώνεται από τα πλέον τυπικά παραδείγματα βουκολικής μουσικής εκτέλεσης και αποτελεί ξεκάθαρο παράδειγμα του αμοιβαίου διαγωνισμού, κατά τον οποίον στα δίστιχα ή τετράστιχα του πρώτου τραγουδιστή απαντά ή υπερθεματίζει με ισάριθμους στίχους ο δεύτερος τραγουδιστής. Ο Μελίβοιος θυμάται ότι ο Κορύδων νίκησε τον Θύρσι και αναπόφευκτα προκαλεί τους αναγνώστες να προσπαθήσουν οι ίδιοι να κρίνουν τον αγώνα.
Εκλογή Όγδοη Επεξεργασία
Το ερωτικό τραγούδι του Αλφεσίβοιου που είναι εκτενέστερο και τελειώνει με το πετυχημένο ερωτικό ξόρκι ενός γυναικείου προσώπου που επαναφέρει πίσω τον Δάφνι από την πόλη.
Εκλογή Ένατη Επεξεργασία
Δύο κάτοικοι της υπαίθρου, ο Λυκίδας και ο Μοίρις ενώ περπατούν απρόθυμα από την ύπαιθρο προς την πόλη, περνούν την ώρα τους ανταλλάσσοντας αποσπάσματα τραγουδιών που μισοθυμούνται. Ο Λυκίδας θεωρεί τον εαυτό του κατώτερο ποιητή, όχι σε σχέση με τον Μενάλκα ή τον Κορύδωνα, αλλά με τους ποιητές Βάριο και Κίννα που ήταν ιστορικά πρόσωπα. Από τον διαγωνισμό τραγουδιού απουσιάζει ο σπουδαιότερος τραγουδιστής Μενάλκας για αυτό και καλούνται ο Λυκίδας και ο Μοίρις να υπερασπιστούν τον διαγωνισμό αυτό σε ένα είδος Περιμένοντας τον Γκοντό. Ο Λυκίδας και ο Μοίρις ανακαλούν με πόνο σπαράγματα τραγουδιών και στο τέλος η ποίηση του Μενάλκα αποτυγχάνει να αποτρέψει την απαλλοτρίωση της γης του Μοίρι.
Εκλογή Δέκατη Επεξεργασία
Στην δέκατη εκλογή κύριος πρωταγωνιστής είναι ο ποιητής Γάλλος, ο οποίος πεθαίνει μεταφορικά από αγάπη για τη Λυκωρίς σε ένα σκηνικό που αποτελεί παραλλαγή του βουκολικού τοπίου. Εν τω μεταξύ, ο Απόλλων του λέει ότι το κορίτσι για το οποίο μαραζώνει, έχει ακολουθήσει κάποιον στρατιωτικό, στο αντιβουκολικό τοπίο μιας εκστρατείας στον παγωμένο βορρά. Αυτός ο ελεγειακός ποιητής, Γάλλος, αιχμάλωτος του Έρωτα, παραδέχεται ότι ο ερωτικός του καημός δε μπορεί να χωρέσει και να βρει γιατρειά μέσα στο βουκολικό περιβάλλον. Η δέκατη εκλογή αποτελεί σε μεγάλο βαθμό έμμεση αναφορά στην ποίηση του ίδιου του Γάλλου.
Επίλογος Επεξεργασία
Εν κατακλείδι, η γοητεία του βιβλίου του Βιργιλίου είναι άμεσα αισθητή λόγω της κομψότητας στη φράση, της αρμονίας στο νόημα και στη μουσική. Αναμφίβολα, ο Βιργίλιος επηρεάστηκε από την αλεξανδρινή παράδοση. Τα Βουκολικά με τη λογιότητά τους, τη μορφοποίησή τους και την εξαιρετική ποιητική επεξεργασία τους βρίσκονται κοντά στους λεγόμενους νεώτερους ποιητές (poetae novi) και αποτελούν το πρώτο κείμενο της αυγούστειας λογοτεχνίας.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Καραμπάτος, Ηρακλής (2021). Μετακλασικός κόσμος και πρώιμος χριστιανισμός. Αθήνα: Ηρόδοτος. σελ. 198 - 199.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Ιστορία της Λατινικής Λογοτεχνίας, E.J.Kenney-W.V Clausen, Εκδόσεις ΔΗΜ.Ν.ΠΑΠΑΔΗΜΑ
- Εισαγωγή στην Αρχαιογνωσία Τόμος Β, Ρώμη, Fritz Graf, Εκδόσεις ΔΗΜ.Ν.ΠΑΠΑΔΗΜΑ
- Βιργίλιος, Philip Hardie, UNIVERSITY STUDIO PRESS
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Eclogues στο Wikimedia Commons
