Γερμανικά πανεπιστήμια ελίτ

Πανεπιστήμια ελίτ (γερμανικά: Eliteuniversität) είναι ανεπίσημος (από το κράτος) τίτλος για επιλεγμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα έρευνας της Γερμανίας. Το επίσημο όνομα είναι πανεπιστήμιο της "τελειότητας στην έρευνα". Ο τίτλος δίνεται στα πανεπιστήμια που διακρίνονται στην Πρωτοβουλία Αριστείας και λαμβάνουν επιπλέον κρατική επιχορήγηση με βάθος πενταετίας.

Σε αντίθεση με αμερικανικά ή βρετανικά πανεπιστήμια ελίτ, τα όποια είναι διεθνούς ποιότητας και στην έρευνα και στη διδασκαλία, υπάρχει στη Γερμανία ελεύθερη πρόσβαση σε αυτά για όλους τους ενδιαφερόμενους φοιτητές. Επίσης αυτός ο τίτλος αναφέρεται μόνο στην έρευνα αλλά όχι στη διδασκαλία, η οποία μπορεί να αποδιοργανωθεί συχνά λόγω των τεράστιων αριθμών σπουδαστών στις διαλέξεις και αφορά την ερευνητική ποιότητα και τη χρηματοδότησή της σε εθνική βάση.

Ιστορικό

Ήδη η κυβέρνηση του Γκέρχαρντ Σρέντερ (1998-2005) είχε προτείνει τη δημιουργία πανεπιστημίων ελίτ κατά αμερικανικά πρότυπα ώστε να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα των γερμανικών πανεπιστημίων στο μέλλον. Το θέμα ξεχάστηκε για κάποιο χρονικό διάστημα, ωσότου η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ επανέφερε το ζήτημα στο προσκήνιο.

Το 2006 τρία γερμανικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα απέκτησαν τον ανεπίσημο τίτλο του «Πανεπιστημίου Ελίτ» που κανονικά ονομάζεται "Πανεπιστήμιο τελειότητας". Ο τίτλος αυτός συνδέεται με επιπλέον χρηματικές κρατικές επιχορηγήσεις ως επιβράβευση των ιδρυμάτων αυτών για τη συνεισφορά τους στην επιστημονική έρευνα. To ύψος των επιχορηγήσεων φτάνει μέχρι και τα 300 εκατομμύρια ευρώ. Τον Οκτώβριο του 2007 ανακοινώθηκαν τα ονόματα έξι ακόμα πανεπιστημίων που προστέθηκαν στη λίστα.

Τα γερμανικά "πανεπιστήμια τελειότητας"

Τα εννέα πανεπιστήμια που κατείχαν αυτόν τον τίτλο για την περίοδο 2007-2012 είναι:

• Πολυτεχνείο του Άαχεν,
• Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου,
• Πανεπιστήμιο του Γκέτιγγεν,
• Πανεπιστήμιο του Μονάχου,
• Πολυτεχνείο του Μονάχου,
• Πολυτεχνείου της Καρλσρούης,
• Πανεπιστήμιο της Κωνσταντίας,
• Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ,
• Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης

Τέσσερα από τα εννέα πανεπιστήμια ήταν της Βάδης- Βυρτεμβέργης, κρατίδιο με τη μεγαλύτερη πανεπιστημιακή παράδοση στη χώρα και δύο από τα εννέα της Βαυαρίας.

Το 2012 κατέκτησαν τον τίτλο τα εξής 11 πανεπιστήμια:

• Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν
• Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης
• Πανεπιστήμιο του Μονάχου
• Πολυτεχνείο του Μονάχου
• Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου
• Πολυτεχνείο της Δρέσδης
• Πολυτεχνείο του Άαχεν
• Πανεπιστήμιο της Κωνσταντίας
• Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου
• Πανεπιστήμιο της Βρέμης
• Πανεπιστήμιο της Κολωνίας

Εκτός αυτών των πανεπιστημίων θα τιμηθούν με διακρίσεις και επιπλέον χρηματοδοτήσεις Σχολές Αποφοίτων (γερμαν. Graduiertenschulen) καθώς και Κορυφαία Ερευνητικά Κέντρα (γερμαν. Spitzenforschungszentren ή Exzellenzcluster) που αποτελούν μέρη ορισμένων πανεπιστημίων.

Στις Σχολές Αποφοίτων συγκαταλέγονται σχολές από:

• το Πολυτεχνείο του Άαχεν,
• το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου,
• το Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου,
• το Πανεπιστήμιο του Μπόχουμ,
• το Πανεπιστήμιο της Βρέμης,
• το Πανεπιστήμιο της Βόννης,
• το Ιατρικό Πανεπιστήμιο του Αννοβέρου,
• το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης,
• το Πολυτεχνείο της Καρλσρούης,
• το Πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ,
• το Πανεπιστήμιο του Μονάχου,
• το Πολυτεχνείο του Μονάχου και
• το Πανεπιστήμιο του Βύρτσμπουργκ.

Στα Κορυφαία Ερευνητικά Κέντρα συναντάμε ιδρύματα από:

• το Πολυτεχνείο του Άαχεν,
• το Πανεπιστήμιο της Βόννης,
• το Πολυτεχνείο της Δρέσδης,
• το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης,
• το Πανεπιστήμιο του Γκίσσεν,
• το Πανεπιστήμιο του Γκέτιγγεν,
• το Ιατρικό Πανεπιστήμιο του Αννοβέρου,
• το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης,
• το Πολυτεχνείο της Καρλσρούης,
• το Πανεπιστήμιο του Κιέλου,
• το Πανεπιστήμιο της Κωνστάνζης,
• το Πανεπιστήμιο του Μονάχου και
• το Πολυτεχνείο του Μονάχου.

Κριτική

Η συχνη χρήση του όρου - συγκεκριμένα στα γερμανικά μέσα, επιπλέον, από τα πανεπιστήμια οι ίδιοι - για όλο και περισσότερα πανεπιστήμια διαβρώνει τη σκέψη της ελίτ και παράγει μια τέτοια διαστρεβλωμένη εικόνα, η οποία οδηγεί στο "ad absurdum". Μια εμπειρική μελέτη των διαφορετικών μέσων σημαίνει ότι εν τω μεταξύ αυτός ο όρος " μέσα σε όλες τις κοινωνικές σειρές για λόγους - και δυστυχώς χρησιμοποιείται με έναν λανθασμένο τρόπο.

Παρακαταθήκη πρώτου κύκλου

Πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν

Εκτός συναγωνισμού στον πρώτο κύκλο (2007-2012) βρέθηκαν μερικά ιστορικά πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας, όπως:

• το Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν,
• το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας,
• το Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου,
• το Πανεπιστήμιο της Βόννης και
• το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

Ο Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου Peter Strohschneider δήλωσε ότι αυτή τη φορά επιλέχθηκαν διαφορετικά είδη πανεπιστημίων. Το φάσμα φτάνει από μικρά, εξειδικευμένα πανεπιστήμια μέχρι σε πολύ μεγάλα. Επίσης επιλέχθηκαν κατά κύριο όρο ιδρύματα με δυνατές ανθρωπιστικές και κοινωνιολογικές σχολές, σε αντίθεση με τον προηγούμενο γύρο όπου ιδρύματα με τεχνολογικό προσανατολισμό είχαν τον πρώτο λόγο.

Όσον αφορά τη γεωγραφική κατανομή είναι αξιοσημείωτο ότι μονάχα ένα από τα πανεπιστήμια της Πρώην Ανατολικής Γερμανίας βρέθηκε στην τελική οκτάδα (το Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου), ενώ ιδρύματα από το Νότο της χώρας (Βαυαρία, Βάδη-Βυρτεμβέργη) υπερτερούν αριθμητικά των υπολοίπων.