Υπήρξαν τρία μεγάλα συστήματα γραφής για τη γιακουτική γλώσσα σε χρήση από τις αρχές του 20ού αιώνα.

Ένα κομμάτι του σουρούκ μπιτσίκ

Το πρώτο συστηματικό αλφάβητο αναπτύχθηκε από τον Σεμιόν Νοβγκορόντοφ με βάση το Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο.

Το αλφάβητο του Νοβγκορόντοφ αναπτύχθηκε το 1917 και συνεχίστηκε να χρησιμοποιείται μέχρι το 1929. Εκτός από τους χαρακτήρες που εμφανίζονται παρακάτω, ο Νοβογκορόντοφ επίσης εισήγαγε τέσσερα γράμματα να αντιπροσωπεύουν τις διφθόγγους που βρίσκονται στα γιακουτικά: /ɯa͡/ – ꭠ, /ie͡/ – ꭡ, /uo͡/ – ꭣ, and /yø͡/ – w.[1] Το μήκος φωνήεντων και συμφώνων αναφερόταν με την άνω και κάτω τελεία (π. χ. α:. τ:).

Ενώ αυτό το αλφάβητο ήταν σε χρήση, διάφορες αλλαγές είχαν υλοποιηθεί, συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης κεφαλαίων γραμμάτων.

Μετά το 1929, το αλφάβητο του Νοβγκορόντοφ αντικαταστάθηκε από μια μορφή του λατινικού αλφαβήτου με βάση το Ομοιόμορφο Τουρκικό Αλφάβητο.[2] Αυτό με τη σειρά του αντικαταστάθηκε το 1939 από ένα αλφάβητο που χρησιμοποιοεί το Κυριλλικό αλφάβητο. Πριν από το αλφάβητο του Νοβγκορόντοφ, διάφορα ad hoc φωνητικά συστήματα που βασίζονταν στα λατινικά και Κυριλλικά αλφάβητα είχαν αναπτυχθεί. 

Επί του παρόντος, μόνο το Κυριλλικό Λατινικό Αλφάβητο είναι σε χρήση. Αυτό το αλφάβητο αποτελείται από τα συνηθισμένα ρωσικά γράμματα και τα γράμματα Ҕҕ, Ҥҥ, Өө, Һһ, και Үү.

Πίνακας των αλφαβήτων που έχουν χρησιμοποιηθεί για την γραφή των Γιακουτικών με προσεγγιστικές ημερομηνίες χρήσης[3]
IPA 1819–1858 1851–1917 1858–1917 1917–1927 (Αλφάβητο του Νοβγκορόντοφ) 1924–1929 1929–1939 (Κοινό Τουρκικό Αλφɑ́βητο) 1939–Σήμερα Σημειώσεις
[a] Аа Аа Аа a Aa Aa Аа
[b] Бб Бб Бб b Bb Бб
[v] Вв Vv Vv Вв βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[ɡ] Гг Гг Гг g Gg Gg Гг
[ɣ, ʁ] Ҕҕ ʃ ʃ Ƣƣ Ҕҕ
[d] Дд Дд Дд d Dd Dd Дд
[ɟ] Џџ Ԫԫ з Зз Çç Дьдь
[e, je] Ее Ее Ее βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[jo] Joȷɔ Ёё βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[ʒ] Жж Žž Ƶƶ Жж βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[z] Зз Zz Zz Зз βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[i] Ии,Іі Іі Ии i Ii Ii Ии
[j] Јј Йй j Jj Jj Йй
[ȷ̃] Ɉɉ
[k] Кк Кк Кк k Kk Kk Кк
[l] Лл Лл Лл l Ll Лл
[ʎ] Ll ʎ Ll
[m] Мм Мм Мм m Mm Mm Мм
[n] Нн Нн Нн n Nn Nn Нн
[ŋ] Ңң Ҥҥ ŋ Ꞑꞑ Ꞑꞑ Ҥҥ
[ɲ] Н̕н̕ ɲ ɲ Njnj Ньнь
[o] Оо Оо Оо ɔ Ɔɔ Oo Оо
[ø] Ӧӧ Ёё Ɵɵ Өө
[p] Пп Пп Пп p Pp Pp Пп
[r] Рр Рр Рр r Rr Rr Рр
[s] Сс Сс Сс s Ss Ss Сс
[h] һ h Hh Hh Һһ
[t] Тт Тт Тт t Tt Tt Тт
[u] Уу Уу Уу u Uu Uu Уу
[y] Ӱӱ y Yy Yy Үү
[f] Фф, Ѳѳ Ff Фф βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[x] Хх Хх Хх q X Qq Хх
[ts] Цц Ċċ Цц βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[] Чч Чч Чч c Cc Cc Чч
[ʃ] Шш Šš Şş Шш βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[ɕː] Щщ Șș Щщ βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[◌.] Ъъ Ъъ Ъъ Ъъ βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[ɯ] Ыы Ыы Ыы ɯ Ыы Ьь Ыы
[◌ʲ] Ьь Ьь Ьь βρίσκεται μόνο σε δίγραφα (дь, нь) βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[e] Ее Ää Ээ e Ee Ee Ээ
[ju] Юю Юю Jᴜȷu Юю βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις
[ja] Яя Яя Яя βρίσκεται μόνο σε Ρωσικές δανεικές λέξεις

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Yevlampiev, Ilya· Jumagueldinov, Nurlan· Pentzlin, Karl (26 Απριλίου 2012). «Second revised proposal to encode four historic Latin letters for Sakha (Yakut)» (PDF). 
  2. «Yakut language». Minority languages of Russia on the net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2007. 
  3. Петров, Н.Е. (1972). Баскаков, Н.А., επιμ. Алфавит Якутского Языка. Μόσχα: Академия наук СССР. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία