Ο Γκούσταβ Λέονχαρτ (ολλανδικά: Gustav Leonhardt, 30 Μαΐου 1928 - 16 Ιανουαρίου 2012) ήταν παγκοσμίως γνωστός τσεμπαλίστας, οργανίστας, μουσικολόγος καθώς και καθηγητής μουσικής και επιμελητής μουσικών εκδόσεων από την Ολλανδία. Το όνομά του έμεινε στην ιστορία καθώς πρωτοστάτησε σ' αυτό που ονομάζεται ιστορικά τεκμηριωμένη εκτέλεση, ερμηνεύοντας ένα μεγάλο εύρος έργων προκλασικής μουσικής σε αυθεντικά όργανα, λαμβάνοντας υπόψη πλήθος άλλων παραμέτρων που σχετίζονται με το κάθε είδος.

Γκούσταβ Λέονχαρτ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση30  Μαΐου 1928[1][2][3]
'σ-Γκράβελαντ ή Ολλανδία[4]
Θάνατος16  Ιανουαρίου 2012[5][1][2]
Άμστερνταμ[6]
Αιτία θανάτουκαρκίνος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο των Κάτω Χωρών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΑγγλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[7]
ΣπουδέςSchola Cantorum Basiliensis
Πανεπιστήμιο της Βιέννης[8]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδιευθυντής ορχήστρας
οργανίστας
τσεμπαλίστας
διευθυντής χορωδίας
μουσικολόγος
διδάσκων πανεπιστημίου
πιανίστας
συνθέτης
ΕργοδότηςΚονσερβατόριο του Άμστερνταμ
Πανεπιστήμιο Μουσικής και Ερμηνευτικών Τεχνών της Βιέννης
Πανεπιστήμιο της Σιένα[9]
Περίοδος ακμής1950
Οικογένεια
ΣύζυγοςMarie Leonhardt
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςβραβείο Erasmus (1980)
Zilveren Anjer (1967)
Bach Medal (2003)[10]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Ο Γκούσταβ Λέονχαρτ σε ρεσιτάλ του στην Μπρυζ

Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Ο Λέονχαρτ γεννήθηκε στην πόλη 's-Graveland της βόρειας Ολλανδίας· αρχικά μαθήτευσε στο τσέμπαλο και το εκκλησιαστικό όργανο με τον Eduard Müller στη μουσική ακαδημία Schola Cantorum Basiliensis της Ελβετικής Βασιλείας. Το 1950 έκανε το ντεμπούτο του ως τσεμπαλίστας στη Βιέννη, όπου και σπούδασε μουσικολογία. Δύο χρόνια αργότερα αναλαμβάνει καθηγητής τσεμπάλου στην Ακαδημία Μουσικής της Βιέννης και λίγα χρόνια μετά στο Ωδείο του Άμστερνταμ.

Στη δεκαετία του 1950 κάνει και το δισκογραφικό του ντεμπούτο, ηχογραφώντας κάποια από τα έργα για πληκτροφόρο του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ· ανάμεσα σ' αυτά οι "Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ" και η "Τέχνη της Φούγκας", το οποίο τεκμηριώνει κατόπιν έρευνας ως όντως σύνθεση για πληκτροφόρο, αποτελώντας πλέον γενική παραδοχή. Παράλληλα, ιδρύει το μουσικό σύνολο Leonhardt Baroque Ensemble, στο οποίο συμμετέχει ο Άγγλος κοντρα-τενόρος Άλφρεντ Ντέλερ, ο Νικολάους Χάρνονκουρτ και άλλοι γνωστοί μουσικοί.

Ο Λέονχαρτ ερμήνευσε τόσο σε συναυλίες όσο και ηχογραφώντας ένα μεγάλο εύρος της παλαιάς μουσικής, από την Αναγέννηση και το Μπαρόκ, μέχρι και το ρεπερτόριο του πρώιμου Κλασικισμού. Το 1971 αναλαμβάνει από κοινού με τον Χάρνονκουρτ ένα τεράστιας σημασίας εγχείρημα, την ηχογράφηση όλων των φωνητικών έργων του Μπαχ με μουσικά όργανα εποχής· το εγχείρημα διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι δύο μουσικοί μοιράστηκαν τις καντάτες και τα ορατόρια του μεγάλου κάντορα, ερμηνεύοντάς τα ο καθένας με το δικό του σύνολο.

Το αποτέλεσμα του εγχειρήματος ήταν η προσέγγιση ενός ευρύτατου κοινού με όργανα εποχής και η σταδιακή εδραίωση της λεγόμενης ιστορικά τεκμηριωμένης εκτέλεσης (ή ιστορικά ενήμερης ερμηνείας). Η εν λόγω πρακτική βασίζεται κατ' αρχήν στη μελέτη των πρωτότυπων πηγών (χειρόγραφα, πρώτες εκδόσεις, εικαστικά έργα) και τη χρήση αυθεντικών οργάνων εποχής, ενώ περιλαμβάνει παράγοντες όπως το διαφοροποιημένο χόρδισμα, τη χρήση παιδικών φωνών, τον αριθμό εκτελεστών κλπ. Η παραδοχή της αποτελεί πλέον πάγια πρακτική των επαγγελματιών μουσικών, κάτι που οφείλεται στον Λέονχαρτ ως βασικός θεμελιωτής της.

Σπουδαία θεωρείται η συνεισφορά του Ολλανδού μουσικού ως καθηγητής, καθώς στους μαθητές του συγκαταλέγονται ηχηρά ονόματα του χώρου, όπως οι Bob van Asperen, Christopher Hogwood, Philippe Herreweghe, Alan Curtis, Ton Koopman, Davitt Moroney, Christophe Rousset, Skip Sempé κ.α. -ονόματα που ανευρίσκονται στα προγράμματα των μεγαλύτερων συναυλιακών αιθουσών όλου του κόσμου, ενώ αποτελούν "αστέρες" των σημαντικότερων δισκογραφικών εταιρειών. Εκατοντάδες άλλοι μουσικοί, τσεμπαλίστες και μη, έχουν συνδέσει τη μπαρόκ μουσική με την ερμηνεία του Λέονχαρτ, ο οποίος καθίσταται σημείο αναφοράς στην εκτελεστική τους πρακτική.

Στην Ελλάδα είχε εμφανιστεί σε δύο ρεσιτάλ, το 1996 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ερμηνεύοντας έργα για τσέμπαλο του γαλλικού μπαρόκ. Έδωσε την τελευταία του συναυλία στις 12 Δεκεμβρίου 2011 στο Théâtre des Bouffes du Nord στο Παρίσι, ανακοινώνοντας στη λήξη της την απόσυρσή του και την ακύρωση των προγραμματισμένων εμφανίσεών του για το 2012 λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας. Εξέπνευσε στο Άμστερνταμ στις 16 Ιανουαρίου 2012, σε ηλικία 83 ετών.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13896560h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 (Ολλανδικά) RKDartists. 466279. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0153415. Ανακτήθηκε στις 29  Ιανουαρίου 2023.
  5. «Very sombre news: the lion of early music has died». Ανακτήθηκε στις 28  Οκτωβρίου 2012.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Δεκεμβρίου 2014.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb13896560h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2019.
  9. Ανακτήθηκε στις 4  Ιουλίου 2019.
  10. www.bachfestleipzig.de/de/bachfest/bach-medaille. Ανακτήθηκε στις 13  Νοεμβρίου 2018.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  • Άρθρο του Γεράσιμου Χοϊδά στον ιστότοπο classicalmusic.gr [1]