Γρηγόριος Καλλίδης

Ο Άγιος Γρηγόριος Καλλίδης (Χρυσάμπελο Ανατολικής Θράκης, 24 Ιανουαρίου 1844 - Θεσσαλονίκη, 23 Ιουλίου 1925) ήταν Έλληνας Θρακιώτης θεολόγος και επίσκοπος. Αναγνωρίστηκε ως άγιος από την Ορθόδοξη Εκκλησία το 2003.

Άγιος Γρηγόριος Καλλίδης
Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Ηρακλείας-Ραιδεστού
Γέννηση	1844, 24 Ιανουαρίου Χρυσάμπελο (Κούμβαο) Ανατολικής Θράκης, Οθωμανική Αυτοκρατορία
Κοίμηση	1922, 23 Ιουλίου Θεσσαλονίκη, Ελλάδα
Τιμάται από	Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία
Εορτασμός	25 Ιουλίου και 20 Οκτωβρίου
δεδομένα ()

Βιογραφία

Γεννήθηκε στις 24 Ιανουαρίου του 1844 στο Χρυσάμπελο (Κούμβαο) της επαρχίας Ηρακλείας της Ανατολικής Θράκης.

Από μικρός έδειξε κλίση στην ιεροσύνη και προσελήφθη στην υπηρεσία του Μητροπολίτου Σηλυβρίας και μετέπειτα Μητροπολίτη Σερρών Μελετίου Θεοφιλίδη του Θεσσαλονικέως. Ο Γρηγόριος ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην πόλη των Σερρών και χειροτονήθηκε Διάκονος στον Ιερό Ναό Αγίων Θεοδώρων Σερρών στις 26 Φεβρουαρίου 1862, από τον πνευματικό του πατέρα και διδάσκαλο Μητροπολίτη Μελέτιο. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Ριζάρειο Σχολή και στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην Αθήνα ο Μητροπολίτης Θεόφιλος Βλαχοπαπαδόπουλος τον προχείρισε σε Αρχιδιάκονό του, εκτιμώντας την προσωπικότητα και τα προσόντα του.

Το 1873 βρίσκεται στη Ραιδεστό ενώ το 1874 χρημάτισε πρωτοσύγκελλος του Μητροπολίτου Ηρακλείας Παναρέτου και ιεροκήρυκας, μέχρι να λάβει τον τρίτο βαθμό της ιερωσύνης, ονομαζόμενος επίσκοπος Ναζιανζού, στις 24 Μαρτίου του έτους 1875. Στους χρόνους της βουλγαρικής εξαρχίας, απεστάλη από το Πατριαρχείο στην Αδριανούπολη ως έξαρχος. Μετά από τρίμηνη παραμονή εκεί, εξελέγη στις 12 Μαΐου του 1879, Μητροπολίτης Τραπεζούντος.

Στις 29 Δεκεμβρίου 1884 ο Γρηγόριος εξελέγη Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης και η ενθρόνισή του πραγματοποιήθηκε στις 20 Μαρτίου 1885. Δυστυχώς, κατά την χρονική εκείνη περίοδο, βρισκόταν σε κορύφωση το λεγόμενο «κοινοτικό ζήτημα» της Θεσσαλονίκης, με έντονες διενέξεις, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την μετάθεση του σε σύντομο διάστημα. Ο Μητροπολίτης Γρηγόριος, παραιτούμενος θέτει τον εαυτό του στη διάθεση της Μεγάλης Εκκλησίας, οπότε και εκλέγεται Μητροπολίτης Ιωαννίνων στις 28 Σεπτεμβρίου του 1889.

Στις 22 Μαῒου 1902, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄ προβίβασε τον Γρηγόριο στην ιστορική Μητρόπολη Ηρακλείας και Ραιδεστού. Στη Ραιδεστό επέδειξε σημαντική δράση για την ανάπτυξη της παιδείας. Ακόμη προστάτευσε τον ελληνικό πληθυσμό από τον κίνδυνο της Ουνίας, η οποία από τα μέσα του 19ου αι. είχε κάνει την εμφάνισή της στην περιοχή, όπως κι από τη δράση των Βουλγάρων εξαρχικών. Από το 1903 έως το 1906 είχε ως βοηθό επίσκοπο τον Μικρασιάτη επίσκοπο Ναζιανζού Γερμανό Σακελλαρίδη (που μετέπειτα μαρτύρησε στους Φιλίππους ως Μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως). Ο Γρηγόριος στις 7 Ιουλίου του 1920 υποδέχτηκε τον ελευθερωτή Ελληνικό Στρατό.

Με την Ανταλλαγή Πληθυσμών εγκαταστάθηκε, μαζί με τους υπόλοιπους πρόσφυγες, στη μητροπολιτική Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη. Εκοιμήθη στη Θεσσαλονίκη τα μεσάνυχτα της Πέμπτης στις 23 Ιουλίου του 1925. Η εξόδιος ακολουθία του έγινε στον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας και η σορός του με πομπή κατέληξε στο νεκροταφείο της Ευαγγελιστρίας..

Εικόνα του ως αγίου

Αγιοκατάταξη

Στις 20 Οκτωβρίου 1979, ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Β΄, πραγματοποίησε την ανακομιδή των λειψάνων του. Με ενέργειες του ιδίου προς την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και το Οικουμενικό Πατριαρχείο έγινε η επίσημη κατάταξη του Αγίου Γρηγορίου Καλλίδου στο αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, με πατριαρχική και συνοδική πράξη στις 22 Μαΐου 2003. Την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της αγιοκατάταξης, εκόμισε ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με πατριαρχική συνοδεία, ο οποίος προέστη και στην ακολουθία –δοξολογία της κατατάξεως του Αγίου Γρηγορίου στο αγιολόγιο της Εκκλησίας, στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου στις 29 Μαΐου 2003.

Η μνήμη του τιμάται στις 25 Ιουλίου (ημέρα της κοιμήσεώς του) και στις 20 Οκτωβρίου (ημέρα της ανακομιδής των λειψάνων του). Τα ιερά του λείψανα φυλάσσονται σε αργυρή λάρνακα στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης. Μικρά αποτμήματα των λειψάνων του δωρήθηκαν από τη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης στον Ναό της Ζίτσας Ιωαννίνων (τον οποίο ο άγιος, ως μητροπολίτης Ιωαννίνων, είχε εγκαινιάσει) και στον Ιερό Ναό Αγίων Θεοδώρων Σερρών (όπου ο άγιος είχε χειροτονηθεί Διάκονος).