Γρηγόριος Ταρωνίτης
O Γρηγόριος Ταρωνίτης ήταν Αρμένιος πρίγκιπας από το Ταρών, που παραχώρησε το Ταρών στη Ρωμανία και εισήλθε στη Ρωμαϊκή υπηρεσία, κατέχοντας υψηλές διοικητικές και πολιτικές θέσεις υπό τον Βασίλειο Β΄ Μακεδόνων τον Βουλγαροκτόνο. Ήταν δούκας της Θεσσαλονίκης, όταν οι Βούλγαροι επιτέθηκαν περίπου το 991 στην πόλη και σκοτώθηκε σε σύγκρουση μαζί τους.
| Γρηγόριος Ταρωνίτης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Γρηγόριος Ταρωνίτης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 10ος αιώνας |
| Θάνατος | Δεκαετία του 990 Θεσσαλονίκη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Ασώτιος Ταρωνίτης |
| Γονείς | Ασώτιος Γ΄ του Ταρόν |
| Αδέλφια | Παγκράτιος Ταρωνίτης |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Βαθμός/στρατός | Δουξ |
| Πόλεμοι/μάχες | Βυζαντινοβουλγαρικοί Πόλεμοι |
Βιογραφία Επεξεργασία
Ήταν γιος του Ασώτ Γ΄ πρίγκιπα του Ταρόν στη νότιο Αρμενία. Το 967/8 ο πατέρας του απεβίωσε και ο Γρηγόριος με τον αδελφό του Βαγκράτ (Παγκράτιος) παραχώρησαν το Ταρών στη Ρωμαϊκή επικράτεια με αντάλλαγμα εκτεταμένες γαίες στη Ρωμανία και τον τίτλο του πατρικίου.[1][2]
Οι δύο αδελφοί ενεπλάκησαν στον εμφύλιο μεταξύ του Βασιλείου Β΄ (β. 976-1025) και την κραταιά στρατιωτική αριστοκρατία της Μικράς Ασίας, που οδηγούσε ο Βάρδας Φωκάς ο νεότερος και ο Βάρδας Σκληρός. Όταν δηλ. εξεγέρθηκε ο Σκληρός το 976, αρχικά τον υποστήριξαν, αλλά σύντομα άλλαξαν στη μεριά του Αυτοκράτορα.[1][2] Το 988/9 κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Φωκά, σύμφωνα με τον ιστορικό Γιαχία Αντιόχειας, ο Γρηγόριος -που είχε γίνει τώρα μάγιστρος- εστάλη στην Τραπεζούντα για στρατολόγηση και αφού συγκέντρωσε στρατό, τον οδηγούσε εναντίον του Φωκά. Καθ' οδόν του επιτέθηκε ο γιος του Φωκά Νικηφόρος ο βαρυτράχηλος με τους συμμάχους του Ίβηρες υπό τον Δαβίδ Γ΄ του Τάο και τον νίκησε.[2][3][4]
Ο Βασίλειος Β΄ τον θέτει δούκα Θεσσαλονίκης Επεξεργασία
Έπειτα από την καταστολή των στάσεων την μεγιστάνων, ο Βασίλειος Β΄ έστρεψε την προσοχή του στα Βαλκάνια, όπου ο Σαμουήλ της Βουλγαρίας απειλούσε τα Ρωμαϊκά εδάφη. Το 991 εκστράτευσε στη Μακεδονία, κατέλαβε το φρούριο της Βέρροιας και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη. Πιο πριν ο Αυτοκράτορας άφησε τον Γρηγόριο υπεύθυνο του Βαλκανικού στρατού και του ανέθεσε να σταματήσει τις εισβολές του Σαμουήλ.[5][6] Τον ονόμασε δούκα και έκανε τη Θεσσαλονίκη έδρα του. Πρωτύτερα τη διοίκηση του θέματος της Μακεδονίας την κατείχε ένας στρατηγός. Δεν γνωρίζουμε αν το δούκας σήμαινε τη διοίκηση των στρατευμάτων, που του εμπιστεύτηκε ο Αυτοκράτορας ή περιελάμβανε και τη διοίκηση του θέματος της Μακεδονίας.[7][8]
Οι Βούλγαροι τον τραυματίζουν μοιραία Επεξεργασία
Ύστερα από τον διορισμό του ο Γρηγόριος σκοτώθηκε σε μία επίθεση των Βουλγάρων, κοντά στη Θεσσαλονίκη. Αυτό έγινε ως εξής: μία ομάδα επιδρομέων πλησίασε την πόλη και ο Γρηγόριος έστειλε τον γιο του Ασώτιο με την εμπροσθοφυλακή να έλθει σε επαφή μαζί τους και να κάνει αναγνώριση. Ο ένθερμος Ασώτιος συγκρούστηκε με τους Βουλγάρους και τους απώθησε, αλλά σύρθηκε σε προετοιμασμένη ενέδρα· περιστοιχίστηκε από τους άνδρες του. Ο πατέρας του που ακολουθούσε με τον κύριο Ρωμαϊκό στρατό, έσπευσε να τον σώσει, αλλά σκοτώθηκε.[9] Η ακριβής ημερομηνία του συμβάντος δεν είναι γνωστή: ο Ιωάννης Σκυλίτζης το τοποθετεί το 996, ενώ οι Αρμενικές πηγές το 991. Νεότερες έρευνες το προσδιορίζουν το αργότερο ως τα μέσα του 995, διότι πιο μετά το ίδιο έτος αναφέρεται ο Ιωάννης Χάλδος ως δούκας της Θεσσαλονίκης.[7][10]
Οικογένεια Επεξεργασία
Ο Γρηγόριος και ο αδελφός του είναι οι ιδρυτές του ευγενούς Οίκου των Ταρωνιτών, που παρέμειναν εξέχοντες ως το τέλος του 12ου αι..[1] Ο γιος του:
- Ασώτ(ιος) αιχμαλωτίστηκε από τους Βουλγάρους και ο ηγεμόνας τους Σαμουήλ τον ελευθέρωσε, αφού πρώτα ο Ασώτιος παντρεύτηκε την κόρη του Μιροσλάβα από τη Δυναστεία Κομητόπουλων. Τον έκανε κυβερνήτη Δυρραχίου, αλλά αυτός παρέδωσε την πόλη στους Ρωμαίους.[11]
- Ειρήνη, παντρεύτηκε τον Ρωμανό Σαρωνίτη.[1][2]
Αναφορές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kazhdan 1991, σελίδες 2012–2013.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 PmbZ, Gregorios Taronites (#22428).
- ↑ Holmes 2005, σελίδες 98 note 69, 320, 406 note 21.
- ↑ Strässle 2006, σελ. 78 note 1080.
- ↑ Holmes 2005, σελίδες 195–196, 406.
- ↑ Strässle 2006, σελίδες 90, 240.
- ↑ 7,0 7,1 Holmes 2005, σελίδες 403–404.
- ↑ Strässle 2006, σελ. 218 note 21.
- ↑ Holmes 2005, σελίδες 165, 406–407.
- ↑ Strässle 2006, σελίδες 78, 405.
- ↑ Holmes 2005, σελίδες 103–104, 196.
Πηγές Επεξεργασία
- Holmes, Catherine (2005). Basil II and the Governance of Empire (976–1025). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-927968-5.
- Kazhdan, Alexander (1991). "Taronites". In Kazhdan, Alexander. The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. pp. 2012–2013. ISBN 0-19-504652-8.
- Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (in German). Berlin and Boston: De Gruyter.
- Strässle, Paul Meinrad (2006). Krieg und Kriegführung in Byzanz: die Kriege Kaiser Basileios' II. gegen die Bulgaren (976–1019) (in German). Cologne: Böhlau Verlag. ISBN 3-412-17405-X.