Δακτυλιοειδής παπαγάλος

Ο Δακτυλιοειδής παπαγάλος (Psittacula krameri), ή στην Καθομιλουμένη ρινγκ-νεκ (ring-necked parakeet, που σημαίνει "Δακτυλιολαίμικο παπαγαλάκι") είναι μεσαίου μεγέθους παπαγάλος που ανήκει στο γένος Psittacula, της οικογένειας των Ψιττακιδών. Ζει κυρίως στην Αφρική και τη Νότια Ασία, αλλά απαντά σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου όπου πρώην παπαγάλοι σε αιχμαλωσία έχουν απελευθερωθεί και εγκλιματιστεί στις αντίστοιχες περιοχές[1] (πληθυσμοί τους απαντώνται και εν Ελλάδι) και εκτρέφονται για το εμπόριο εξωτικών κατοικίδιων ζώων.

Δακτυλιοειδής παπαγάλος
Αρσενικό
Αρσενικό
Θηλυκό
Θηλυκό
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα
Συνομοταξία: Χορδωτά
Ομοταξία: Πτηνά (Aves)
Τάξη: Ψιττακόμορφα
Οικογένεια: Πσιτακουλίδες
Γένος: Πσιτακούλα
Είδος: P. krameri
Δακτυλιοειδείς παπαγάλοι

Έχει περίπου 40 εκ. μήκος, μαζί με τα φτερά της ουράς. Το κάθε φτερό του έχει άνοιγμα 15 με 17,5 εκ. Και τα δύο φύλα έχουν χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα στην άγρια φύση τους, παρατηρείται όμως φυλετικός διμορφισμός καθώς το ενήλικο αρσενικό έχει ένα κόκκινο ή μαύρο δακτύλιο στο λαιμό (Εξ ου και το προσωνύμιο "Ringneck") ενώ τα θηλυκά, αλλά και τα νεότερα πουλιά και των δύο φύλων, είτε δεν έχουν καθόλου τον εν λόγω δακτύλιο, είτε αυτός έχει χρώμα από ανοιχτό έως σκούρο γκρι. Είναι φυτοφάγος, κάνει ένα χαρακτηριστικό έντονο ήχο και όταν ζει στην αιχμαλωσία μπορεί να μάθει να μιλάει.

Αν και δεν είναι μεταναστευτικό πτηνό, μεγάλοι αριθμοί Δακτυλιοειδών παπαγάλων ζουν και σε ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα, και στις Η.Π.Α καθώς πτηνά του είδους που χρησιμοποιούνταν ως κατοικίδια αφού ξέφυγαν από την αιχμαλωσία προσαρμόστηκαν στο νέο περιβάλλον και ζουν ακόμα και μέσα στις πόλεις.[2][3] Αυτά τα παπαγαλάκια έχουν επίσης αποδειχθεί ικανά να ζήσουν σε μια ποικιλία κλιμάτων εκτός της φυσικής τους περιοχής και είναι σε θέση να επιβιώσουν σε χαμηλές χειμερινές θερμοκρασίες στη Βόρεια Ευρώπη.[4] Το είδος αναφέρεται ως λιγότερο ανησυχητικό από τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) επειδή ο πληθυσμός του φαίνεται να αυξάνεται, αλλά η δημοτικότητά του ως κατοικίδιων ζώων και η έλλειψη δημοτικότητας με τους αγρότες έχουν μειώσει τον αριθμό του σε ορισμένα μέρη της ιθαγενούς του περιοχής.[5]

Ταξονομία Επεξεργασία

Ο Δακτυλιοειδής παπαγάλος έχει αναγνωρισμένα τέσσερα υποείδη, με ελάχιστες διαφορές το κάθε ένα. Τα δύο συναντώνται στην Αφρική και τα άλλα δύο στην Ινδία και σε γειτονικές της χώρες. Ειδικότερα:

  1. ο Αφρικανικός Δακτυλιοειδής παπαγάλος (P. k. krameri) ζει στη Γουινέα, στη Σενεγάλη, στην νότια Μαυριτανία, σε περιοχές της Ουγκάντας, στο νότιο Σουδάν και στην Αίγυπτο.
  2. Ο Αβυσσινιακός Δακτυλιοειδής παπαγάλος (P. k. parvirostris) ζει στη βορειοδυτική Σομαλία καθώς και σε περιοχές της Αιθιοπίας και του Σουδάν.

Στην Ασία, και ειδικότερα στην νότια Ινδία, συναντάται ο Ινδικός Δακτυλιοειδής παπαγάλος (P. k. manillensis) ενώ ο υπο-αρκτικός Δακτυλιοειδής παπαγάλος (P. k. borealis) στο Μπαγκλαντές, το Πακιστάν, τη βόρεια Ινδία, το Νεπάλ και τη κεντρική Μπούρμα.

Το όνομα του γένους Psittacula είναι χαϊδευτικό του λατινικού "Psittacus" (Ψιττάκος), που σημαίνει «παπαγάλος», και το "krameri" τιμά τον αυστριακό φυσιολόγο Γουίλελμ Χέινριχ Κράμερ.[6] Επομένως, η επιστημονική τους ονομασία μεταφράζεται στα Ελληνικά ως "Ψιττακούλα η Κραμέρια".

Κατανομή Επεξεργασία

Κάλεσμα του Δακτυλιοειδούς παπαγάλου

Από τον 19ο αιώνα, ο Δακτυλιοειδής παπαγάλος έχει αποικίσει με επιτυχία πολλές άλλες χώρες. Αναπαράγεται πιο βόρεια από οποιοδήποτε άλλο είδος παπαγάλου. Έχει καθιερωθεί σε μεγάλη κλίμακα στη Γερμανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες, την Ιταλία και, σε μεγάλο βαθμό, το Ηνωμένο Βασίλειο.[7] Πληθυσμοί του απαντώνται και στην Ελλάδα.

 
Παπαγάλοι, που τρώνε συσκευασμένους σπόρους

Οικολογία και συμπεριφορά Επεξεργασία

Στην άγρια φύση, οι Δακτυλιοειδείς παπαγάλοι τρώνε συνήθως μπουμπούκια, φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, μούρα και σπόρους. Τα άγρια κοπάδια πετούν επίσης αρκετά μίλια για τροφή σε χωράφια και περιβόλια, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές.

Στην Ινδία, τρέφονται με δημητριακά, και κατά τη διάρκεια του χειμώνα και με όσπρια. [8] Στην Αίγυπτο κατά την άνοιξη, τρέφονται με μούρα και το καλοκαίρι τρέφονται με χουρμάδες, φωλιάζουν μέσα σε φοίνικες και τρώνε από χωράφια ηλίανθων και καλαμποκιού.

Σε αιχμαλωσία, τα Δακτυλιοειδή παπαγαλάκια θα πάρουν μια μεγάλη ποικιλία τροφίμων και μπορούν να τρέφονται με διάφορα φρούτα, λαχανικά, σφαιρίδια, σπόρους και ακόμη και μικρές ποσότητες μαγειρεμένου κρέατος για πρωτεΐνες. Τα έλαια, τα άλατα, η σοκολάτα, το αλκοόλ και άλλα συντηρητικά πρέπει να αποφεύγονται.[9][10]

 
Ζευγάρι

Αναπαραγωγή Επεξεργασία

 
Psittacula krameri

Ζευγαρώνουν από Σεπτέμβριο έως Δεκέμβριο. Δεν έχουν συντρόφους και συχνά αναπαράγονται με άλλο σύντροφο κατά την επόμενη περίοδο αναπαραγωγής. Κατά τη διάρκεια αυτής της ψυχρής περιόδου, επιλέγουν και υπερασπίζονται τοποθεσίες φωλιών, αποφεύγοντας έτσι τον ανταγωνισμό για τοποθεσίες με άλλα πουλιά. Η διατροφή των χειμερινών καλλιεργειών μπιζελιών παρέχει στα θηλυκά θρεπτικά συστατικά απαραίτητα για την παραγωγή αυγών. Από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο, φροντίζουν τα μικρά τους. Οι πετούμενοι νεοσσοί είναι έτοιμοι να φύγουν από τη φωλιά πριν από τον μουσώνα.[11]

 
Μπλε

Πτηνοτροφία Επεξεργασία

 
Νεοσσοί

Οι δακτυλιοειδείς παπαγάλοι είναι δημοφιλείς ως κατοικίδια ζώα και έχουν μακρά ιστορία στην πτηνοτροφία. Οι αρχαίοι Έλληνες κράτησαν τα ινδικά υποείδη P. krameri manillensis, και οι αρχαίοι Ρωμαίοι κράτησαν τα αφρικανικά υποείδη P. krameri krameri. Οι χρωματικές μεταλλάξεις του ινδικού υποείδους έχουν γίνει ευρέως διαθέσιμες τα τελευταία χρόνια.[12] Μία μεταλλαγή μορφής μπλε χρώματος του παπαγάλου διατηρείται επίσης συνήθως στην πτηνοτροφία. Τα πουλιά που εμφανίζουν αυτή τη μετάλλαξη έχουν ανοιχτό μπλε φτερά αντί για πράσινα και δεν έχουν τους δακτυλίους των αντίστοιχων φυσικών τους.

Μίμηση Επεξεργασία

Ομίλων δακτυλιοειδής παπαγάλος (ηχητικό αρχείο)

Τόσο τα αρσενικά όσο και τα θηλυκά έχουν τη δυνατότητα να μιμούνται την ανθρώπινη ομιλία. Πρώτον, το πουλί ακούει τα περίχωρά του και στη συνέχεια αντιγράφει τη φωνή του ανθρώπινου ομιλιτή. Μερικοί άνθρωποι μεγαλώνουν στο χέρι νεοσσούς του είδους για αυτόν τον σκοπό. Τέτοιοι παπαγάλοι στη συνέχεια γίνονται αρκετά ήσυχοι και δεκτικοί στη μάθηση.[13] Εκτιμάται ότι μπορούν να μάθουν μέχρι 250 λέξεις, ή να σχηματίσουν ακόμη και εκφράσεις.[14]

 
Ελεύθερη θηλυκιά

Ελεύθερα πτηνά εκτός του του φυσικού τους περιβάλλοντός τους Επεξεργασία

Ως ένα δημοφιλές είδος κατοικίδιου ζώου, κυκλοφόρησε σε ένα ευρύ φάσμα πόλεων σε όλο τον κόσμο, δίνοντάς του ένα περιβάλλον με λίγους θηρευτές όπου η προτιμώμενη διατροφή σπόρων, ξηρών καρπών, φρούτων και μούρων είναι διαθέσιμη από προαστιακούς κήπους και τροφοδότες πουλιών . Οι προσαρμογές του στους κρύους χειμώνες στους πρόποδες των Ιμαλαΐων του επιτρέπουν να αντέχει εύκολα στις ευρωπαϊκές χειμερινές συνθήκες.[2] Έχει δημιουργήσει ελεύθερους (feral) πληθυσμούς σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, τη Νότια Αφρική και την Ιαπωνία. Υπάρχουν επίσης φαινομενικά σταθεροί πληθυσμοί στις ΗΠΑ (Φλόριντα, Καλιφόρνια και Χαβάη) και μικροί αυτοσυντηρούμενοι πληθυσμοί στην Άγκυρα, την Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη (συγκεντρωμένα σε πάρκα), την Τύνιδα, την Τρίπολη Λιβύης και την Τεχεράνη (συγκεντρωμένα στη βόρεια πλευρά της πόλης). Βρίσκεται επίσης σε όλο τον Λίβανο, το Ισραήλ, το Ιράν, τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν, το Κατάρ και το Ομάν. Ένας μικρός αριθμός διαφυγόντων πτηνών είναι παρών και στην Αυστραλία.[15] Στην Ελλάδα, φαίνεται να εμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας το '80, μετά από ατύχημα στο Αεροδρόμιο του Ελληνικού, και πλέον απαντώνται στο Πάρκο Τρίτση, στο Πεδίον του Άρεως, στον Εθνικό Κήπο και αλλού.[3]

Οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί καθιερώθηκαν στα μέσα έως τα τέλη του 20ού αιώνα. Τα δείγματα σε αυτούς τους πολιτογραφημένους πληθυσμούς αντιπροσωπεύουν συχνά ενδο-ειδικά υβρίδια, ή / και (σε μικρότερο βαθμό) krameri μαζί με ορισμένα δια-ειδικά υβρίδια με το φυσικοποιημένο Psittacula eupatria (Αλεξανδρινό παπαγαλάκι).[16]

Όπου παρουσιάζονται, τα δακτυλιοειδή παπαγαλάκια μπορεί να επηρεάσουν τη φυσική βιοποικιλότητα και την ανθρώπινη οικονομία και ευεξία.[17][18]

Μια πανευρωπαϊκή καταμέτρηση πραγματοποιήθηκε το 2015 και βρήκε 85.220 δακτυλιοειδείς παπαγάλους σε 10 ευρωπαϊκές χώρες.[19]

Χώρα Αριθμός
Βέλγιο 10.800
Γαλλία 7.250
Γερμανία 10.960
Ελλάδα 1.000
ΗΒ 31.100
Ισπανία 3.000
Ιταλία 9.170
Ολλανδία 10.100
Πορτογαλία 800
Τουρκία 1.040

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Indian και African Ringneck | Papagaloi.eu». | Papagaloi.eu |. 9 Οκτωβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2020. 
  2. 2,0 2,1 «How do parakeets survive in the UK?» (στα αγγλικά). 2007-03-22. http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/6478911.stm. Ανακτήθηκε στις 2020-11-16. 
  3. 3,0 3,1 «Πως οι εξωτικοί πράσινοι παπαγάλοι μετανάστευσαν κατά λάθος στην Ελλάδα και έστησαν αποικίες σε όλη την Αττική. Είναι "φωνακλάδες" και δεν αντέχουν τα κλουβιά - ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ». www.mixanitouxronou.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2020. 
  4. «Ring Necked Parakeets in the UK». The RSPB (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2020. 
  5. International), BirdLife International (BirdLife (1 Οκτωβρίου 2016). «IUCN Red List of Threatened Species: Psittacula krameri». IUCN Red List of Threatened Species. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2020. 
  6. Jobling, James A. (2010). The Helm dictionary of scientific bird names : from aalge to zusii. London: Christopher Helm. ISBN 978-1-4081-3326-2. 659731768. 
  7. Pârâu, Liviu G.; Strubbe, Diederik; Mori, Emiliano; Menchetti, Mattia; Ancillotto, Leonardo; Kleunen, André van; White, Rachel L.; Luna, Álvaro και άλλοι. (2016-04-27). «Rose-ringed Parakeet Psittacula krameri Populations and Numbers in Europe: A Complete Overview» (στα αγγλικά). The Open Ornithology Journal 9 (1): 1–13. doi:10.2174/1874453201609010001. ISSN 1874-4532. https://openornithologyjournal.com/VOLUME/9/PAGE/1/. 
  8. Sailaja, R., Kotak, V. C., Sharp, P. J., Schmedemann, R., Haase, E. (1988). Environmental, dietary, and hormonal factors in the regulation of seasonal breeding in free-living female Indian rose-ringed parakeets (Psittacula krameri). Hormones and Behavior 22 (4): 518–527.
  9. «Feeding Your Indian Ringneck or Asiatic Parrot | IndianRingneck.com» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2020. 
  10. «Indian Ring-Necked Parakeet Personality, Food & Care – Pet Birds by Lafeber Co». Lafeber® Pet Birds (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2020. 
  11. Krishnaprasadan, T. N., Kotak, V. C., Sharp, P. J., Schmedemann, R., Haase, E. (1988). Environmental and hormonal factors in seasonal breeding in free-living male Indian rose-ringed parakeets (Psittacula krameri). Hormones and Behavior 22 (4): 488–496.
  12. Alderton, David (2003). The Ultimate Encyclopedia of Caged and Aviary Birds. London, England: Hermes House. σελίδες 189–190. ISBN 1-84309-164-X. 
  13. «Rose-Ringed Parakeet». Calm Zoo. 20 Δεκεμβρίου 1977. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2020. 
  14. «Παπαγάλοι ρίνγκνεκ - Indian ringneck (Psittacula krameri)». PetBirds. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2020. 
  15. Krishnaprasadan, T. N., Kotak, V. C., Sharp, P. J., Schmedemann, R., Haase, E. (1988). Environmental and hormonal factors in seasonal breeding in free-living male Indian rose-ringed parakeets (Psittacula krameri). Hormones and Behavior 22 (4): 488–496.
  16. Ancillotto, Leonardo; Strubbe, Diederik; Menchetti, Mattia; Mori, Emiliano (2016-02). «An overlooked invader? Ecological niche, invasion success and range dynamics of the Alexandrine parakeet in the invaded range» (στα αγγλικά). Biological Invasions 18 (2): 583–595. doi:10.1007/s10530-015-1032-y. ISSN 1387-3547. http://link.springer.com/10.1007/s10530-015-1032-y. 
  17. Menchetti, M.; Mori, E. (2014-07-03). «Worldwide impact of alien parrots (Aves Psittaciformes) on native biodiversity and environment: a review» (στα αγγλικά). Ethology Ecology & Evolution 26 (2-3): 172–194. doi:10.1080/03949370.2014.905981. ISSN 0394-9370. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/03949370.2014.905981. 
  18. Angelici, Francesco M. (2016). Problematic wildlife : a cross-disciplinary approach. Cham: Springer. ISBN 3-319-22246-5. 933442954. 
  19. Pârâu, Liviu & Strubbe, Diederik & Mori, Emiliano & Menchetti, Mattia & Ancillotto, Leonardo & van Kleunen, André & White, Rachel & Luna, Álvaro & Hernández-Brito, Dailos & Le Louarn, Marine & Clergeau, Philippe & Albayrak, Tamer & Franz, Detlev & Braun, Michael & Schroeder, Julia & Wink, Michael (2016). «Rose-ringed Parakeet Populations and Numbers in Europe: A Complete Overview.». The Open Ornithology Journal 9: 1–13. doi:10.2174/1874453201609010001.