Δεσποτάτο της Άρτας
Το Δεσποτάτο της Άρτας ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα από Αλβανούς κυβερνήτες με τον τίτλο του Δεσπότη όταν ηττήθηκε ο τελευταίος Δεσπότης της Ηπείρου Νικηφόρος Β΄ Ορσίνι στην Μάχη του Αχελώου (1359). Το Δεσποτάτο διατηρήθηκε για 57 χρόνια μέχρι την χρονιά που ο Κάρολος Α΄ Τόκκος το κατέλυσε αφού νίκησε την Αλβανική Οικογένεια Σπάτα (1416).[1][2][3]
| Δεσποτάτο της Άρτας | |||||
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Χάρτης του αλβανικού Δεσποτάτου της Άρτας
| |||||
| Πρωτεύουσα | Άρτα | ||||
| Θρησκεία | Ανατολικός Χριστιανισμός | ||||
| Πολίτευμα | Δεσποτάτο | ||||
| Ιστορία | |||||
| - | Ίδρυση | ||||
| - | Κατάλυση | ||||
Άνοδος Επεξεργασία
Την άνοιξη του 1359 ο τελευταίος Δεσπότης της Ηπείρου Νικηφόρος Β΄ Ορσίνι ηττήθηκε από τους Αλβανούς στην Αιτωλία κοντά στον Αχελώο, ιδρύθηκαν δύο νέα Αλβανικά κράτη στην περιοχή που υπήρχε το Δεσποτάτο της Ηπείρου. Ο Σέρβος τσάρος έντονα ενθουσιασμένος με την βοήθεια που του πρόσφεραν οι Αλβανοί στις εκστρατείες του στην Ήπειρο και την Θεσσαλία τους παραχώρησε μεγάλες περιοχές στην Ήπειρο και τον τίτλο του Δεσπότη. Στα τέλη της δεκαετίας του 1360 δημιουργήθηκαν δύο νέα Αλβανικά κράτη, το πρώτο στην Άρτα με τον Πέτρο Λιόσα (1374) και το δεύτερο στο Αγγελόκαστρο Αιτωλοακαρνανίας με τον Ιωάννη Μπούα Σπάτα. Τον Απρίλιο του 1378 ο Μέγας Μάγιστρος του Κυρίαρχου Στρατιωτικού Τάγματος της Μάλτας Χουάν Φερνάντεθ ντε Ερέδια επιχείρησε να καταλάβει την Άρτα, απέτυχε, συνελήφθη αιχμάλωτος από τον Ιωάννη Μπούα και πουλήθηκε στους Οθωμανούς με ένα τεράστιο ποσό. Ο Δεσπότης της Ηπείρου Θωμάς Β΄ Πρελιούμποβιτς που είχε περιορισμένη εξουσία γύρω από τα Ιωάννινα τον βοήθησε στην μάχη αλλά η συμμαχία τους δεν κράτησε για πολύ.[4] Την περίοδο 1374-1403 το Δεσποτάτο της Άρτας βρέθηκε στην μεγαλύτερη έκταση του από τον Κορινθιακό κόλπο στα νότια μέχρι τον ποταμό Αχέρων στα βόρεια. Στα βόρεια σύνορα του Δεσποτάτου της Άρτας βρισκόταν το πριγκιπάτο του Αργυροκάστρου υπό τον Γκιν Ζενεβέσι, άλλο ένα Αλβανικό κράτος που δημιουργήθηκε στα εδάφη του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Το εξασθενημένο Δεσποτάτο της Ηπείρου περιορίστηκε στα ανατολικά εδάφη του με πρωτεύουσα τα Ιωάννινα, οι φιλοδοξίες του Ιωάννη Μπούα να καταλάβει και αυτό το τμήμα τον οδήγησε σε ανοικτή σύγκρουση με τον Θωμά Β΄. Ο Ιωάννης Σπάτας επιτέθηκε στα Ιωάννινα αλλά δεν μπόρεσε να καταλάβει την πόλη (1375), έκλεισε ειρήνη αφού παντρεύτηκε την Έλενα, αδελφή του Θωμά Β΄.
Πτώση Επεξεργασία
Μετά τον θάνατο του μεγάλου πολέμαρχου Ιωάννη Σπάτα το Αλβανικό κράτος εξασθένησε σημαντικά (1399), τα μέλη της Οικογένειας Σπάτα περιπλέχτηκαν σε εμφύλιους πολέμους. Την εποχή που ήταν Δεσπότης ο εγγονός του Ιωάννη Μορίς Σπάτα η Δημοκρατία της Βενετίας και ο Κόμης της Κεφαλλονιάς και της Λευκάδας Κάρολος Α΄ Τόκκος απέκτησαν το ενδιαφέρον να το κατακτήσουν. Όταν πέθανε ο Δεσπότης των Ιωαννίνων Ησαύ Μπουοντελμόντι οι κάτοικοι της πόλης που δεν ήθελαν Σερβική ή Αλβανική κυριαρχία εξεγέρθηκαν και κάλεσαν τον Κάρολο Α΄ Τόκκο να την κυβερνήσει. Ο Αλβανός ηγεμόνας του Αργυροκάστρου Ιωάννης Ζενεβίσι προκάλεσε μεγάλες απώλειες στον στρατό του Κάρολου Τόκκου, ωστόσο ο τελευταίος θα καταλάβει αργότερα και την νότια Αλβανία. Ο Μορίς Σπάτας νίκησε τον Κάρολο Α΄ Τόκκο (1412) αλλά δεν μπόρεσε να καταλάβει την πόλη των Ιωαννίνων. Με τον θάνατο του Μορίς Σπάτα (1415) ο ανίκανος αδελφός του Γιακούμπ Σπάτας δεν κράτησε ούτε την πόλη της Άρτας, ηττήθηκε και σκοτώθηκε σε μάχη από τον Κάρολο Α΄ Τόκκο (1416) και έληξε το Αλβανικό Δεσποτάτο της Άρτας. Η Αλβανική κυριαρχία στην Άρτα δεν είχε προσφέρει τίποτα το σημαντικό, κράτησαν τους Βυζαντινούς τίτλους αλλά η πόλη έπεσε σε μιζέρια και σε αφάνεια χωρίς κανένα αρχιτεκτονικό έργο, ζούσαν ωστόσο αρμονικά Έλληνες και Αλβανοί. [5]
Δεσπότες της Άρτας Επεξεργασία
Οικογένεια Λιόσα Επεξεργασία
Οικογένεια Σπάτα Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
Πηγές Επεξεργασία
- Fine, John. The Late Medieval Balkans. Ann Arbor, 1987
- Steven G. Ellis, Luďa Klusáková. Edizioni Plus, 2007. , p. 138-139