Δυαλισμός

καθεστώς δύο μερών

Δυαλισμός[1] ή Δυϊσμός [2] ή και Διαρχία[3] είναι η φιλοσοφική θεωρία η οποία δέχεται ότι ο κόσμος ή η πραγματικότητα βασίζεται στην ύπαρξη δύο αρχών με ριζική διάκριση και ανομοιότητα (π.χ. αισθητό-νοητό ή πνευματικό-υλικό). Πρόκειται γενικά για κάθε θεωρία που χωρίζει τον κόσμο σε δύο σφαίρες και αρνείται την ενότητά του. Οι σφαίρες στις οποίες χωρίζεται η πραγματικότητα είναι ουσιαστικά διαφορετικές ή αντίθετες μεταξύ τους και δεν υπάρχει κανένα συνδετικό σημείο που να τις ενώνει και να διευκολύνει τη μετάβαση από τη μια στην άλλη.

Έτσι, η ανθρωπολογική διαρχία διχάζει τον άνθρωπο σε δύο στοιχεία, σε σώμα και σε ψυχή. Οι Ορφικοί, οι πυθαγόρειοι, ο Πλάτωνας[4] και ο Πλωτίνος[5] ήταν οπαδοί μιας τέτοιας θεωρίας. Η ηθική διαρχία κινείται στην αντίθεση του αγαθού και του κακού. Η αισθητική διαρχία ανάμεσα στην αντίθεση ωραίου και άσχημου και η λογική διαρχία στις αντίθετες έννοιες, χωρίς να αναγνωρίζει ενδιάμεσες καταστάσεις[6].Στον θρησκευτικό τομέα, η θεωρία αυτή χαρακτηρίζει διδασκαλίες που ερμηνεύουν τον κόσμο με βάση δύο ανταγωνιστικές αρχές ή δυνάμεις, από τις οποίες η μία είναι αγαθή και η άλλη κακή.

Ως θεωρία, συγγενεύει με τον πλουραλισμό, ενώ αντιτίθεται στο μονισμό.

Υποσημειώσεις Επεξεργασία

  1. «δυαλισμός». Βικιλεξικό. 2023-11-14. https://el.wiktionary.org/w/index.php?title=%CE%B4%CF%85%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82&oldid=6477854. 
  2. «δυϊσμός». Βικιλεξικό. 2023-11-14. https://el.wiktionary.org/w/index.php?title=%CE%B4%CF%85%CF%8A%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82&oldid=6477849. 
  3. δυο αρχές
  4. «Dualist Philosophy of Plato (427-347 BC)». Chest 62 (6): 731. 1972-12. doi:10.1378/chest.62.6.731. ISSN 0012-3692. https://doi.org/10.1378/chest.62.6.731. 
  5. Emilsson, EyjÓlfur Kjalar (2016). Plotinus (AD 204/5–70) (1 έκδοση). London: Routledge. ISBN 978-0-415-25069-6. 
  6. Αθήνα, 1982, Εκδόσεις Φελέκη, Φιλοσοφικό Λεξικό, Σ.Γκίκα, σελ.76