Βικιπαίδεια

Εβραϊκό ζήτημα

Το εβραϊκό ζήτημα, που αναφέρεται επίσης ως εβραϊκό πρόβλημα, ήταν μια ευρεία συζήτηση στην ευρωπαϊκή κοινωνία του 19ου και του 20ού αιώνα που αφορούσε το κατάλληλο καθεστώς και μεταχείριση των Εβραίων. Η συζήτηση, η οποία ήταν παρόμοια με άλλα «εθνικά ζητήματα», αφορούσε την αστική, νομική, εθνική και πολιτική θέση των Εβραίων ως μειονότητας στην κοινωνία, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, κατά τον 18ο, 19ο και 20ο αιώνα.

Η συζήτηση ξεκίνησε στις κοινωνίες της δυτικής και κεντρικής Ευρώπης από πολιτικούς και συγγραφείς που επηρεάστηκαν από την Εποχή του Διαφωτισμού και τα ιδανικά της Γαλλικής Επανάστασης. Τα θέματα της συζήτησης περιελάμβαναν τις νομικά και οικονομικά εβραϊκά μειονεκτήματα (π.χ εβραϊκές ποσοστώσεις και διαχωρισμός), εβραϊκή αφομοίωση, εβραϊκή χειραφέτηση και εβραϊκός διαφωτισμός.

Η έκφραση έχει χρησιμοποιηθεί από αντισημιτικά κινήματα από τη δεκαετία του 1880 και μετά, με αποκορύφωμα τη ναζιστική φράση της «Τελικής Λύσης στο Εβραϊκό Ζήτημα». Ομοίως, η έκφραση χρησιμοποιήθηκε από υποστηρικτές και πολέμιους της ίδρυσης μιας αυτόνομης εβραϊκής πατρίδας ή ενός κυρίαρχου εβραϊκού κράτους.

Ιστορία του «εβραϊκού ζητήματος» Επεξεργασία

Ο όρος «εβραϊκό ζήτημα» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Μεγάλη Βρετανία γύρω στο 1750, όταν χρησιμοποιήθηκε η έκφραση «εβραϊκό ζήτημα» κατά τη διάρκεια των συζητήσεων σχετικά με τον νόμο περί πολιτογράφησης των Εβραίων του 1753.[1] Σύμφωνα με τη μελετήτρια του Ολοκαυτώματος Λούσι Νταβιντόβιτς, ο όρος «Εβραϊκό Ζήτημα», όπως εισήχθη στη δυτική Ευρώπη, ήταν μια ουδέτερη έκφραση για την αρνητική στάση απέναντι στη φαινομενική και επίμονη ιδιαιτερότητα των Εβραίων ως λαού στο πλαίσιο του ανερχόμενου πολιτικού εθνικισμού και των νέων εθνών κρατών. Η Νταβιντόβιτς γράφει ότι «οι ιστορίες της εβραϊκής χειραφέτησης και του ευρωπαϊκού αντισημιτισμού είναι γεμάτες με προτεινόμενες λύσεις στο εβραϊκό ζήτημα».[2]

Το ζήτημα συζητήθηκε στη συνέχεια στη Γαλλία (la question juive) μετά τη Γαλλική Επανάσταση το 1789. Συζητήθηκε στη Γερμανία το 1843 μέσω της πραγματείας του Μπρούνο Μπάουερ, Die Judenfrage («Το Εβραϊκό Ζήτημα»). Υποστήριξε ότι οι Εβραίοι θα μπορούσαν να επιτύχουν πολιτική χειραφέτηση μόνο εάν αφήσουν τη θρησκευτική τους συνείδηση, καθώς πρότεινε ότι η πολιτική χειραφέτηση απαιτούσε ένα κοσμικό κράτος. Το 1898, η πραγματεία του Τέοντορ Χερτσλ, Der Judenstaat (Το Εβραϊκό Κράτος), υποστηρίζει τον Σιωνισμό ως «μοντέρνα λύση για το εβραϊκό ζήτημα» με τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου εβραϊκού κράτους, κατά προτίμηση στην Παλαιστίνη.[3]

Σύμφωνα με τον Ότο Ντοβ Κούλκα[4] του Εβραϊκού Πανεπιστημίου, ο όρος έγινε ευρέως διαδεδομένος τον 19ο αιώνα όταν χρησιμοποιήθηκε σε συζητήσεις για την εβραϊκή χειραφέτηση στη Γερμανία (Judenfrage).[1] Τον 19ο αιώνα γράφτηκαν εκατοντάδες φυλλάδια, άρθρα εφημερίδων και βιβλία σχετικά με το θέμα, με πολλά να προσφέρουν λύσεις όπως επανεγκατάσταση, εκτόπιση ή αφομοίωση του εβραϊκού πληθυσμού. Ομοίως, εκατοντάδες έργα γράφτηκαν που αντιτίθενται σε αυτές τις λύσεις και προσφέρουν λύσεις όπως η επανένταξη και η εκπαίδευση. Αυτή η συζήτηση, ωστόσο, δεν μπορούσε να αποφασίσει εάν το πρόβλημα του Εβραϊκού Ζητήματος είχε να κάνει περισσότερο με τα προβλήματα που θέτουν οι αντίπαλοι των Γερμανών Εβραίων ή το αντίστροφο: το πρόβλημα που έθετε η ύπαρξη των Γερμανών Εβραίων στους αντιπάλους τους.

Από το 1860 περίπου, ο όρος χρησιμοποιήθηκε με μια ολοένα και πιο αντισημιτική τάση: οι Εβραίοι περιγράφονταν με αυτόν τον όρο ως εμπόδιο στην ταυτότητα και τη συνοχή του γερμανικού έθνους και ως εχθροί μέσα στη χώρα των Γερμανών. Αντισημίτες όπως ο Βίλχελμ Μαρ, ο Όιγκεν Ντούρινγκ, ο Τέοντορ Φριτς, ο Χιούστον Στιούαρτ Τσάμπερλεν, ο Πολ ντε Λαγκάρντ και άλλοι το δήλωσαν ως φυλετικό πρόβλημα άλυτο μέσω της ενσωμάτωσης. Το τόνισαν για να ενισχύσουν τα αιτήματά τους για «αποεβραϊσμό» του Τύπου, της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, του κράτους και της οικονομίας. Πρότειναν επίσης να καταδικαστούν οι ενδογαμίες μεταξύ Εβραίων και μη Εβραίων. Χρησιμοποίησαν αυτόν τον όρο για να εκδιώξουν τους Εβραίους από τις υποτιθέμενες κοινωνικά κυρίαρχες θέσεις τους.

Η πιο διαβόητη χρήση αυτής της έκφρασης έγινε από τους Ναζί στις αρχές και τα μέσα του 20ού αιώνα. Εφάρμοσαν αυτό που αποκαλούσαν «Τελική λύση στο εβραϊκό ζήτημα» μέσω του Ολοκαυτώματος κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν προσπάθησαν να εξοντώσουν τους Εβραίους στην Ευρώπη.[5]

Μπρούνο Μπάουερ – Το Εβραϊκό Ζήτημα Επεξεργασία

Στο βιβλίο του Το Εβραϊκό Ζήτημα (1843), ο Μπρούνο Μπάουερ υποστήριξε ότι οι Εβραίοι θα μπορούσαν να επιτύχουν πολιτική χειραφέτηση μόνο εάν εγκαταλείψουν την ιδιαίτερη θρησκευτική τους συνείδηση. Πίστευε ότι η πολιτική χειραφέτηση απαιτεί ένα κοσμικό κράτος και ένα τέτοιο κράτος δεν άφηνε κανένα «χώρο» για κοινωνικές ταυτότητες όπως η θρησκεία. Σύμφωνα με τον Μπάουερ, τέτοιες θρησκευτικές απαιτήσεις είναι ασυμβίβαστες με την ιδέα των «Δικαιωμάτων του Ανθρώπου». Η αληθινή πολιτική χειραφέτηση, για τον Μπάουερ, απαιτεί την κατάργηση της θρησκείας.

Καρλ Μαρξ – Για το Εβραϊκό Ζήτημα Επεξεργασία

Ο Καρλ Μαρξ απάντησε στον Μπάουερ στο δοκίμιό του Για το Εβραϊκό Ζήτημα το 1844. Ο Μαρξ απέρριψε την άποψη του Μπάουερ ότι η φύση της εβραϊκής θρησκείας εμπόδιζε την αφομοίωση από τους Εβραίους. Αντίθετα, ο Μαρξ επιτίθεται στην ίδια τη διατύπωση του Μπάουερ για το ερώτημα «μπορούν οι Εβραίοι να χειραφετηθούν πολιτικά;» ως ουσιαστικά συγκάλυψη της φύσης της ίδιας της πολιτικής χειραφέτησης.[6]

Ο Μαρξ χρησιμοποιεί το δοκίμιο του Μπάουερ ως αφορμή για τη δική του ανάλυση των φιλελεύθερων δικαιωμάτων. Ο Μαρξ υποστηρίζει ότι ο Μπάουερ κάνει λάθος στην υπόθεση ότι σε ένα «κοσμικό κράτος», η θρησκεία δεν θα παίζει πλέον εξέχοντα ρόλο στην κοινωνική ζωή. Ως παράδειγμα, αναφέρεται στη διάχυση της θρησκείας στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες, σε αντίθεση με την Πρωσία, δεν είχαν επίσημη θρησκεία. Στην ανάλυση του Μαρξ, το «κοσμικό κράτος» δεν αντιτίθεται στη θρησκεία, αλλά μάλλον την υποθέτει. Η άρση των θρησκευτικών ή περιουσιακών προσόντων για την ιθαγένεια δεν σημαίνει κατάργηση της θρησκείας ή της ιδιοκτησίας, αλλά μάλλον πολιτογραφεί και τα δύο και εισάγει έναν τρόπο να θεωρούνται τα άτομα αφηρημένα από αυτά.[7] Σε αυτό το σημείωμα ο Μαρξ προχωρά πέρα από το ζήτημα της θρησκευτικής ελευθερίας στο πραγματικό ενδιαφέρον του για την ανάλυση του Μπάουερ για την «πολιτική χειραφέτηση». Ο Μαρξ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ενώ τα άτομα μπορούν να είναι «πολιτικά» ελεύθερα σε ένα κοσμικό κράτος, εξακολουθούν να είναι δεσμευμένα σε υλικούς περιορισμούς στην ελευθερία λόγω της οικονομικής ανισότητας, μια υπόθεση που αργότερα θα αποτελέσει τη βάση της κριτικής του στον καπιταλισμό.

Μετά τον Μαρξ Επεξεργασία

 
Το Εβραϊκό Χρονικό που προωθεί το Judenstaat του Τέοντορ Χερτσλ ως «λύση του εβραϊκού ζητήματος».

Ο Βέρνερ Ζόμπαρτ επαίνεσε τους Εβραίους για τον καπιταλισμό τους και παρουσίασε τους αυλικούς Εβραίους του 17ου και 18ου αιώνα ως ενσωματωμένους και ως πρότυπο ενσωμάτωσης.[8] Μέχρι το γύρισμα του 20ού αιώνα, η συζήτηση συζητιόταν ακόμη ευρέως. Η υπόθεση Ντρέιφους στη Γαλλία, που πιστεύεται ότι είναι απόδειξη του αντισημιτισμού, αύξησε την προβολή αυτού του ζητήματος. Μέσα στη θρησκευτική και πολιτική ελίτ, ορισμένοι συνέχισαν να ευνοούν την αφομοίωση και την πολιτική εμπλοκή στην Ευρώπη  ενώ άλλοι, όπως ο Τέοντορ Χερτσλ, πρότειναν την προώθηση ενός ξεχωριστού εβραϊκού κράτους και της σιωνιστικής υπόθεσης.[9] Μεταξύ 1880 και 1920, εκατομμύρια Εβραίοι δημιούργησαν τη δική τους λύση για τα πογκρόμ της ανατολικής Ευρώπης μεταναστεύοντας σε άλλα μέρη, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη δυτική Ευρώπη.

Η ναζιστική «τελική λύση» Επεξεργασία

Στη ναζιστική Γερμανία, ο όρος Εβραϊκό Ζήτημα (στα γερμανικά: Judenfrage‎‎) αναφέρθηκε στην πεποίθηση ότι η ύπαρξη Εβραίων στη Γερμανία αποτελούσε πρόβλημα για το κράτος. Το 1933 δύο Ναζί θεωρητικοί, ο Γιόχαν φον Λιρς και ο Αχίμ Γκέρκε, πρότειναν και οι δύο την ιδέα ότι το εβραϊκό ζήτημα θα μπορούσε να λυθεί με την επανεγκατάσταση των Εβραίων στη Μαδαγασκάρη ή κάπου αλλού στην Αφρική ή τη Νότια Αμερική. Συζήτησαν επίσης τα θετικά και τα αρνητικά της υποστήριξης των Γερμανοσιωνιστών. Ο Φον Λιρς ισχυρίστηκε ότι η ίδρυση μιας εβραϊκής πατρίδας στην Παλαιστίνη υπό Βρετανική Εντολή θα δημιουργούσε ανθρωπιστικά και πολιτικά προβλήματα στην περιοχή.[10]

Με την κατάκτηση της εξουσίας το 1933, ο Αδόλφος Χίτλερ και το ναζιστικό κράτος άρχισαν να εφαρμόζουν όλο και πιο αυστηρά μέτρα που είχαν στόχο τον διαχωρισμό και τελικά την απομάκρυνση του εβραϊκού λαού από τη Γερμανία και (τελικά) από όλη την Ευρώπη.[11] Το επόμενο στάδιο ήταν η δίωξη των Εβραίων και η αφαίρεση της ιθαγένειάς τους μέσω των Νόμων της Νυρεμβέργης.[12][13] Αργότερα, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε υπό κρατική υποστήριξη σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.[14] Τελικά η κυβέρνηση εφάρμοσε τη συστηματική εξόντωση του εβραϊκού λαού (Ολοκαύτωμα),[15] που έλαβε χώρα ως η λεγόμενη Τελική Λύση στο Εβραϊκό Ζήτημα.[5][16]

Σύγχρονη χρήση Επεξεργασία

Μια κυρίαρχη αντισημιτική θεωρία συνωμοσίας είναι η πεποίθηση ότι οι Εβραίοι έχουν αδικαιολόγητη επιρροή στα μέσα ενημέρωσης, τις τράπεζες και την πολιτική. Με βάση αυτή τη θεωρία συνωμοσίας, ορισμένες ομάδες και ακτιβιστές συζητούν το «Εβραϊκό Ζήτημα» και προσφέρουν διαφορετικές προτάσεις για την αντιμετώπισή του. Στις αρχές του 21ου αιώνα, οι λευκοί εθνικιστές, η Εναλλακτική δεξιά και οι νεοναζί χρησιμοποίησαν τα αρχικά JQ για να αναφερθούν στο εβραϊκό ζήτημα.[17][18]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Kulka, Otto D. (1994). «Introduction». Στο: Auerbach, Rena R. The 'Jewish Question' in German Speaking Countries, 1848–1914, A Bibliography. Νέα Υόρκη: Garland. ISBN 9780815308126.  Freely available at «The following essay, by Prof. Otto Dov Kulka, is based on the introduction to Rena R. Auerbach, ed.: "The 'Jewish Question'». The Felix Posen Bibliographic Project on Antisemitism, The Hebrew University of Jerusalem. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2005. 
  2. ↑ Λούσι Νταβιντόβιτς, The War Against the Jews, 1933–1945 (Νέα Υόρκη, 1975), σελ. xxi–xxiii.
  3. ↑ Χερτσλ, Τέοντορ (1988) [1896]. «Biography, by Alex Bein». Der Judenstaat. transl. Sylvie d'Avigdor (republication έκδοση). Νέα Υόρκη: Courier Dover. σελ. 40. ISBN 978-0-486-25849-2. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2010. 
  4. ↑ Από το 2008 τα έργα του Ότο Ντοβ Κούλκα έχουν εξαντληθεί, αλλά τα παρακάτω μπορεί να είναι χρήσιμα και είναι διαθέσιμα σε μικροφίλμ: Reminiscences of Otto Dov Kulka (Glen Rock, New Jersey: Microfilming Corp. of America, 1975), (ISBN 0884555984 και 978-0884555988), OCLC 5326379.
  5. ↑ 5,0 5,1 Stig Hornshoj-Moller (24 Οκτωβρίου 1998). «Hitler's speech to the Reichstag of January 30, 1939». The Holocaust History Project. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  6. ↑ Καρλ Μαρξ (Φεβρουαρίου 1844). «On the Jewish Question». Deutsch-Französische Jahrbücher. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  7. ↑ Marx 1844:

    Η πολιτική ακύρωση της ατομικής ιδιοκτησίας όχι μόνο δεν καταργεί την ατομική ιδιοκτησία αλλά την προϋποθέτει. Το κράτος καταργεί με τον δικό του τρόπο τις διακρίσεις γέννησης, κοινωνικής βαθμίδας, μόρφωσης, επαγγέλματος, όταν δηλώνει ότι η γέννηση, η κοινωνική τάξη, η μόρφωση, το επάγγελμα είναι μη πολιτικές διακρίσεις, όταν διακηρύσσει, χωρίς να λαμβάνει υπόψη αυτές τις διακρίσεις, ότι Κάθε μέλος του έθνους είναι ισότιμος συμμετέχων στην εθνική κυριαρχία, όταν αντιμετωπίζει όλα τα στοιχεία της πραγματικής ζωής του έθνους από τη σκοπιά του κράτους. Ωστόσο, το κράτος επιτρέπει στην ιδιωτική ιδιοκτησία, την εκπαίδευση, την κατοχή, να ενεργούν με τον τρόπο τους – δηλαδή ως ιδιωτική ιδιοκτησία, ως εκπαίδευση, ως κατοχή και να ασκούν την επιρροή της ιδιαίτερης φύσης τους. Μακριά από την κατάργηση αυτών των πραγματικών διακρίσεων, το κράτος υπάρχει μόνο με την προϋπόθεση της ύπαρξής τους. αισθάνεται ότι είναι πολιτικό κράτος και επιβεβαιώνει την οικουμενικότητά του μόνο σε αντίθεση με αυτά τα στοιχεία της ύπαρξής του.

  8. ↑ Werner Sombart (1911) [2001]. The Jews and Modern Capitalism (PDF). Batoche Books. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  9. ↑ Τέοντορ Χερτσλ (1896). Der Judenstaat: Versuch einer modernen Lösung der Judenfrage (στα Γερμανικά). M. Breitenstein's Verlags-Buchhandlung. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  10. ↑ Αχίμ Γκέρκε. «Solving the Jewish Question». 
  11. ↑ David M. Crowe. The Holocaust: Roots, History, and Aftermath Αρχειοθετήθηκε 2016-05-10 στο Wayback Machine.. Westview Press, 2008.
  12. ↑ Αδόλφος Χίτλερ· Βίλχελμ Φρικ· Franz Gürtner· Rudolf Hess (15 Σεπτεμβρίου 1935). «Nuremberg Law for the Protection of German Blood and German Honor». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  13. ↑ Adolf Hitler· Wilhelm Frick (15 Σεπτεμβρίου 1935). «Reich Citizenship Law». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  14. ↑ Doris Bergen (2004–2005). «Germany and the Camp System». Auschwitz: Inside the Nazi State. Community Television of Southern California. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  15. ↑ Νιούικ, Ντόναλντ Λ. The Columbia Guide to the Holocaust, Columbia University Press, 2000, σελ. 45: "Το Ολοκαύτωμα ορίζεται συνήθως ως η δολοφονία περισσότερων από 5.000.000 Εβραίων από τους Γερμανούς στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.." Δείτε επίσης "Ολοκαύτωμα," Encyclopædia Britannica, 2007: "τη συστηματική κρατική δολοφονία έξι εκατομμυρίων Εβραίων ανδρών, γυναικών και παιδιών, και εκατομμυρίων άλλων, από τη Ναζιστική Γερμανία και τους συνεργάτες της κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Γερμανοί το ονόμασαν αυτό «την τελική λύση του εβραϊκού ζητήματος."
  16. ↑ Gord McFee (2 Ιανουαρίου 1999). «When did Hitler decide on the Final Solution?». The Holocaust History Project. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2008. 
  17. ↑ Kestenbaum, Sam. «White Nationalists Create New Shorthand for the 'Jewish Question'». The Forward. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2017. 
  18. ↑ ""Το JQ αντιπροσωπεύει το 'Jewish Question,' μια αντισημιτική θεωρία συνωμοσίας ότι οι Εβραίοι έχουν αδικαιολόγητη επιρροή στα μέσα ενημέρωσης, τις τράπεζες και την πολιτική που πρέπει με κάποιο τρόπο να αντιμετωπιστεί (Christopher Mathias, Jenna Amatulli, Rebecca Klein, 2018, The HuffPost, 3 Μαρτίου 2018, https://www.huffingtonpost.com/entry/florida-public-school-teacher-white-nationalist-podcast_us_5a99ae32e4b089ec353a1fba)

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Εβραϊκό_ζήτημα&oldid=9972703"