Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους
Η Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους (γερμ. Brockhaus Enzyklopädie) είναι μεγάλη εγκυκλοπαίδεια στη γερμανική γλώσσα, που μέχρι το 2009 εκδιδόταν από τον εκδοτικό οίκο Φρίντριχ Άρνολντ Μπρόκχαους.
Η πρώτη έκδοση ήταν το Conversations-Lexikon mit vorzüglicher Rücksicht auf die gegenwärtigen Zeiten (= «Εγκυκλοπαίδεια με ειδική έμφαση στη σύγχρονη εποχή»), που εκδόθηκε από τους Λέμπελ και Φράνκε στη Λειψία από το 1796 μέχρι το 1808. Μετονομάσθηκε σε Der Große Brockhaus το 1928 και σε Brockhaus Enzyklopädie το 1966. Η τρέχουσα έκδοση είναι η εικοστή πρώτη και αποτελείται από τριάντα τόμους. Είναι η μεγαλύτερη γερμανόγλωσση έντυπη εγκυκλοπαίδεια.
Τον Φεβρουάριο του 2008 ο οίκος Φ.A. Μπρόκχαους ανακοίνωσε ότι δεν θα τυπωθούν σε χαρτί άλλες εκδόσεις και ότι η εγκυκλοπαίδεια θα συνεχίσει ως διαδικτυακή σε ηλεκτρονική μορφή. Τα δικαιώματα της ονομασίας Brockhaus αγοράσθηκαν από την Arvato services, θυγατρική της Bertelsmann. Πάνω από 200 χρόνια μετά την πρώτη έκδοση, η πώληση της έντυπης Εγκυκλοπαίδειας Brockhaus σταμάτησε τελείως το 2014.
Ιστορία Επεξεργασία
Το αρχικό Conversations-Lexikon ήταν έργο των λογίων της Λειψίας Ρενάτους Γκότχελφ Λέμπελ (Renatus Gotthelf Löbel, 1767-1799) και Κρίστιαν Βίλχελμ Φράνκε (Christian Wilhelm Franke, 1765-1831). Περιείχε γεωγραφία, ιστορία και βιογραφίες, εκτός από τα πιο συνηθισμένα τότε θέματα μυθολογίας, φιλοσοφίας και φυσικής ιστορίας.
Μετά τον πρόωρο θάνατο του Λέμπελ, ο Φράνκε πώλησε τα δικαιώματα στον Φρίντριχ Άρνολντ Μπρόκχαους (1772-1823). Η σχετική συμφωνία συνάφθηκε στην Έκθεση Βιβλίου της Λειψίας στις 25 Οκτωβρίου 1808 με αντίτιμο 1.800 τάλιρα.
Πλήρεις έντυπες εκδόσεις Επεξεργασία
Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα υπήρξαν 13 εκδόσεις. Τα λήμματα, αν και συχνά πολύ σύντομα, θεωρούνταν καλογραμμένα και αξιόπιστα, ιδίως επί γερμανικών θεμάτων, και έδιναν αναφορές στα καλύτερα σχετικά βιβλία. Υπήρχαν λήμματα για ανθρώπους που βρίσκονταν ακόμα στη ζωή.
Αρχικώς ο τίτλος της εγκυκλοπαίδειας παρέμεινε Konversationslexikon ή Allgemeine deutsche Real-Encyklopädie für die gebildeten Stände (= «Γενική γερμανική εγκυκλοπαίδεια για τους μορφωμένους»). Η ονομασία «Brockhaus» εμφανίσθηκε στον τίτλο μόλις στη 13η έκδοση.
Ο Φράνκε τελείωσε τον έκτο τόμο της πρώτης εκδόσεως τον Δεκέμβριο του 1808 και το προαποφασισμένο συμπλήρωμα το 1811. Ο ίδιος ο Μπρόκχαους συνέταξε τη 2η έκδοση (1812-1819, 10 τόμοι) και την τρίτη από το 1814 έως το 1819. Ο Λούντβιχ Χαμ βοήθησε στη σύνταξη της 4ης και της 5ης εκδόσεως μέχρι που έφυγε από τη Λειψία τον Απρίλιο του 1820, οπότε ο Καθηγητής Φ. Χάσσε πήρε τη θέση του. Μετά τον θάνατο του Μπρόκχαους το 1823 οι δύο μεγαλύτεροι γιοι του, Φρίντριχ και Χάινριχ-Έντουαρντ, συνέταξαν την έκτη έκδοση με τη βοήθεια του Χάσσε τον Σεπτέμβριο του 1823. Ο Χάσσε συνέταξε την έβδομη έκδοση, ενώ ο Καρλ Άουγκουστ Έσπε την 8η και την 9η.
Ο Άουγκουστ Κούρτσελ, υποβοηθούμενος από τον Όσκαρ Πιλτς και τον Χάινριχ-Έντουαρντ Μπρόκχαους, συνέταξε τη 10η έκδοση, ενώ ο Χάινριχ-Ρούντολφ Μπρόκχαους, ο μικρότερος γιος, βοήθησε στην 11η έκδοση. Ο Κούρτσελ πέθανε το 1871 και ο Πιλτς έμεινε μόνος μέχρι τον Μάρτιο του 1872, όταν ανέλαβε και ο Γκούσταφ Στόκμαν.
Η 14η έκδοση κυκλοφόρησε το 1894. Είχε 18.842 σελίδες σε 16 κανονικούς τόμους και έναν συμπληρωματικό.[1]
Οι ετοιμασίες για τη 15η έκδοση διακόπηκαν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ξανάρχισαν το 1925. Οι 20 τόμοι της με 15.800 σελίδες κυκλοφόρησαν από το 1928 έως το 1934, ενώ ένας τόμος-συμπλήρωμα εκδόθηκε το 1935.
Η 16η έκδοση που κυκλοφόρησε από το 1952 έως το 1957, αποτελείτο από 12 κανονικούς τόμους, δύο τόμους συμπληρώματος και έναν τόμο άτλαντα.
Η 21η και τελευταία πλήρης έντυπη έκδοση (2005-2006) της Brockhaus Enzyklopädie περιέχει περίπου 300.000 λήμματα σε τριάντα τόμους, σύνολο 24.500 σελίδες και περί τους 40.000 χάρτες, σχέδια και πίνακες.[2] Πωλείται σε τιμές από 2.820 ευρώ.
Συντομευμένες έντυπες εκδόσεις Επεξεργασία
Εκτός από την πλήρη εγκυκλοπαίδεια έχουν εκδοθεί αρκετές συντομευμένες εκδόσεις, με όλο και πιο συμπυκνωμένο περιεχόμενο:
- Η Kleineres Brockhaus'sches Conversations-Lexikon für den Hausgebrauch (= «Μικρή Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους για οικιακή χρήση») σε 4 τόμους (1854).
- Η Brockhaus' Kleines Konversations-Lexikon (= «Μικρή Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους»), δίτομη, σε αρκετές εκδόσεις.
- Η Der Volks-Brockhaus (= «Η Μπρόκχαους του λαού»), η πρώτη επίτομη εκδοχή, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1931. Μέχρι το 1941 είχε φθάσει στην 9η έκδοσή της με 794 σελίδες.[3] Η 15η έκδοση, με 1.040 σελίδες, κυκλοφόρησε το 1975.[4]
Μετάβαση στην ψηφιακή μορφή Επεξεργασία
Μια ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια πολυμέσων βασισμένη στην Brockhaus είναι διαθέσιμη υπό τον τίτλο Brockhaus Multimedial Premium. Είναι παρόμοια με την Encarta.
Στις 13 Φεβρουαρίου 2008 ο εκδοτικός οίκος ανακοίνωσε ότι, εξαιτίας των απογοητευτικών πωλήσεων, δεν θα τυπώνονταν σε χαρτί άλλες εκδόσεις[5] και το περιεχόμενο της εγκυκλοπαίδειας θα γινόταν διαθέσιμο στο Διαδίκτυο, υποστηριζόμενο από έσοδα από διαδικτυακές διαφημίσεις[6]. Αυτή η ανακοίνωση αύξησε για λίγο τις πωλήσεις της έντυπης εγκυκλοπαίδειας και τα σχέδια για μόνο διαδικτυακή έκδοση αναβλήθηκαν.[7] Ωστόσο, το 2009 το «Bibliographisches Institut & F.A. Brockhaus AG» πώλησε τον τίτλο «Brockhaus» στην Bertelsmann, μετονομάσθηκε σε «Bibliographisches Institut AG» και απέλυσε 50 εργαζόμενους από το προσωπικό της Λειψίας.[7] Αυτή η κίνηση ερμηνεύθηκε ευρύτατα ως το τέλος της έντυπης Brockhaus Enzyklopädie, εξαιτίας του ανταγωνισμού από διαδικτυακά έργα αναφοράς, όπως τη Wikipedia.[7]
Επίδραση Επεξεργασία
«Ουδέν έργον αναφοράς έχει καταστεί χρησιμότερο και πλέον επιτυχημένο ή συχνότερον αντιγραφόμενο και μεταφραζόμενο από το υπό τον τίτλο Conversations-Lexikon του Brockhaus», έγραψε η 11η έκδοση της Encyclopædia Britannica[8] το 1911. Το έργο δεν προοριζόταν για επιστημονική χρήση, αλλά για την προαγωγή της γενικής διανοητικής βελτιώσεως, με το να παρέχει τα αποτελέσματα των ερευνών και τις ανακαλύψεις με απλό και εκλαϊκευμένο τρόπο, χωρίς εκτεταμένες λεπτομέρειες. Αυτή η προσέγγιση, μια αντίθεση με την Encyclopædia Britannica, έγινε αντικείμενο απομιμήσεων από εγκυκλοπαίδειες του ύστερου 19ου αιώνα σε αρκετές χώρες. Η έβδομη έκδοση του Conversations-Lexikon αποτέλεσε π.χ. τη βάση για την Encyclopedia Americana (1829-1833), την πρώτη άξια λόγου αμερικανική εγκυκλοπαίδεια. Εγκυκλοπαίδειες με πρότυπο την Brockhaus υπήρξαν επίσης η ολλανδική Winkler Prins (1870–1882) και το ρωσικό Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Μπρόκχαους-Έφρον (1890–1906).
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Brockhaus' Konversations-Lexikon. Vierzehnte vollständig neubearbeitete Auflage in sechzehn Bänden. F.A. Brockhaus in Leipzig, Berlin und Wien, 1894
- ↑ Brockhaus Enzyklopädie, ISBN 978-3-577-90001-0
- ↑ Der Volks-Brockhaus. Deutsches Sach- und Sprachwörterbuch für Schule und Haus. Neunte, verbesserte Auflage. F.A. Brockhaus, Λειψία 1941
- ↑ Der Volks-Brockhaus. Etwa 100 Übers., Zeittaf., Statistiken. (ISBN 978-3-7653-0033-2)
- ↑ Noam Cohen: "Start Writing the Eulogies for Print Encyclopedias", New York Times, 16 Μαρτίου 2008
- ↑ Financial Times Deutschland (13 Φεβρουαρίου 2008). «Brockhaus kapituliert vor dem Internet». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2008.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Marc Neller: Brockhaus beerdigt seine EnzyklopädieHandelsblatt online, 22 Ιουλίου 2009 (αρχειοθετ. από το WebCite στη διεύθυνση)
- ↑ Chisholm 1911.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Επίσημος ιστότοπος (στη γερμανική)
- Το Kleines Konversations-Lexikon (έκδοση του 1911)