Ειδική βιβλιοθήκη
Μια ειδική βιβλιοθήκη είναι μια βιβλιοθήκη που παρέχει εξειδικευμένες πηγές πληροφοριών για ένα συγκεκριμένο θέμα και εξυπηρετεί ένα εξειδικευμένο κα περιορισμένο κοινό. Οι ειδικές βιβλιοθήκες μπορεί να περιλαμβάνουν εταιρικές, κυβερνητικές, νομικές, ιατρικές βιβλιοθήκες, βιβλιοθήκες μουσείων, βιβλιοθήκες ειδήσεων. Ειδικές βιβλιοθήκες υπάρχουν επίσης στα ακαδημαϊκά ιδρύματα. Αυτές οι βιβλιοθήκες περιλαμβάνονται ως ειδικές βιβλιοθήκες, επειδή συχνά χρηματοδοτούνται ξεχωριστά από το υπόλοιπο πανεπιστήμιο και εξυπηρετούν μια στοχευμένη ομάδα χρηστών.[1]
Η ιδέα των "ειδικών βιβλιοθηκών" στο πλαίσιο του διαμοιρασμού μιας συλλογής βιβλίων σε ένα στοχευμένο κοινό δεν είναι καινούργια.[2] Οι πρώτες γνωστές βιβλιοθήκες, που χρονολογούνται από την αρχή της γνωστής ιστορίας, κατέγραφαν εμπορικές συναλλαγές και απογραφές.[3][4] Η έννοια των "ειδικών βιβλιοθηκών" στη σύχρονη εποχή, ως ξεχωριστή κατηγορία βιβλιοθηκών εμφανίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις Ηνωμένες Πολιτείες τον δέκατο ένατο αιώνα.
Τύποι ειδικών βιβλιοθηκών Επεξεργασία
Εταιρικές βιβλιοθήκες Επεξεργασία
Η εταιρική βιβλιοθήκη είναι μια ειδική βιβλιοθήκη που εξυπηρετεί το προσωπικό μιας εταιρίας. Οι υπηρεσίες πληροφόρησης που παρέχονται από τις εταιρικές βιβλιοθήκες εξοικονομούν χρόνο στους υπαλλήλους και μπορούν να βοηθήσουν στην ανταγωνιστική πληροφόρηση.[5]
Νομικές βιβλιοθήκες Επεξεργασία
Οι νομικές βιβλιοθήκες έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν τους φοιτητές νομικήςς, τους δικηγόρους, τους δικαστέςς και τους νομικούς υπαλλήλουςς τους, καθώς και άλλα άτομα που διεξάγουν νομική έρευνα, συμπεριλαμβανομένων των μελών του γενικού κοινού. Οι περισσότερες νομικές βιβλιοθήκες είναι προσαρτημένες σε νομικές σχολές, ιδιωτικά δικηγορικά γραφεία ή κρατικά δικαστήρια για χρήση από την πελατεία του αντίστοιχου ιδρύματος, αν και ορισμένες πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες διατηρούν επίσης ειδικό νομικό τμήμα. Οι συλλογές των νομικών βιβλιοθηκών είναι προσαρμοσμένες στα ειδικά νομικά συμφέροντα του ιδρύματος που ανήκουν και μπορεί να μην έχουν εκτεταμένη συλλογή πέραν αυτού του πεδίου. Οι απαιτήσεις εκπαίδευσης για τους νομικούς βιβλιοθηκονόμους ποικίλλουν ανάλογα με τους τύπους των νομικών βιβλιοθηκών.
Ιατρικές βιβλιοθήκες Επεξεργασία
Οι ιατρικές βιβλιοθήκες, γνωστές και ως βιβλιοθήκες νοσοκομείων ή βιβλιοθήκες υγείας, έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίζουν τις ανάγκες ιατρών, επαγγελματιών υγείας, ερευνητών ιατρικής, φοιτητών ιατρικής, ασθενών και καταναλωτών που ενδιαφέρονται για τον ιατρικό τομέα. Οι περισσότερες ιατρικές βιβλιοθήκες προορίζονται να βοηθήσουν ενεργούς ιατρικούς επαγγελματίες, ερευνητές και το κοινό που ενδιαφέρεται να ερευνήσει τον ιατρικό τομέα και συνδέονται με νοσοκομεία, ιατρικές ερευνητικές εγκαταστάσεις, ιατρικές σχολές και παρόμοια ιδρύματα. Παρόμοια με τις νομικές βιβλιοθήκες, οι περισσότεροι ιατρικοί βιβλιοθηκονόμοι έχουν πτυχία σε βιολογικό ή ιατρικό τομέα αντί ή επιπρόσθετα της επίσημης εκπαίδευσης στη βιβλιοθήκη, και η ειδική φύση της συλλογής της ιατρικής βιβλιοθήκης είναι προσαρμοσμένη στον τομέα ή τον τύπο φροντίδας που ειδικεύεται το ίδρυμα της βιβλιοθήκης. .
Βιβλιοθήκες φυσικών επιστημών Επεξεργασία
Οι βιβλιοθήκες φυσικών επιστημών περιλαμβάνουν βιβλία που αφορούν τους αντίστοιχους επιστημονικούς κλάδους της Χημείας, της Φυσικής, της Βιολογίας, κ.α. [6]
Στρατιωτικές βιβλιοθήκες Επεξεργασία
Οι στρατιωτικές βιβλιοθήκες έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίζουν τις ανάγκες των μελών των ενόπλων δυνάμεων ενός έθνους και του λοιπού προσωπικού που συνδέεται με τη μονάδα ή τη βάση στην οποία ανήκει η βιβλιοθήκη. [7] Οι κύριες αρμοδιότητες των στρατιωτικών βιβλιοθηκών είναι να βοηθούν το στρατιωτικό προσωπικό να έχει πρόσβαση σε πόρους για επαγγελματική ανάπτυξη, προσωπική εκπαίδευση και αναψυχή. Οι στρατιωτικές βιβλιοθήκες που συνδέονται με στρατιωτικές βάσεις περιλαμβάνουν συχνά συλλογές και υπηρεσίες για οικογένειες προσωπικού που έχουν ανατεθεί στη βάση και μπορούν επίσης να διατηρούν πληροφορίες για το ιστορικό της βάσης, τις μονάδες που έχουν ανατεθεί εκεί και το αξιόλογο προσωπικό. Άλλες στρατιωτικές βιβλιοθήκες είναι επιφορτισμένες με την άμεση υποστήριξη στρατιωτικών επιχειρήσεων παρέχοντας πρόσβαση σε σχετικούς πόρους ή οργανώνοντας και διαδίδοντας πληροφορίες που σχετίζονται άμεσα με τις δραστηριότητες μιας στρατιωτικής μονάδας ή οργανισμού. Ανάλογα με τις συγκεκριμένες αρμοδιότητες της βιβλιοθήκης, οι στρατιωτικές βιβλιοθήκες μπορεί να στελεχώνονται από πολιτικούς βιβλιοθηκονόμους, στρατιωτικό προσωπικό με εκπαίδευση βιβλιοθήκης ή οργάνωσης ή και τα δύο.
Μουσικές βιβλιοθήκες Επεξεργασία
Οι μουσικές βιβλιοθήκες έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίζουν τις ανάγκες των μουσικών και των μουσικολόγων, καθώς και των ραδιοτηλεοπτικών αρχών, των επαγγελματιών της ορχήστρας, της όπερας και της χορωδίας, των εκδοτών και προμηθευτών μουσικής και των μουσικοβιβλιοθηκονόμων. [8] Οι πρωταρχικές αρμοδιότητες των μουσικών βιβλιοθηκών είναι να συλλέγουν μουσικές παρτιτούρες, ηχογραφήσεις παραστάσεων, κριτικές, σχολιασμούς και υποτροφίες για την ανάπτυξη της μουσικής ως τέχνη τόσο σύνθεσης όσο και παράστασης. Οι μουσικές βιβλιοθήκες τεκμηριώνουν τη μουσική ως τέχνη σε όλη την ποικιλία μορφών και ειδών της. Οι μουσικές βιβλιοθήκες περιέχουν μουσικές παρτιτούρες, χειρόγραφα, χαρτιά και ηχογραφήσεις. [9] Μουσικές βιβλιοθήκες υπάρχουν σε ακαδημαϊκά και πολιτιστικά ιδρύματα καθώς και σε εταιρείες που ασχολούνται με τη μουσική.
Βιβλιοθήκες παραστατικών τεχνών Επεξεργασία
Η βιβλιοθήκη παραστατικών τεχνών ειδικεύεται στη συλλογή αντικειμένων που σχετίζονται με τις παραστατικές τέχνες, συμπεριλαμβανομένης της μουσικής, του θεάτρου, του χορού, του κινηματογράφου και του ηχογραφημένου ήχου. Αυτός ο τύπος βιβλιοθήκης οργανώνεται συνήθως κατά τμήματα, το καθένα από τα οποία περιέχει υλικό που σχετίζεται με τις προαναφερθείσες μορφές τέχνης, όπως φωτογραφίες, προγράμματα, κριτικές, βιντεοκασέτες, άρθρα εφημερίδων, σχέδια κοστουμιών, αφίσες, οικονομικά αρχεία, ηχογραφήσεις, παρτιτούρες, χειρόγραφα, λεπτές εκτυπώσεις πορτρέτων, ακόμη και έντυπο υλικό όπως βιβλία και περιοδικά.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η «Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης για τις Παραστατικές Τέχνες», [10] όχι μόνο επειδή φιλοξενεί εκατοντάδες χιλιάδες σπάνια υλικά, αλλά και λόγω της θέσης της. Η βιβλιοθήκη βρίσκεται στη καρδιά της καλλιτεχνικής Νέας Υόρκης, στο "Lincoln Center for the Performing Arts", ακριβώς ανάμεσα στη Metropolitan Opera House και το θέατρο Vivian Beaumont, και μόνο ένα τετράγωνο μακριά από το Juilliard School, κάνοντας την πρόσβαση τόσο για μαθητές όσο και για επαγγελματίες σχετικά εύκολη.
Βιβλιοθήκες μουσείων Επεξεργασία
Οι βιβλιοθήκες μουσείων είναι βιβλιοθήκες μέσα σε μουσεία. Όπως κάθε άλλη ειδική βιβλιοθήκη, οι βιβλιοθήκες μουσείων έχουν πτυχές παραδοσιακών βιβλιοθηκών, αλλά περιέχουν επίσης άλλα χαρακτηριστικά σε αντίθεση με τις δημόσιες ή τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες. Οι βιβλιοθήκες μουσείων συνδέονται συχνά με ένα δημόσιο μουσείο ή ίδρυμα του οποίου ο κύριος σκοπός είναι η παροχή ιστορικών και εκπαιδευτικών πληροφοριών στο ευρύ κοινό. Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές βιβλιοθήκες, πολλές βιβλιοθήκες μουσείων είναι πιο ιδιωτικές και κρυφές από το κοινό λόγω του κύριου σκοπού τους ως ερευνητική βιβλιοθήκη για το προσωπικό του μουσείου και τους επαγγελματίες ερευνητές. Εξαιτίας αυτού, οι χρήστες πρέπει συχνά να κλείνουν ραντεβού και να τους επιτρέπεται ειδική πρόσβαση μέσω αυτών από το προσωπικό της βιβλιοθήκης ή άλλο προσωπικό του μουσείου. Αν και αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι βιβλιοθήκες των μουσείων δεν είναι προσβάσιμες από τους δημόσιους χρήστες. Βιβλιοθήκες μουσείων όπως οι βιβλιοθήκες Ryerson & Burnham [11] of the Art Institute of Chicago, the Nolen Library[12]του Ινστιτούτου Τέχνης του Σικάγο, η Βιβλιοθήκη Nolen [21] του Μητροπολιτικού Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και η Βιβλιοθήκη Museums Victoria [13] στη Μελβούρνη της Αυστραλίας παρέχουν πρόσβαση στο κοινό κατά τις ώρες λειτουργίας.
Βιβλιοθήκες σωφρονιστικών ιδρυμάτων Επεξεργασία
Οι βιβλιοθήκες των σωφρονιστικών ιδρυμάτων, [14] εξυπηρετούν διάφορους ρόλους σε μια κοινότητα φυλακών. Παρέχουν μια πηγή ψυχαγωγίας για τους φυλακισμένους, προσφέρουν ένα μέρος για έρευνα νομικών υποθέσεων και διευκολύνουν την εκπαίδευση. Επειδή πολλοί κρατούμενοι έχουν συχνά χαμηλά επίπεδα αλφαβητισμού, οι βιβλιοθήκες σωφρονιστικών ιδρυμάτων μερικές φορές προσφέρουν υπηρεσίες διδασκαλίας από πολίτες εθελοντές, δασκάλους ή άλλους κρατούμενους. Οι βιβλιοθήκες των σωφρονιστικών ιδρυμάτων έχουν συνήθως έναν ή δύο βιβλιοθηκονόμους και κρατούμενους, αλλά μπορεί να υπάρχει και τεχνικός ή βοηθός βιβλιοθήκης.
Θεολογικές βιβλιοθήκες Επεξεργασία
Οι θεολογικές βιβλιοθήκες παρέχουν πολλούς διαφορετικούς τύπους πόρων για να βοηθήσουν στην εκπαίδευση και την προώθηση της μελέτης της θεολογίας και της θρησκείας. Αυτές οι βιβλιοθήκες βοηθούν τους φοιτητές, τους καθηγητές, το προσωπικό και τους ερευνητές μέσω της χρήσης πρωτογενών και δευτερευογενών πηγών για να προωθήσουν τις γνώσεις τους για τη θρησκεία και τη θεολογία για να κατανοήσουν καλύτερα τον αντίκτυπό της στον κόσμο. Στην κατηγορία των θεολογικών βιβλιοθηκών, οι πόρων που στεγάζονται σε κάθε ίδρυμα ποικίλλουν ανάλογα με τις ανάγκες του και τις ανάγκες των ερευνητών του. Ορισμένες θεολογικές βιβλιοθήκες είναι αρχειακά αποθετήρια για τις ιστορικές συλλογές θρησκευτικών ομάδων, ενώ άλλες θεολογικές βιβλιοθήκες ειδικεύονται σε πιο σύγχρονους πόρους (βιβλία, βίντεο, περιοδικά κ.λπ.) για την υποστήριξη θεολογικής και θρησκευτικής έρευνας. Υπάρχουν επίσης γνωστές θεολογικές βιβλιοθήκες διεθνώς. Η «Βιβλιοθήκη του Διεθνούς Θεολογικού Ινστιτούτου στην Αυστρία» φιλοξενεί περίπου 25.000 τόμους φιλοσοφίας και θεολογίας. Μία από τις πιο διάσημες διεθνείς θεολογικές βιβλιοθήκες είναι η «Βιβλιοθήκη του Βατικανού» που ιδρύθηκε το 1475, η οποία περιέχει όχι μόνο συλλογές για τη θεολογία και τη θρησκεία αλλά και για την ιστορία, το δίκαιο, τη φιλοσοφία και την επιστήμη.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Shumaker, David. "Ειδικές βιβλιοθήκες" Εγκυκλοπαίδεια της Βιβλιοθήκης και των Επιστημών της Πληροφόρησης, 3η έκδοση, 4966-74. Νέα Υόρκη: Taylor and Francis, 2011.
- ↑ Shumaker, 4967.
- ↑ Renfrew, Colin. Prehistory The Making Of The Human Mind, New York: Modern Library, 2008.
- ↑ Roberts, John Morris (17 Ιουλίου 1997). A short history of the world. Oxford University Press. σελ. 35. ISBN 9780195115048. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2012.
- ↑ Keyes, Alison M. "Η αξία της ειδικής βιβλιοθήκης: ανασκόπηση και ανάλυση" Ειδικές βιβλιοθήκες 86, αριθ. 3 (1995): 172-87
- ↑ Paul J. Kobulnicky, "Physics Libraries" in "Physics Libraries and Literature" in Kent and Lancour and Daily (eds), Encyclopedia of Library and Information Science, Marcel Dekker, 1977, volume 22, p 214 at p 236.
- ↑ «Military Libraries Division | You are a Special Librarian!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαρτίου 2013.
- ↑ Introduction to IAML (Brochure) (PDF). International Association of Music Libraries, Archives and Documentation Centres. σελ. 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2015.
- ↑ «NYPL - About the Music Division». New York Public Library. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2015.
- ↑ «Locations».
- ↑ «Research & Resources».
- ↑ http://www.metmuseum.org/research/libraries-and-study-centers/nolen-library Πρότυπο:Bare URL inline
- ↑ «Library and Archives».
- ↑ «ASCLA». ASCLA. 4 Δεκεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015.