Ελβίρα ντε Ιδάλγο
Η Ελβίρα Χουάνα Ροντρίγκεζ Ρογκλάν (ισπανικά: Elvira Juana Rodríguez Roglán, 27[2] ή 28[3] Δεκεμβρίου 1891 – 21 Ιανουαρίου 1980), γνωστή στο επάγγελμά της ως Ελβίρα ντε Ιδάλγο (ισπανικά: Elvira de Hidalgo), ήταν επιφανής ισπανίδα κολορατούρα υψίφωνος και δασκάλα φωνητικής. Η πλέον γνωστή μαθήτριά της ήταν η υψίφωνος Μαρία Κάλλας.
| Ελβίρα ντε Ιδάλγο | |
|---|---|
 Η Ελβίρα ντε Ιδάλγο τη δεκαετία του 1920 | |
| Γέννηση | 28 Δεκεμβρίου 1891 Βαλντερόμπρες, Αραγωνία |
| Θάνατος | 21 Ιανουαρίου 1980 Μιλάνο |
| Εθνικότητα | Καταλανή |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ισπανική |
| Ιδιότητα | μονωδός, μουσικός παιδαγωγός, διδάσκων πανεπιστημίου και παιδαγωγός[1] |
| Όργανα | φωνή |
| Είδος τέχνης | Όπερα |
| Καλλιτεχνικά ρεύματα | Μπελ κάντο |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Σταδιοδρομία Επεξεργασία
Γεννήθηκε στο Βαλντερόμπρες της Αραγωνίας, στα βορειοανατολικά της Ισπανίας.[4] Γονείς της ήταν ο Πέδρο Ροντρίγκεζ Ιδάλγο και η Μιγκέλα Ρογκλάν Μπελ.[5]
Μαθήτευσε δίπλα στην Καταλανή υψίφωνο Κοντσέτα Μπορδάλμπα στην Βαρκελώνη[6] και αργότερα στο Μιλάνο, δίπλα στον Μελχιόρε Βιντάλ, δάσκαλο αρκετών διάσημων μονωδών του Mεσοπολέμου.[7]
Ως υψίφωνος Επεξεργασία
Έκανε το καλλιτεχνικό της ντεμπούτο σε ηλικία δεκαέξι ετών το 1908, στο Θέατρο Σαν Κάρλο στη Νάπολη, πρωταγωνιστώντας στην όπερα Ο Κουρέας της Σεβίλλης του Ροσίνι ως Ροζίνα·[2] ο ρόλος αυτός σφράγισε την καριέρα της.[8] Ακολούθησαν εμφανίσεις στο Παρίσι, το Μόντε Κάρλο, την Πράγα και το Κάιρο.[9] Η πρεμιέρα της με τη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης έγινε το 1910, όταν ερμήνευσε ξανά τη διάσημη Ροζίνα της.[10] Εκείνη την καλλιτεχνική περίοδο, με την ίδια εταιρεία όπερας, η ντε Ιδάλγο τραγούδησε στον Ριγκολέττο του Βέρντι μαζί με τον διάσημο Ιταλό τενόρο Ενρίκο Καρούζο και στην όπερα Η Υπνοβάτις του Μπελίνι· το 1913, δίπλα στον Ιταλό τενόρο Τζουζέπε Ανσέλμι, τραγούδησε ξανά την Τζίλντα από τον Ριγκολέτο, αυτή τη φορά στην Αγία Πετρούπολη. Τo 1916 εμφανίστηκε στη Σκάλα του Μιλάνου ως Ροζίνα για πρώτη φορά.[11] Επέστρεψε στη Μητροπολιτική Όπερα κατά την περίοδο 1924–1925 για τον Κουρέα της Σεβίλλης σε σκηνοθεσία Αρμάντο Ανίνι, τον Ριγκολέτο σε μουσική διεύθυνση Τούλιο Σεραφίν[12] και τη Λουτσία ντι Λάμερμουρ του Ντονιτσέττι, όπου συμπρωταγωνίστησε με τον τενόρο Μπενιαμίνο Τζίλι.[5]
Το 1922 πρωταγωνίστησε στα οπερατικά έργα Ριγκολέτο, Κουρέα της Σεβίλης και Τραβιάτα στο Θέατρο του Κολόμβου στο Μπουένος Άιρες. Στις 17 Φεβρουαρίου 1924, η ντε Ιδάλγο έδωσε μια συναυλία στο Ρόγιαλ Άλμπερτ Χολ, με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Λονδίνου υπό τη μουσική διεύθυνση του διάσημου Βρετανού μαέστρου Σερ Τόμας Μπίτσαμ.[13] Την ίδια χρονιά, ερμήνευσε την Λακμέ του Λεό Ντελίμπ και, ξανά, τη Ροζίνα στο Σικάγο. Την καλλιτεχνική περίοδο 1926–1927, έκανε μια περιοδεία συναυλιών στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, μαζί με τον διάσημο Ρώσο μπάσο Φιόντορ Σαλιάπιν.[14]
Ως δασκάλα μονωδίας Επεξεργασία
Η ντε Ιδάλγο εμφανίστηκε σε οπερατικές παραστάσεις στην Ελλάδα για πρώτη φορά το 1919· επέστρεψε στη χώρα αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου.[15] Το 1933, έχοντας εγκατασταθεί στην Ελλάδα, ξεκίνησε να παραδίδει μαθήματα μονωδίας, ενώ, ένα έτος αργότερα, προσελήφθη ως δασκάλα φωνητικής από το επιφανές Ωδείο Αθηνών.[16] Η καριέρα της προσανατολίστηκε σταθερότερα προς τη διδασκαλία μετά τις τελευταίες της οπερατικές παραστάσεις, που δόθηκαν στο κινηματοθέατρο Παλλάς το 1937.[17] Με την ίδρυση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το 1939, ο διευθυντής της, Κωστής Μπαστιάς, την πρόκρινε ως καλλιτεχνική σύμβουλο, με αρμοδιότητα την επιλογή των μονωδών και χορωδών που θα απάρτιζαν τη νεοσυσταθείσα όπερα.[14] Το ίδιο έτος, η ντε Ιδάλγο ανέλαβε τη διδασκαλία της κορυφαίας υψιφώνου Μαρίας Κάλλας·[18] κατά την Κάλλας, η ντε Ιδάλγο έπαιξε κομβικό ρόλο στην καλλιτεχνική της διαμόρφωση.[19] Η ίδια δήλωσε αργότερα σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Sunday Times:
Η Ελβίρα ντε Ιντάλγκο ήταν μια σπουδαία τραγουδίστρια και της χρωστώ πολλά. Παρακολουθούσα τα μαθήματά της ολημερίς [...] Στην καθηγήτρια μου [αυτή], οφείλω τη γνωριμία μου με τον Ντονιτσέττι και τον Μπελίνι [...]. [Η ντε Ιδάλγο] κατείχε την πραγματικά σπουδαία εκπαίδευση, ίσως την τελευταία πραγματική εκπαίδευση του μπελ κάντο [...]. [Κατά τη διδασκαλία της,] όσο βαριά και αν ήταν μια φωνή, έπρεπε να παραμένει ελαφριά, έπρεπε πάντα να κατεργάζεται για να μένει ευλύγιστη, ποτέ να μην βαραίνει [...].[17]
Το 1948, η ντε Ιδάλγο μετακόμισε στην Άγκυρα της Τουρκίας όπου συνέχισε το διδακτικό της έργο.[20][21]
Δισκογραφικό έργο Επεξεργασία
Κατά την περίοδο 1907–1908, η Ελβίρα ντε Ιδάλγο ηχογράφησε άριες από τον Κουρέα της Σεβίλλης, την Υπνοβάτιδα, και την όπερα I Puritani («Οι Πουριτανοί») για την δισκογραφική εταιρεία Columbia Records. Τη σεζόν 1909–1910 ηχογράφησε αρκετούς δίσκους με αποσπάσματα από τα οπερατικά έργα Δον Πασκουάλε και Ελιξήριο του Έρωτα του Ντονιτσέττι, Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Σαρλ Γκουνό κ.α. για τη δισκογραφική εταιρεία Fonotipia Records.[22] Ακόμα, κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Ελλάδα ηχογράφησε ορισμένα δημώδη ελληνικά τραγούδια όπως ο Μπάρμπα-Γιάννης κανατάς.[23][14]
Θάνατος Επεξεργασία
Η ντε Ιδάλγο πέθανε στο Μιλάνο στις 21 Ιανουαρίου 1980. Αρχικά ενταφιάστηκε σε έναν ανώνυμο τάφο. Το 1990, μαθητές και φίλοι της πλήρωσαν τα έξοδα μεταφοράς των λειψάνων της στο Κοιμητήριο Ματζόρε του Μιλάνο.[24] Στις 26 Φεβρουαρίου 2018, τα λείψανά της αποτεφρώθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Βαρκελώνη στις 5 Μαρτίου του ίδιου έτους.[25][26] Στις 29 Ιουλίου 2018, δημιουργήθηκε μνήμα για τις στάχτες της στη γενέτειρά της στην Αραγωνία, με παράλληλη διεξαγωγή γκαλά όπερας προς τιμήν της.[27] Τότε, εγκαινιάστηκε και έκθεση αφιερωμένη στη μνήμη της στο Μουσείο του Βαλντερόμπρες. Επίσης, στο αφιέρωμα συμπεριλήφθηκε μια προβολή της ταινίας Maria by Callas του Γάλλου σκηνοθέτη Τομ Βολφ, ενώ τοποθετήθηκε και μια τιμητική πλακέτα στο πατρικό σπίτι της μονωδού.[28]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0272226. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 2,0 2,1 Warrack, John· West, Ewan (1996). The concise Oxford dictionary of opera (στα Αγγλικά). Oxford: Oxford University Press. σελ. 231. ISBN 978-0-19-280028-2.
- ↑ Dillon, César A.· Sala, Juan Andrés (1997). El teatro musical en Buenos Aires: Teatro Coliseo, 1907-1937, 1961-1998 (στα Ισπανικά). Buenos Aires: Ediciones de Arte Gaglianone. σελ. 150. ISBN 978-950-720-067-0.
- ↑ «'Hijos de Aragón': Elvira de Hidalgo». CARTV (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ 5,0 5,1 «Juana Rodríguez Roglán | Real Academia de la Historia». dbe.rah.es (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Commire, Anne· Klezmer, Deborah (2000). Women in World History: A Biographical Encyclopedia. Yorkin Publications. σελ. 290. ISBN 978-0-7876-4066-8.
- ↑ «MIGUEL ANGEL SANTOLARIA ~ Biografía de Elvira de Hidalgo». www.zaragoza-ciudad.com. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Poriss, Hilary (2021). Gioachino Rossini's The Barber of Seville (στα Αγγλικά). Oxford: Oxford University Press. σελ. 66. ISBN 978-0-19-029966-8.
- ↑ «La española que enseñó a Maria Callas a cantar... y a tener ricos amantes». ELMUNDO (στα Ισπανικά). 30 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «Metropolitan Opera Archives». archives.metoperafamily.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «Hidalgo, Elvira de nell'Enciclopedia Treccani». www.treccani.it (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «Metropolitan Opera Archives». archives.metoperafamily.org. Ανακτήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Lucas, John (2008). Thomas Beecham: An Obsession with Music. Boydell & Brewer Ltd. σελ. 166. ISBN 978-1-84383-402-1.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 «Ντε Ιντάλγκο Ελβίρα - Εθνική Λυρική Σκηνή». virtualmuseum.nationalopera.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Βίδος, Κοσμάς (15 Ιουλίου 2020). «Μαρίας Κάλλας: Η γνωστή-άγνωστη δασκάλα της, Ελβίρα ντε Ιντάλγκο». tovima.gr. ΤΟ ΒΗΜΑ. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «H Ελβίρα ντε Ιντάλγκο». ΩΔΕΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ 17,0 17,1 Τουλάτου, Ίσμα (28 Ιουλίου 2017). «Ελβίρα ντε Ιντάλγκο: Ο φύλακας-άγγελος της Κάλλας». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Scott, Michael (1992). Maria Meneghini Callas. Boston: Northeastern University Press. σελ. 26. ISBN 1-55553-146-6. 25914621.
- ↑ Petsalēs-Diomēdēs, N. (2001). The unknown Callas : the Greek years. Portland, Or.: Amadeus Press. σελ. 176. ISBN 1-57467-059-X. 44045775.
- ↑ Βίδος, Κοσμάς (25 Νοεμβρίου 2008). «ΕΛΒΙΡΑ ΝΤΕ ΙΝΤΑΛΓΚΟ». tovima.gr. ΤΟ ΒΗΜΑ. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Huffington, Arianna (2002). Maria Callas: The Woman behind the Legend. Cooper Square Press. σελ. 145. ISBN 978-1-4616-2429-5.
- ↑ Kutsch, Karl-Josef· Riemens, Leo (2003). Großes Sängerlexikon (στα Γερμανικά). Walter de Gruyter. σελ. 1061. ISBN 978-3-598-44088-5.
- ↑ «Ποιος ήταν ο Μπαρμπα-Γιάννης ο κανατάς που έγινε τραγούδι και ταινία». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. 22 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «Regresan a España los restos de la soprano Elvira de Hidalgo, maestra de María Callas». ELMUNDO (στα Ισπανικά). 8 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «La fosa común deja de acechar a la soprano turolense Elvira de Hidalgo». La Vanguardia (στα Ισπανικά). 28 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ A, G. (29 Ιουλίου 2018). «Elvira de Hidalgo regresa por fin a Valderrobres 127 años después». El Periódico de Aragón (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Aragón, Heraldo de. «Valderrobres ensalza la figura de Elvira de Hidalgo y le da sepultura con una gala lírica». heraldo.es (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ Aragón, Heraldo de. «Los restos de Elvira de Hidalgo llegan al fin a Valderrobres para su homenaje». heraldo.es (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2021.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- West, Ewan (1996). The concise Oxford dictionary of opera. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-280028-0.
- Lowe, David Allan (1986). Callas, As They Saw Her. The Ungar Publishing Company. ISBN 0-8044-5636-4
- Scott, Michael (1992). Maria Meneghini Callas. Northeastern University Press. ISBN 978-1-55553-146-1.
- Petsalis-Diomides (2001). The unknown Callas : the Greek years. Amadeus Press. ISBN 978-1-57467-059-2.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία