Ελιζαμπέτ Βιζέ Λε Μπρεν

Γαλλίδα ζωγράφος

Η Ελιζαμπέτ Λουίζ Βιζέ Λε Μπρεν (γαλλικά: Élisabeth Louise Vigée Le Brun, 16 Απριλίου 1755 - 30 Μαρτίου 1842), γνωστή και ως Μαντάμ Λεμπρέν, υπήρξε εξέχουσα ζωγράφος προσωπογραφιών στη Γαλλία στα τέλη του 18ου αιώνα και κατά τις πρώτες τρεις δεκαετίες του 19ου.[19]

Ελιζαμπέτ Βιζέ Λε Μπρεν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Élisabeth Vigée Le Brun (Γαλλικά)
Προφορά
Γέννηση16  Απριλίου 1755[1][2][3]
Παρίσι[4][5][6]
Θάνατος30  Μαρτίου 1842[1][3][7]
Παρίσι[8][6]
Τόπος ταφήςΛουβεσιέν
ΚατοικίαΛουβεσιέν (από 1809)
Παπικά Κράτη (1789–1793)[5]
Βιέννη (1793–1794)[5]
Αγία Πετρούπολη (1795–1802)[5]
Παρίσι
Ελβετία (1807–1809)
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[9]
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[10][11]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος[12][13][14]
οικοδέσποινα λογοτεχνικού σαλονιού
συγγραφέας[15]
καλλιτέχνιδα[16]
Αξιοσημείωτο έργοMarie Antoinette with a Rose
Marie Antoinette and Her Children
Πορτραίτο της Βαρόνης ντε Κρυσόλ
Οικογένεια
ΣύζυγοςΖαν-Μπατίστ Λε Μπρεν (από 1776)[17]
ΤέκναΖυλί Λε Μπρεν
ΓονείςΛουί Βιζέ και Jeanne Maissin[18]
ΑδέλφιαΕτιέν Βιζέ
ΣυγγενείςΕζενί Τριπιέ-Λε-Φραν (ανιψιά)
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμααυλικός ζωγράφος (από 1776)
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η τέχνη της και η λαμπρή της σταδιοδρομία την κατέστησαν προνομιούχο μάρτυρα των ταραχών του τέλους του 18ου αιώνα, της Γαλλικής Επανάστασης και της Παλινόρθωσης. Υπήρξε διαδοχικά ζωγράφος της αυλής της Γαλλίας, της Μαρίας-Αντουανέτας και του Λουδοβίκου ΙΣΤ', του βασιλείου της Νάπολης, της αυλής του αυτοκράτορα της Βιέννης, του αυτοκράτορα της Ρωσίας και της Παλινόρθωσης. Ζωγράφισε επίσης αρκετές αυτοπροσωπογραφίες, συμπεριλαμβανομένων δύο με την κόρη της.

Η Ελιζαμπέτ Λε Μπρεν δημιούργησε περίπου 660 πορτρέτα και 200 ​​τοπία.[20] Πολλά έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές αλλά τα περισσότερα εκτίθενται σε σημαντικά μουσεία, όπως το Λούβρο, το Μουσείο Ερμιτάζ, η Εθνική Πινακοθήκη στο Λονδίνο, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη και σε πολλές άλλες συλλογές στην ηπειρωτική Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

 
Αυτοπροσωπογραφία σε ηλικία 16 ετών, 1771
 
Αυτοπροσωπογραφία, 1781

Η  Ελιζαμπέτ Λουίζ Βιζέ Λε Μπρεν γεννήθηκε στο Παρίσι το 1755. Ο πατέρας της, Λουί Βιζέ (1715-1767), ήταν ζωγράφος και μέλος της συντεχνίας των καλλιτεχνών, της Ακαδημίας του Σαιν-Λυκ και η μητέρα της ήταν κομμώτρια. Πέρασε την πρώιμη παιδική της ηλικία στην εξοχή και στη συνέχεια παρακολούθησε σχολείο ως εσωτερική μαθήτρια. Στα έντεκα, όταν επέστρεψε στο σπίτι, ο πατέρας της αναγνώρισε τη φυσική της ικανότητα και της έδωσε πρόσβαση στο στούντιό του. Ο θάνατός του το 1767 της προκάλεσε μεγάλη θλίψη και διέκοψε τη μαθητεία της. Η μητέρα της παντρεύτηκε ξανά, αλλά ακόμη και έτσι η Ελιζαμπέτ αναμενόταν να συνεισφέρει στην υποστήριξη της οικογένειάς της και έγινε επαγγελματίας καλλιτέχνης από την εφηβεία της.

Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι ήταν αυτοδίδακτη, καθώς μετά τα μαθήματα που έλαβε αρχικά από τον πατέρα της, ακολούθησε μικρή μαθητεία με ζωγράφους όπως ο Γκαμπριέλ Μπριάρ και ο Γκαμπριέλ Φρανσουά Ντουαγιέν. Σε ηλικία 19 ετών, έγινε μέλος της Ακαδημίας του Σαιν-Λυκ, όπου είχε διδάξει ο πατέρας της.[21]

 
Η Μαρία Αντουανέτα και τα τρία παιδιά της, 1787

Η μεγάλη επιτυχία της προσέλκυσε την προσοχή του εμπόρου τέχνης και ζωγράφου, Ζαν Μπατίστ Πιέρ Λε Μπρεν (1748-1813),[Σημ. 1] τον οποίο παντρεύτηκε το 1776 στο Παρίσι. Ο γάμος της ήταν αποτυχημένος επειδή ο Λε Μπρεν ήταν ελευθεριάζων και χαρτοπαίκτης. Το 1780 γεννήθηκε το μοναδικό της παιδί, η Ζαν Ζυλί Λουίζ (1780-1819), την οποία συνήθιζε να σχεδιάζει και να ζωγραφίζει συχνά, είτε μόνη της είτε στην αγκαλιά της. Το ζευγάρι ήταν εύπορο και ανήκε στην ανώτερη κοινωνία. Από το 1778, το κομψό σαλόνι της ζωγράφου έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή στο Παρίσι και σύχναζαν καλλιτέχνες, συγγραφείς, ξένοι επισκέπτες και εξέχουσες προσωπικότητες της παριζιάνικης κοινωνίας, ακόμη και πρόσωπα από την αυλή των Βερσαλλιών. Οι κοινωνικές της σχέσεις με την ανώτερη κοινωνία της επέτρεψαν να αποκτήσει πλούσια και αριστοκρατική πελατεία και έγινε η ζωγράφος της υψηλής κοινωνίας.

 
Η Μαρία Αντουανέτα, 1783

Μετά την επαφή της με ορισμένα έργα του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, που είδε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στις Κάτω Χώρες με το σύζυγό της το 1782, η Ελιζαμπέτ Λουίζ Βιζέ Λε Μπρεν επηρεάστηκε και εξέλιξε την τεχνική της στην ελαιογραφία. Έδινε στα μοντέλα της στάσεις δικής της έμπνευσης ή βασισμένες σε πρότυπα της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας, της Ιταλικής Αναγέννησης και της εποχής του μπαρόκ και συχνά φρόντιζε και για την αμφίεσή τους. Οι πελάτες που έμπαιναν στο στούντιό της έμεναν ικανοποιημένοι βλέποντας να απαθανατίζονται με έναν ζωντανό, κολακευτικό και σαγηνευτικό τρόπο.

Το 1778 η Ελιζαμπέτ Λουίζ Βιζέ Λε Μπρεν ζωγράφισε ένα επίσημο, πλήρες πορτρέτο της Μαρίας Αντουανέτας, το οποίο ακολούθησαν πολλά άλλα πορτρέτα της, που βρίσκονται στο μουσείο των Βερσαλλιών. Η ζωγράφος απολάμβανε την εύνοια και προστασία της βασίλισσας μέχρι το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης.

Η άμεση παρέμβαση της βασίλισσας ήταν πίσω από την εκλογή της το 1783 στη Βασιλική Ακαδημία Ζωγραφικής και Γλυπτικής[22] παρά τις έντονες αντιρρήσεις του ισχυρού Πρώτου Ζωγράφου του βασιλιά Ζαν-Μπατίστ-Μαρί Πιέρ (1713-1789), ο οποίος υποστήριζε ότι το επάγγελμα του συζύγου της κυρίας Λε Μπρεν (έμπορος τέχνης) την απέκλειε.[23] Στη συνέχεια, μπόρεσε να παρουσιάσει τα έργα της στο Σαλόν της Ακαδημίας, όπου προσέλκυσε σημαντική προσοχή. Η φήμη της εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη από κριτικούς και ξένους ταξιδιώτες.

Ταξίδια στο εξωτερικό Επεξεργασία

 
Η αυτοκράτειρα της Ρωσίας Μαρία Φεοντόρβνα, 1799

Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής επανάστασης, η Ελιζαμπέτ Λουίζ Βιζέ Λε Μπρεν εγκατέλειψε τη Γαλλία τον Οκτώβριο του 1789 και επέστρεψε το 1802. Κατά το διάστημα αυτό ταξίδεψε μόνη με την κόρη της και εργάστηκε στις ιταλικές αυλές (1789-1792), στην αυλή του αυτοκράτορα της Βιέννης (1792-1795) και στην αυλή του αυτοκράτορα της Ρωσίας (1795-1801). Παντού ήταν ευπρόσδεκτη καθώς το ταλέντο της ήταν αναγνωρισμένο και κέρδισε σημαντική περιουσία από τα έργα της. Εκτός από την παραμονή στην Αγγλία (1803-1805) και τα σύντομα ταξίδια στην Ελβετία (1807-1808), οι ημέρες της περιπλάνησης είχαν σχεδόν ολοκληρωθεί.[24]

Απομνημονεύματα Επεξεργασία

Οι τρεις τόμοι των απομνημονευμάτων της δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1835 και 1837 με τον τίτλο Αναμνήσεις της ζωής μου. [25]Περιέχουν έναν προσωπικό απολογισμό των τελευταίων ετών του Παλαιού Καθεστώτος και ένα χρονικό των μετακινήσεών της κατά την περίοδο της εξορίας της από τη Γαλλία. Αυτά τα συγγράμματα, στα οποία συμπεριέλαβε καταλόγους των έργων της και μια σύντομη πραγματεία σχετικά με την τέχνη της προσωπογραφίας, περιέχουν συναρπαστικές στιγμές στην συχνά λαμπρή και μερικές φορές δραματική ζωή της, καθώς και σύντομα ανέκδοτα σχετικά με πολλά από τα πιο γνωστά πρόσωπα που ζωγράφισε. Αποτελούν το magnum opus της τελευταίας περιόδου της ζωής της και αποτελούν ζωντανή μαρτυρία για το υπέρτατο πάθος της, την τέχνη της ζωγραφικής.

Η Ελιζαμπέτ Λουίζ Βιζέ Λε Μπρεν πέθανε το 1842 σε ηλικία 87 ετών στην κατοικία της στο Παρίσι και θάφτηκε στο νεκροταφείο της εκκλησίας του χωριού Λουβεσιέν, όπου διατηρούσε εξοχικό σπίτι.

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Να μην συγχέεται με τον διάσημο ζωγράφο του 17ου αιώνα Σαρλ Λε Μπρεν, του οποίου ήταν συγγενής.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12105724r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Elisabeth Vigée-Le Brun». (Ολλανδικά) RKDartists. 80953.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 arts-graphiques.louvre.fr/detail/artistes/1/2669-VIGEE-LEBRUN-Elisabeth. Ανακτήθηκε στις 18  Οκτωβρίου 2020.
  6. 6,0 6,1 rkd.nl/explore/artists/80953.
  7. «Elisabeth Louise Vigée-Lebrun». (Αγγλικά) CLARA. 8481.
  8. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  9. artist list of the National Museum of Sweden. 12  Φεβρουαρίου 2016. kulturnav.org/95b2b02a-f3a0-4838-a6ca-9d6adc6eb772. Ανακτήθηκε στις 27  Φεβρουαρίου 2016.
  10. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12105724r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  11. CONOR.SI. 44765795.
  12. (Σλοβακικά, Τσεχικά, Αγγλικά) Web umenia. www.webumenia.sk/autor/5719. Ανακτήθηκε στις 7  Απριλίου 2018.
  13. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/103035. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  14. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/59425. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  15. Ανακτήθηκε στις 23  Μαΐου 2019.
  16. «Concise Dictionary of Women Artists» (Αγγλικά) Fitzroy Dearborn Publishers, Routledge. 2001. ISBN-13 978-1-57958-335-4.
  17. man8rove.com/fr/profile/5cyl1jxd7-elisabeth-vigee.
  18. 18,0 18,1 francearchives.gouv.fr/fr/facomponent/f7e81b2728ab733b5ab8136dd293ff86daa857c3.
  19. . «www.wikiart.org/en/louise-elisabeth-vigee-le-brun». 
  20. Christiane, Weidemann; Larass, Petra; Klier, Melanie (2008). 50 Women Artists You Should Know. Munich: Prestel. OCLC 195744889.
  21. . «chateauversailles.fr/discover/history/great-characters/elisabeth-louise-vigee-brun#consecration». 
  22. . «academia.edu/H Bασιλική Ακαδημία Ζωγραφικής και Γλυπτικής στη Γαλλία τον 17ο αιώνα: ζητήματα ιστορίας και ιστοριογραφίας». 
  23. Sheriff, Mary D. (1996). The Exceptional Woman: Elisabeth Vigée-Lebrun and the Cultural Politics of Art. Chicago: University of Chicago.
  24. . «nationalgallery.org.uk/paintings/international-womens-day-elisabeth-louise-vigee-le-brun». 
  25. . «britannica.com/biography/Elisabeth-Vigee-Lebrun». 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία