Η Ενδιάμεση Περιοχή αποτελεί γεωπολιτικό μοντέλο, σύλληψη του καθηγητή Δημήτρη Κιτσίκη. Σύμφωνα με αυτό, Ευρασία δεν αποτελείται μόνον από δύο πολιτισμικές περιοχές, δηλαδή τη Δύση (ή Δυτική Ευρώπη) και την ΑνατολήΆπω Ανατολή), αλλά και από μία τρίτη που ονομάζεται Ενδιάμεση Περιοχή.

Η Ενδιάμεση Περιοχή
Το δυτικό σύνορο της Ενδιάμεσης Περιοχής

Περιγραφή Επεξεργασία

Οι χώρες μεταξύ Αδριατικής θαλάσσης και Ινδού ποταμού σχηματίζουν την Ενδιάμεση Περιοχή και γεφυρώνουν τους πολιτισμούς της Δύσεως και της Ανατολής. Αυτός ο αχανής πολιτισμικός χώρος εκτείνεται από το ανατολικό ήμισυ της Ευρώπης στο δυτικό ήμισυ της Ασίας. Από άποψη πολιτισμού, σημαίνει ότι οι όροι «Ευρώπη» και «Ασία» είναι απλώς γεωγραφικές περιοχές και όχι πολιτισμικές. Σε σχέση με τον πληθυσμό, οι επικρατέστερες θρησκείες στην Ενδιάμεση Περιοχή είναι ο ορθόδοξος χριστιανισμός και το σουνιτικό Ισλάμ, με δευτερεύουσες το σιιτικό ισλάμ, τον αλεβισμό και τον ιουδαϊσμό. Αντιθέτως, ο ρωμαιοκαθολικισμός και ο προτεσταντισμός κυριαρχούν στη Δύση, όπως ο βουδισμός και ο ινδουισμός κυριαρχούν στην Ανατολή.

Στην Ενδιάμεση Περιοχή υπήρχε για 2500 χρόνια μία οικουμενική αυτοκρατορία, το κέντρο της οποίας ευρίσκετο γύρω από τα Στενά και το Αιγαίο. Στην ουσία ήταν πάντα η ίδια αυτοκρατορία, της οποίας οι ηγέτες προσπαθούν να ενώσουν το σύνολό της. Η περσική αυτοκρατορία του Δαρείου πέρασε στα χέρια του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έπειτα στους εθνικούς Ρωμαίους, στους χριστιανούς Ρωμαίους και τέλος στους αλεβήδες-μπεκτασίδες Οθωμανούς μέχρι το 1923-24.[1] Αυτή ή κεντρική αυτοκρατορία επιέζετο συνεχώς από περιφερειακές αυτοκρατορίες, όπως η αραβική, η ισλαμική, η περσική και η ρωσική μέχρι το 1917, που στόχο είχαν να αρπάξουν τη διαδοχή της οικουμενικής αυτοκρατορίας.

Η δυναμική της Ενδιάμεσης Περιοχής μεταξύ των αυτοκρατοριών του Κέντρου και της Περιφέρειας, αποτελεί την εσωτερική σύγκρουση. Καθένας από τους κυρίους λαούς του χώρου αυτού αγωνιζόταν να εξασφαλίσει τον έλεγχο του κέντρου, του οποίου το Βυζαντινή Αυτοκρατορία-Κωνσταντινούπολη παρέμενε για σχεδόν 2000 χρόνια το υποχρεωτικό σημείο αναφοράς. Οι Άραβες στον Η’ αιώνα και οι Ρώσοι στον Κ΄ αιώνα έφθασαν στα πρόθυρα της επιτυχίας, αλλά δεν κατόρθωσαν τελικώς να καταλάβουν την πρωτεύουσα της οικουμενικής αυτοκρατορίας. Η δυτική επέμβαση, από τον ΙΗ΄ αιώνα, αποτελεί την εξωτερική σύγκρουση που επεδίωκε ουχί τη διαδοχή αλλά τη σταδιακή εξασθένιση της οικουμενικής αυτοκρατορίας, και με την πάροδο του χρόνου, τον διαμελισμό της και την υποταγή της μέσα στον ασφυκτικό κλοιό της δυτικοποιήσεως.

Τελικώς, "η Ευρασιατική ήπειρος, της οποίας η Ευρώπη δεν είναι παρά μία από τις πολλές χερσονήσους, διαιρείται, λόγω χιλιετούς ιστορίας, σε τρεις μεγάλες πολιτισμικές περιοχές : α) τη Δύση, ή Δυτική Ευρώπη, που περιλαμβάνει επιπλέον σήμερα, τη Βόρειο και Νότιο Αμερική, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία· β) την Ανατολή, ή Άπω Ανατολή, που περιλαμβάνει τρεις χερσονήσους: Ινδία, Νοτιοανατολική Ασία (με την Ινδονησία), Κίνα (με την Κορέα και την Ιαπωνία)· γ) την Ενδιάμεση Περιοχή που ευρίσκεται μεταξύ Ανατολής και Δύσεως". (D. Kitsikis, L'Empire ottoman, Paris, PUF, 1985, p. 15).

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Na perekrestke tsivilizatsiy : Istorija Vizantii- Osmanskaja Imperija (Paul Lemerle) – Μόσχα, Εκδόσεις Ves Mir, 2006. (Στο σταυροδρόμι πολιτισμών: Βυζαντινή Ιστορία - Οθωμανική Αυτοκρατορία).

Έργα του Δ. Κιτσίκη σχετικά με την Ενδιάμεση Περιοχή Επεξεργασία

  1. Dimitri Kitsikis, L'Empire ottoman (Η Οθωμανική Αυτοκρατορία), Παρίσι, PUF, γ΄ έκδ., 1994.
  2. D. Kitsikis, Société Royale du Canada. Académie des lettres et des sciences humaines, Géopolitique de la Région intermédiaire (Η Γεωπολιτική της Ενδιάμεσης Περιοχής), Οττάβα, τόμος 52, 1999.
  3. D. Kitsikis, «Une vision géopolitique: la Région intermédiaire» (Μία γεωπολιτική θεώρηση: Η Ενδιάμεση Περιοχή), Relations internationales, Παρίσι, τ.109, 2002.
  4. D. Kitsikis, «Géopolitique d'un Proche-Orient à venir» (Γεωπολιτική μίας μελλοντικής Μέσης Ανατολής), Diplomatie, τ. 24, 2007.
  5. Δημήτρης Κιτσίκης, Ενδιάμεση Περιοχή, τριμηνιαίο περιοδικό γεωπολιτικής, Αθήνα, από το 1996.
  6. D. Kitsikis, Türk-Yunan İmparatorluğu. Arabölge gerçeği ışığında Osmanlı tarihine bakış (Τουρκοελληνική αυτοκρατορία. Μελέτη της οθωμανικής ιστορίας από τη σκοπιά της Ενδιάμεσης Περιοχής), Κωνσταντινούπολη, Iletişim, 1996.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία