Ζακ Κερ

Γάλλος έμπορος και τραπεζίτης του 15ου αιώνα

O Ζακ Κερ (γαλλικά: Jacques Coeur) (περίπου 1395/1400, Μπουρζ - 25 Νοεμβρίου 1456, Χίος) ήταν Γάλλος έμπορος, τραπεζίτης, πλοιοκτήτης και αξιωματούχος. Ήταν ο πρώτος Γάλλος που καθιέρωσε και διατηρούσε συνεχείς εμπορικές σχέσεις με χώρες της Ανατολικής Μεσογείου (Λεβάντες). Το 1439, ο Κάρολος Ζ΄ τον διόρισε Θησαυροφύλακα του βασιλείου της Γαλλίας.

Ζακ Κερ
Προτομή του Ζακ Κερ στο μέγαρό του στη Μπουρζ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Jacques Cœur (Γαλλικά)
Γέννηση1395[1][2][3]
Μπουρζ
Θάνατος25  Νοεμβρίου 1456[1][4][5]
Χίος
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Γαλλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΜέσα Γαλλικά[6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταέμπορος[7]
τραπεζίτης
εφοπλιστής
διπλωμάτης
Οικογένεια
ΣύζυγοςMacée de Léodepart
ΤέκναPierre Coeur[8]
Jean Cœur
Perrette Coeur[8]
ΓονείςPierre Coeur[8] και Μαρία του Κλωπά[8]
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςναύαρχος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαd:Q2860947 (από 1439)
visitor general (από 1447)
Captain General of the Church (1447–1455)
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ασχολήθηκε με πολλές εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις και συγκέντρωσε σημαντική περιουσία που του επέτρεψε να βοηθήσει τον Κάρολο Ζ΄ προς το τέλος του Εκατονταετούς πολέμου να ανακτήσει τα εδάφη που είχαν καταλάβει οι Άγγλοι. Αλλά η μεγάλη επιτυχία του προκάλεσε την καταστροφή του: επικαλούμενοι διάφορες κατηγορίες, οι αντίπαλοί του και οι πολλοί οφειλέτες του, συμπεριλαμβανομένου του βασιλιά, προκάλεσαν την πτώση του το 1451. Φυλακίστηκε και δραπέτευσε το 1454, πέθανε στη Χίο κατά τη διάρκεια μιας εκστρατείας εναντίον των Οθωμανών.[9]

Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

 
Μεσαιωνικό σπίτι στη Μπουρζ, φερόμενο ως πατρικό του Ζακ Κερ

Ο Ζακ Κερ γεννήθηκε ανάμεσα στο 1395 με 1400 στη Μπουρζ, όπου ο πατέρας του Πιέρ Κερ ήταν πλούσιος έμπορος. Αναφέρεται για πρώτη φορά γύρω στο 1418, όταν παντρεύτηκε τη Μασέ ντε Λεοντεπάρ, κόρη επιφανούς συμπολίτη του, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά.

Περίπου το 1429 δημιούργησε μια εταιρεία και το 1432 βρισκόταν στη Δαμασκό εμπορευόμενος, μετέφερε τα είδη του Λεβάντε - καρύδια, μπαχαρικά, μαλλί και μετάξια, μοχέρ, χαλιά, υφαντά - στο εσωτερικό της Γαλλίας μέσω της Ναρμπόν. Την ίδια χρονιά εγκαταστάθηκε στο Μονπελιέ και άρχισαν οι γιγάντιες επιχειρήσεις που τον έκαναν πλούσιο και διάσημο. Από το λιμάνι του Αιγκ-Μορτ και τη Μασσαλία, με περισσότερα από 12 πλοία συναλλάσσονταν με την Ανατολή, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αγγλία, τη Φλάνδρα και τις χώρες της Βαλτικής, έχοντας 300 υποκαταστήματα. Δεν υπάρχουν λεπτομέρειες αλλά είναι βέβαιο ότι σε λίγα χρόνια ήταν σε θέση να ανταγωνίζεται τις μεγάλες εμπορικές δημοκρατίες της Ιταλίας και απέκτησε τέτοια φήμη ώστε, παρότι ήταν ένας απλός έμπορος, να προσφέρει υλική βοήθεια στους ιππότες της Ρόδου και στην ίδια τη Βενετία.[10]

Η ακμή Επεξεργασία

 
Εσωτερική πρόσοψη του μεγάρου Ζακ Κερ στη Μπουρζ
 
Το κάστρο του Αινέ-λε-Βιέιγ, ιδιοκτησία του Ζακ Κερ μεταξύ 1435 και 1451

Με την περιουσία του να φθάνει κολοσσιαία για την εποχή μεγέθη, ο Κερ αγόρασε μεγάλες εκτάσεις και το 1443 έχτισε πολυτελές αρχοντικό στη Μπουρζ, το παλάτι Ζακ-Κερ, που παραμένει σήμερα ένα από τα καλύτερα μεσαιωνικά μνημεία στη Γαλλία και βρίσκεται στον κατάλογο των ιστορικών μνημείων από το 1840.[11]Το 1435 αγόρασε το κάστρο του Αινέ-λε-Βιέιγ.[12]

Το 1435 έγινε διευθυντής του Νομισματοκοπείου στη Μπουρζ, μετά βρέθηκε στο Παρίσι τον επόμενο χρόνο. Το 1439, έφτασε στο αποκορύφωμα της καριέρας του: ο Κάρολος Ζ΄, ο οποίος έγινε βασιλιάς της Γαλλίας το 1422, τον διόρισε Θησαυροφύλακα, αντίστοιχο του Υπουργού Οικονομικών. Ο Ζακ Κερ ανέλαβε τα έξοδα και τη νομισματική ενοποίηση του βασιλείου. Το 1441 με διάταγμα του βασιλιά έγινε ευγενής και υιοθέτησε το έμβλημα: «Σε μια γενναία καρδιά, τίποτε αδύνατο».

Η άνοδος του συνεχίστηκε και η περιουσία του αυξήθηκε. Έλαβε επίσης και άλλα επίσημα λειτουργήματα: το 1441, διορίστηκε βασιλικός επίτροπος στην περιοχή του Λανγκεντόκ και το 1445 έλαβε το αξίωμα του Γενικού επόπτη φόρων στο Λανγκεντόκ. Εν τω μεταξύ, το 1442, μπήκε στο Βασιλικό Συμβούλιο.

Από το 1449 έως το 1451, ο Ζακ Κερ έθεσε την περιουσία του στην υπηρεσία του βασιλιά για να βοηθήσει στην ανάκτηση της Νορμανδίας, η οποία βρισκόταν υπό αγγλική κατοχή. Πολέμησε στο πλευρό του βασιλιά σε όλη τη διάρκεια της εκστρατείας και μπήκε στη Ρουέν με τη θριαμβευτική πομπή του Καρόλου Ζ΄.

Αλλά το να δανείζει χρήματα στον βασιλιά της Γαλλίας και τους μεγάλους άρχοντες ήταν αρκετά επικίνδυνο. Η κατάσταση ήταν υπερβολικά καλή για να διαρκέσει.

Η πτώση Επεξεργασία

 
Ανδριάντας του Ζακ Κερ στη Μπουρζ

Η επιρροή του είναι τεράστια. Κέρδισε ακόμη και την εμπιστοσύνη της ερωμένης του βασιλιά Ανιές Σορέλ, η οποία τον διόρισε εκτελεστή της διαθήκης της. Αλλά η δύναμή του επισκίαζε τον βασιλιά και τους μεγάλους άρχοντες στους οποίους έχει δανείσει επίσης χρήματα και στάθηκε μοιραία γι' αυτόν.[13]

Στις 31 Ιουλίου 1451 συνελήφθη, αρχικά κατηγορούμενος ότι δηλητηρίασε την Ανιές Σορέλ. Μετά από δίκη που διήρκεσε ενάμιση χρόνο, ο Κερ κηρύχθηκε ένοχος στις 29 Μαΐου 1453. Εν τω μεταξύ, στην ιστορία του δηλητηρίου προστέθηκε και μια κατηγορία υπεξαίρεσης.[14]

Ο Ζακ Κερ κατηγορήθηκε επίσης για απιστία προς στον βασιλιά, για έκδοση πλαστών νομισμάτων όταν ήταν υπεύθυνος του Νομισματοκοπείου στη Μπουρζ, για παραπλάνηση αρχόντων, για πώληση όπλων στους Σαρακηνούς και ακόμη για άρνηση προστασίας ενός σκλάβου που μεταστράφηκε σε Χριστιανό για να μην θέσει σε κίνδυνο τα εμπορικά του συμφέροντα.[15]

Η περιουσία του κατασχέθηκε και καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών ετών και πρόστιμο. Εξέπεσε όλων των λειτουργημάτων του και βρέθηκε φυλακισμένος στο τριγωνικό κάστρο του Πουατιέ. Γλύτωσε τη θανατική ποινή σε αναγνώριση των προηγούμενων υπηρεσιών του προς το στέμμα αλλά και χάρη στην παρέμβαση του πάπα Νικολάου Ε΄, την προστασία του οποίου είχε εξασφαλίσει από τη συνάντησή τους κατά τη διάρκεια ενός διπλωματικού ταξιδιού το 1447.

Διαφυγή, παπική προστασία και θάνατος Επεξεργασία

 
Ανδριάντας του Ζακ Κερ στο Λούβρο, ανάμεσα στους 86 Επιφανείς Άνδρες της Γαλλίας

Το 1454, ο Κερ κατόρθωσε να δραπετεύσει και μετά από μυθιστορηματική καταδίωξη έφτασε στη Ρώμη, όπου έμεινε στο παλάτι του Πάπα και πέρασε το έτος 1455 στη Ρώμη, συλλέγοντας υπόλοιπα της περιουσίας του εκτός Γαλλίας: πολλά πλοία του ήταν στη θάλασσα και είχε περιουσιακά στοιχεία στην Ιταλία και το Λεβάντε.

Τον επόμενο χρόνο ο νέος πάπας Κάλλιστος ο Γ' του πρότεινε να λάβει μέρος σε μια εκστρατεία για την απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης, που οι Οθωμανοί είχαν καταλάβει το 1453. Ο Ζακ Κερ συμμετείχε στις προετοιμασίες, χρησιμοποίησε κεφάλαιά του για να βοηθήσει την Αγία Έδρα και ξεκίνησε στις 23 Σεπτεμβρίου 1455 με την αποστολή που αποτελούνταν από περίπου τριάντα πλοία και που είχε το σχέδιο, αρχικά, να εξασφαλίσει τα νησιά του Αιγαίου. Ο Ζακ Κερ πέθανε, πιθανώς σε μάχη ή το πιθανότερο από δυσεντερία, στις 25 Νοεμβρίου 1456 στη Χίο.

Σύμφωνα με έναν θρύλο, ο Ζακ Κερ δεν πέθανε στη Χίο, αλλά συνάντησε μια γυναίκα εκεί, τη Θεοδώρα, με την οποία ξανάρχισε τη ζωή του στην Κύπρο, αποκτώντας μια νέα περιουσία και δύο κόρες.[16]

Αποκατάσταση Επεξεργασία

Ο γιος του Ζωφρουά Κερ λίγα χρόνια αργότερα αποκατέστησε τη μνήμη του πατέρα του την εποχή του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΑ΄ της Γαλλίας, γιου του Καρόλου Ζ΄. Ο ανδριάντας του Ζακ Κερ βρίσκεται στο Λούβρο, ανάμεσα στους 86 Επιφανείς Άνδρες της Γαλλίας. Μνημεία του κοσμούν επίσης τη Μπουρζ και το Μονπελιέ, όπου μια συνοικία φέρει το όνομά του.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120861104. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. 118669648. Ανακτήθηκε στις 15  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 «Store norske leksikon» (Μποκμάλ, Νεονορβηγικά) Jacques_Cœur.
  4. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Jacques-Coeur. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. «Coeur, Jacques» 12  Ιανουαρίου 2018.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120861104. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2015.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  9. . «geo.fr/histoire/qui-etait-jacques-coeur-grand-argentier-du-royaume». 
  10. . «my-loire-valley.com/2020/03/anecdotes-jacques-coeur/». 
  11. . «pop.culture.gouv.fr/notice/merimee/PA00096686». 
  12. . «routejacquescoeur.com/etapes/chateau-dainay-le-vieil/». 
  13. . «books.google.gr/CHUTE DE JACQUES COEUR: Une affaire d'État au XVe siècle». 
  14. . «jacquescoeurbourges.com/questions-sur-Jacques-Coeur». 
  15. Robert Guillot, La Chute de Jacques Cœur:une affaire d’État au xve siècle , Paris, l’Harmattan, coll. « Inter-national », 2008, 210 p. (ISBN 978-2-296-06177-4)
  16. . «jacques-coeur-bourges.com/Les hypothèses sur la mort de Jacques Coeur par les documents».