Βικιπαίδεια

Ζαν-Μπατίστ Μπιο

Γάλλος επιστήμονας

Ο Ζαν-Μπατίστ Μπιό[1] (γαλλικά: Jean-Baptiste Biot‎‎ /bjo/, 21 Απριλίου 1774 – 3 Φεβρουαρίου 1862) ήταν Γάλλος φυσικός, αστρονόμος και μαθηματικός ο οποίος διατύπωσε την πραγματική διάσταση των μετεωριτών, πραγματοποίησε πτήση με αερόστατο, και μελέτησε την πόλωση του φωτός. Το μέταλλο βιοτίτης ονομάστηκε προς τιμήν του.

Ζαν-Μπατίστ Μπιό
Ο Ζαν-Μπατίστ Μπιό
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Jean-Baptiste Biot (Γαλλικά)
Γέννηση21 Απριλίου 1774 (1774-04-21)
Παρίσι, Γαλλία
Θάνατος3 Φεβρουαρίου 1862 (87 ετών)
Παρίσι, Γαλλία
ΕθνικότηταΓάλλος
ΥπηκοότηταΓαλλία
ΣπουδέςΠολυτεχνική Σχολή του Παρισιού
ΤέκναΕντουάρ Κονστάν Μπιό
ΓονείςΖοζέφ Μπιό (πατέρας)
ΒραβεύσειςΤάγμα της Αξίας για τις Τέχνες και Επιστήμες, Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής, Μετάλλιο Ράμφορντ (1840), μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών και αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (6  Απριλίου 1815)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςαστρονομία, μαθηματικά, φυσική
Αξίωμα12η έδρα της Γαλλικής Ακαδημίας (10  Απριλίου 1856, 3  Φεβρουαρίου 1862)
Ιδιότητααστρονόμος, μαθηματικός, φυσικός
Διδακτορικός καθηγητήςΓκασπάρ Μονζ
Υπογραφή
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Ζαν-Μπατίστ Μπιό γεννήθηκε στο Παρίσι στις 21 Απριλίου 1774 και ήταν γιος του δημοσίου υπαλλήλου Ζοζέφ Μπιό.[2]

Έλαβε την εκπαίδευση του στο Λύκειο Λουί-λε-Γκραν (Lyceum Louis-le-Grand) και την Πολυτεχνική Σχολή του Παρισιού (École Polytechnique) από όπου αποφοίτησε το 1794.[3] Ο Μπιό υπηρέτησε στο πυροβολικό προτού γίνει καθηγητής μαθηματικών στο Μπωβαί το 1797. Αργότερα έγινε καθηγητής φυσικής στο Κολλέγιο της Γαλλίας (Collège de France) περίπου το 1800, και τρια χρόνια αργότερα εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών. Το 1804 ο Μπιό βρισκόταν μαζί με τον Γκαι-Λυσάκ στην πρώτη επιστημονική πτήση αεροστάτου θερμού αέρα. Έφτασαν σε υψόμετρο 7.016 μέτρων (23.000 πόδια), κάτι που ήταν αρκετά ριψοκίνδυνο λόγω έλλειψης επαρκούς οξυγόνου.[4]

Ο Μπιό ήταν επίσης μέλος της Λεγεώνας της Τιμής. Εξελέγη ιππότης το 1814 και διοικητής το 1849. To 1815, εξελέγη Αντεπιστέλλον Μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου,[5] το 1816 μέλος της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών, και το 1822 Αντεπιστέλλον Επίτιμο Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών.[6] Επιπροσθέτως, ο Μπιό έλαβε το Μετάλλιο Ράμφορντ το 1840, από την Βασιλική Εταιρεία για το έργο του στους τομείς των θερμικών ή οπτικών ιδιοτήτων του υλικού. Το 1850 ο Ζαν-Μπατίστ Μπιό εξέδωσε το Journal des savants, ένα επτασέλιδο υπόμνημα των αναμνήσεων που συνέλεξε την περίοδο από τα τέλη της δεκαετίας του 1790 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1800, αναφέροντας τις συναντήσεις του με τον Λαπλάς.[7][8]

Ο Ζαν-Μπατίστ Μπιό είχε έναν μόνο γιο, τον μηχανικό και Σινολόγο Εντουάρ Κονστάν Μπιό, ο οποίος γεννήθηκε το 1803. Ο Εντουάρ πέθανε το 1850 και μόνο μετά από προσπάθειες του πατέρα του εκδόθηκε το δεύτερο μισό του τελευταίου βιβλίου του, του Κινεζικού κλασικού Tcheou-li. Είχε μείνει σε μορφή χειρόγραφου, και ανολοκλήρωτο. Για την δημοσίευση του στην ορθή μορφή, ο Ζαν-Μπατίστ Μπιό, συμβουλεύτηκε τον περίφημο Σινολόγο Στανισλάς Ζυλιάν, αλλά επίσης, ειδικά για την μετάφραση του πιο δύσκολου τμήματος, του Kaogongji, επισκέφθηκε πολλά εργαστήρια και ρώτησε τεχνίτες για τις μεθόδους και το λεξιλόγιο τους ώστε να επαληθεύσει το έργο του γιου του. Μέχρι και σήμερα, η μετάφραση του Μπιό παραμένει η μοναδική μετάφραση του βιβλίου αυτού σε δυτική γλώσσα.[9]

Πέθανε στο Παρίσι στις 3 Φεβρουαρίου 1862.[10]

Έργο Επεξεργασία

 
Essai de géométrie analytique, 1826

Ο Ζαν-Μπατίστ Μπιό συνέβαλε σε σημαντικό βαθμό στην επιστημονική κοινότητα κατά την διάρκεια της ζωής του – κυρίως στην οπτική, τον μαγνητισμό και την αστρονομία. Ο νόμος των Μπιο-Σαβάρ για τον μαγνητισμό έλαβε το όνομά του από τον Μπιό και τον συνάδελφό του Φελίξ Σαβάρ για το έργο τους το 1820.[11] Στο πείραμά τους έδειξαν την διασύνδεση μεταξύ ηλεκτρισμού και μαγνητισμού «ξεκινώντας με ένα μακρύ κάθετο σύρμα και ένα μαγνητικό πηνίο που βρίσκεται σε απόσταση, δείχνοντας πως η κίνηση του ρεύματος στο σύρμα προκαλούσε την κίνηση του πηνίου».[12]

Το 1803 ο Μπιό εστάλη από την γαλλική Ακαδημία για την καταγραφή 3.000 μετεωριτών που κατέπεσαν στο Λ'Αιγκλ της Γαλλίας. Ανακάλυψε πως οι μετεωρίτες, αποκαλούμενοι τότε ως «πέτρες», κατέπεσαν από το έξω διάστημα.[13] Με την έκθεση αυτή, ο Μπιό βοήθησε στην υποστήριξη του επιχερήματος του Ερνστ Φλόρενς Φρίντριχ Χλάντνι πως οι μετεωρίτες ήταν μπάζα από το διάστημα, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1794.[14]

Μετεωρίτες Επεξεργασία

 
Ο Μπιό το 1851

Πριν την εξονυχιστική έρευνα των μετεωριτών που κατέπεσαν κοντά στο λ'Αιγκλ το 1803, ελάχιστοι πίστευαν πως βράχοι στην Γη θα μπορούσαν να είναι εξωγήινης προέλευσης. Υπήρχαν ανέκδοτοι μύθοι ασυνήθιστων βράχων που βρέθηκαν στο έδαφος μετά από πτώση φλεγόμενων σφαιρών από τον ουρανό, αλλά οι ιστορίες αυτές απορριπτόταν συνήθως ως αποκυήματα της φαντασίας. Η σοβαρή διαμάχη για τους ασυνήθιστους βράχους ξεκίνησε το 1794 όταν ο Γερμανός φυσικός Χλάντνι δημοσίευσε βιβλίο στο οποίο ισχυριζόταν πως κάποιοι βράχοι είχαν εξωγήινη προέλευση. Μόνο μετά την ανάλυση των βράχων στο λ'Αιγκλ από τον Μπιό, έγινε γενικά αποδεκτό πως οι πύρινες σφαίρες στον ουρανό ήταν μετέωρα που εισερχόταν διαμέσω της ατμόσφαιρας. Από την εποχή του Μπιό, η ανάλυση των μετεωριτών είχε ως αποτέλεσμα ακριβείς μετρήσεις της χημικής σύνθεσης του ηλιακού συστήματος. Η σύνθεση και η τοποθεσία των μετεώρων στο ηλιακό σύστημα έδωσε στοιχεία στους αστρονόμους για τον σχηματισμό του ηλιακού συστήματος.[15]

Πολωμένο φως Επεξεργασία

Το 1812, ο Μπιό στράφηκε στην μελέτη της οπτικής, και ειδικότερα στην πόλωση του φωτός. Πριν τον 19ο αιώνα, το φως θεωρούνταν πως αποτελούνταν από διακριτά πακέτα που ονομαζόταν σωματίδια. Στις αρχές του 19ου αιώνα, πολλοί επιστήμονες άρχισαν να παραβλέπουν την σωματιδιακή θεωρία, προτιμώντας την κυματική θεωρία του φωτός. Ο Μπιό άρχισε το έργο του στην πόλωση για να δείξει πως τα αποτελέσματα που αποκτούσε θα μπορούσαν να γίνουν εμφανή μόνο αν το φως αποτελούνταν από σωμάτια.

Το 1815 απέδειξε πως το «πολωμένο φως, όταν διαπερνά μια οργανική ουσία, μπορεί να περιστραφεί δεξιόστροφα ή αριστερόστροφα, ανάλογα με την οπτική ακτίνα του υλικού».[16][17] Το έργο του στην χρωματική πόλωση και την περιστροφική πόλωση έδωσε ώθηση στον τομέα της οπτικής, αν και αργότερα αποδείχθηκε πως τα ευρήματά του θα μπορούσαν εξασφαλιστούν και μέσω της κυματικής θεωρίας του φωτός.[18]

Το έργο του Μπιό στην πόλωση του φωτός οδήγησε σε καινοτομίες στο πεδίο της οπτικής. Οι οθόνες υγρών κρυστάλλων (LCD), όπως οι οθόνες τηλεόρασεων και υπολογιστών, χρησιμοποιούν φως που πολώνεται από ένα φίλτρο καθώς αυτό εισέρχεται στον υγρό κρύσταλλο, ώστε αυτός να μπορέσει να ρυθμίσει την ένταση του μεταδιδόμενου φωτός. Αυτό συμβαίνει μιας και η πόλωση του υγρού κρυστάλλου έχει διαφορετική απόκριση από ένα ηλεκτρικό σήμα ελέγχου που εφαρμόζεται σε αυτόν.[19] Τα φίλτρα πόλωσης χρησιμοποιούνται εκτεταμένα στην φωτογραφία για την αποκοπή ανεπιθύμητων αντανακλάσεων ή την ενίσχυση των αντανκλάσεων.[20]

Επιλεγμένες δημοσιεύσεις Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ «Μπιό, Ζαν-Μπατίστ». www.ygeiaonline.gr. Εγκυκλοπαίδεια Δομή. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  2. ↑ «Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh.1783-2002» (PDF). www.rse.org.uk. σελ. 83. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  3. ↑ Appletons' annual cyclopaedia and register of important events of the year: 1862. New York: D. Appleton & Company. 1863. σελ. 683. 
  4. ↑ Pickover, Clifford (2008). Archimedes to Hawking: Laws of Science and the Great Minds Behind Them. Oxford: Oxford University Press. σελ. 225. ISBN 9780199714520. 
  5. ↑ «Fellow details». collections.royalsociety.org. Royal Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  6. ↑ «Book of Members, 1780–2010: Chapter B» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. σελ. 48. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  7. ↑ «Review of Anecdote relative à M. de Laplace par Jean Baptiste Biot». The Quarterly Review 87: 115–118. Ιούνιος 1850. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044092628734;view=1up;seq=129. 
  8. ↑ Biot, J. B.. «Anecdote relative à M. de Laplace». Journal des savants: 65–71. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=nyp.33433109997845;view=1up;seq=81. Février 1850 
  9. ↑ Levitt, Theresa (2009). The Shadow of Enlightenment: Optical and Political Transparency in France 1789-1848. Oxford: OUP Oxford. σελ. 85. ISBN 9780191562631. 
  10. ↑ Trimble, Virginia· Williams, Thomas R. (2007). Biographical Encyclopedia of Astronomers. USA: Springer Science & Business Media. σελ. 125. ISBN 9780387304007. 
  11. ↑ Biot, Savart, « Note sur le magnétisme de la pile de Volta », Annales de chemie et de physique, 1820.
  12. ↑ Turville, C. (1995). Quicksmart Introductory Physics. USA: Pascal Press. σελ. 252. ISBN 9781864410198. 
  13. ↑ Biot, J.B. (1803). Relation d'un voyage fait dans le département de l'Orne, pour constater la réalité d'un météore observé à l'Aigle le 6 floréal an 11. Paris: Baudoin. 
  14. ↑ Chladni, Ernst Florens Friedrich, Über den Ursprung der von Pallas gefundenen und anderer ihr ähnlicher Eisenmassen und über einige damit in Verbindung stehende Naturerscheinungen (Riga, Latvia: Johann Friedrich Hartknoch, 1794).
  15. ↑ McCall, Gerald Joseph Home· Bowden, A. J. (2006). The History of Meteoritics and Key Meteorite Collections: Fireballs, Falls and Finds. London: Geological Society of London. σελ. 74. ISBN 9781862391949. 
  16. ↑ Biot, J. B. (1815) "Phenomene de polarisation successive, observés dans des fluides homogenes", Bulletin des Sciences, par la Société Philomatique de Paris, 190–192.
  17. ↑ «Molecular Expressions: Science, Optics and You - Timeline - Jean-Baptiste Biot». micro.magnet.fsu.edu. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2017. 
  18. ↑ Langford, Cooper Harold· Beebe, Ralph Alonzo (1995). The Development of Chemical Principles. New York: Courier Corporation. σελ. 86. ISBN 9780486683591. 
  19. ↑ Kobayashi, Shunsuke· Mikoshiba, Shigeo (2009). LCD Backlights. West Sussex: John Wiley & Sons. σελ. 262. ISBN 9780470744833. 
  20. ↑ Manning, Erin (2007). Portrait and Candid Photography: Photo Workshop. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons. σελ. 30. ISBN 9780470147856. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ζαν-Μπατίστ_Μπιο&oldid=9773775"