Ζαν Β΄ Λε Μενγκρ

Ο Ζαν Β΄ Λε Μαινγκρ (Jean II Le Maingre, στην παλαιά γαλλική : Jehan le Meingre), επίσης γνωστός ως Μπουσικώ (Boucicaut) (28 του Αυγούστου του 1366 - 21 Ιουνίου του 1421), ήταν Γάλλος ιππότης που έχει απεικονιστεί ως πρότυπο της ιπποσύνης . Φημισμένος για τη στρατιωτική του ικανότητα, έγινε στρατάρχης της Γαλλίας.

Ζαν Β΄ Λε Μενγκρ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Jean II Le Meingre (Γαλλικά)
Γέννηση	28  Σεπτεμβρίου 1366 Τουρ ή Πουατιέ
Θάνατος	24  Ιουνίου 1421 ή 21  Ιουνίου 1421 Γιόρκσιρ
Τόπος ταφής	Βασιλική Σαιν-Μαρτέν της Τουρ
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Γαλλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Μέσα Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	διπλωμάτης πολιτικός ιππότης
Οικογένεια
Σύζυγος	Αντουανέτ ντε Τυρέν
Γονείς	Ζαν Α΄ Λε Μενγκρ
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Στρατάρχης της Γαλλίας
Πόλεμοι/μάχες	Εκατονταετής Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Στρατάρχης της Γαλλίας
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα

Ο Μπουσικώ προσεύχεται στην Αγία Αικατερίνη.

Ήταν γιος του ομώνυμου Ζαν Α΄ Λε Μαινγκρ, που είχε κι αυτός το επώνυμο Μπουσικώ, και είχε τον τίτλο του στρατάρχη της Γαλλίας. Ο Ζαν ο νεότερος έγινε υπηρέτης στην αυλή του Καρόλου Ε΄ της Γαλλίας, προσκολλημένος στον Δελφίνο, που αργότερα θα ανέβαινε στο θρόνο ως Κάρολος Στ. Σε ηλικία 12 ετών συνόδευσε τον Λουδοβίκο Β΄, δούκα της Μπουρμπόν, σε εκστρατεία εναντίον της Νορμανδίας. Στην ηλικία των 16 ετών χρίστηκε ιππότης από τον Λουδοβίκο την παραμονή της μάχης του Ροσμπέκε (Roosebeke) (27 Νοεμβρίου 1382). Το 1383 άρχισε το πρώτο από τα ταξίδια του, που έμελλαν να διαρκέσουν παραπάνω από είκοσι χρόνια της ζωής του.

Το 1384 ανέλαβε το πρώτο του ταξίδι στην Πρωσία, προκειμένου να βοηθήσει το τευτονικό τάγμα στον πόλεμο εναντίον των ειδωλολατρών Λιθουανών, οι οποίοι έμελλε να προσηλυτιστούν στον Ρωμαιοκαθολικισμό το 1386. Μετά από εκστρατείες εναντίον των Μαυριτανών στην Ισπανία και εναντίον της Τουλούζης στη Γαλλία, συνόδεψε τον δούκα της Μπουρμπόν, αυτή τη φορά στην Ισπανία, η οποία είχε γίνει δεύτερο πεδίο μάχης του Εκατονταετούς Πολέμου. Από εκεί ταξίδεψε για δύο χρόνια στην χερσόνησο του Αίμου, την Εγγύς Ανατολή και τους Αγίους Τόπους, με την συντροφιά του φίλου Ρενώ ντε Ρουά (Renaud de Roye) και αργότερα με τον Φίλιππο του Αρτουά, Κόμη του Eu. Εκεί ο ίδιος και οι σύντροφοί του συνέθεσαν το Βιβλίο με τις Εκατό Μπαλάντες (Livre des Cent Ballades), μια ποιητική υπεράσπιση του άσπιλου ιππότη, κεντρικής μορφής του πολιτισμού της ιπποσύνης, το οποίο, κατά την άποψη του μεσαιωνολόγου Johan Huizinga, έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με τα γεγονότα της στρατιωτικής σταδιοδρομίας του Μπουσικώ.

Το 1390, ενώ η Ανακωχή του Λέλινγκεμ (Truce of Leulinghem) είχε διακόψει προσωρινά τον πόλεμο με την Αγγλία, ο Μπουσικώ και δύο άλλοι Γάλλοι ιππότες διοργάνωσαν το τουρνουά του Αγίου Ινγκλεβέρ (Saint-Inglevert), στο οποίο αγωνίστηκε μαζί με δύο συντρόφους του εναντίον Άγγλων ιπποτών. Ο Μπουσικώ κατάφερε να ρίξει από το άλογο τρεις από τους δεκαοκτώ αντιπάλους του. Την επόμενη χρονιά ταξίδεψε για τρίτη φορά στη Πρωσία. Λόγω των εξαιρετικών υπηρεσιών του στον πόλεμο εναντίον των ειδωλολατρών στη Λιβόνια και την Πρωσία, ονομάστηκε στρατάρχης της Γαλλίας στις 25 Δεκεμβρίου 1391 από τον Κάρολο ΣΤ' στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μαρτίνου στην Τουρ.

Το 1396 έλαβε μέρος στην κοινή γαλλο-ουγγρική σταυροφορία εναντίον των Οθωμανών, η οποία υπέστη βαριά ήττα στις 28 Σεπτεμβρίου στη μάχη της Νικοπόλεως. Συνελήφθη αιχμάλωτος του οθωμανού σουλτάνου Βαγιαζίτ Α΄, αλλά, σε αντίθεση με πολλούς από τους συντρόφους του, διέφυγε την εκτέλεση και τελικά απελευθερώθηκε με εξαγορά (που κόστισε 150.000 λίβρες). Το 1399 ίδρυσε το Ιπποτικό Τάγμα του Πράσινου Θυρεού με την Λευκή Αρχόντισσα (Emprise de l'Escu vert à la Dame Blanche), μια ομάδα δεκατριών ιπποτών εμπνευσμένων από το ιδεώδες του αυλικού έρωτα (amour courtois): «Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι ο Μπουσικώ είχε θεραπευτεί από όλες τις ιπποτικές αυταπάτες μετά την καταστροφή της Νικόπολης», παρατήρησε ο Huizinga.

Λίγο αργότερα ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β´ Παλαιολόγος ζήτησε και πάλι βοήθεια από τη χριστιανική Ευρώπη. Ο Κάρολος ΣΤ΄ ανέθεσε στον Μπουσικώ την αποστολή σωτηρίας της αυτοκρατορίας και του παρείχε 1.200 άνδρες. Ο Μπουσικώ, ως ναύαρχος, αποβιβάστηκε με έξι πλοία στην Κωνσταντινούπολη το καλοκαίρι του 1399 και πραγματοποίησε άθλους, «επιβάλλοντας τον τρόμο των όπλων του», πραγματοποιώντας επιδρομές στην ανατολική ακτή του Βοσπόρου.

Το 1401, χάρη στα στρατιωτικά του επιτεύγματα και τις γνώσεις του από την Ανατολή, διορίστηκε Γάλλος κυβερνήτης της Γένοβας, η οποία είχε περιέλθει στον Κάρολο ΣΤ' το 1396. Το 1403 βρέθηκε στην Κύπρο, για να υπερασπιστεί την Αμμόχωστο, γενουατική κτήση, από την απειλή του βασιλιά της Κύπρου. Ο Μπουσικώ κατάφερε να αποτρέψει επιτυχώς μια επίθεση του βασιλιά Ιανού της Κύπρου, ο οποίος προσπάθησε να ανακαταλάβει την πόλη της Αμμοχώστου. Στη συνέχεια ο Μπουσικώ θέλησε να επιτεθεί στην Αλεξάνδρεια, αλλά τον εμπόδισαν να αποβιβαστεί οι δυσμενείς άνεμοι. Αντ’ αυτού κινήθηκε προς την Τρίπολη, την οποία απέτυχε να καταλάβει με μεγάλο κόστος. Έπειτα επιτέθηκε νότια στην Μπατρούν, την οποία έκαψε και λεηλάτησε, και μετά στη Βηρυτό, στις 10 Αύγουστου του 1403, την οποία επίσης λεηλάτησε, κυριεύοντας 500 φορτία μπαχαρικών αξίας 30.000 δουκάτων, που τα απέσπασε από τις εκεί βενετικές αποθήκες. Στη συνέχεια επιχείρησε να επιτεθεί στη Σιδώνα και μετά στη Λατάκια, οι οποίες προέβαλαν και οι δύο αντίσταση χάρη στην ισχυρή φρουρά τους, υποχρεώνοντάς τον να επιστρέψει περί τα τέλη Αυγούστου στην Αμμόχωστο. Τελικά τον Σεπτέμβριο εγκαταστάθηκε στη Ρόδο, απ’ όπου απέστειλε 500 άνδρες με δύο μεγάλα πλοία οι οποίοι προσπάθησαν μάταια να καταλάβουν την Αλεξάνδρεια.

Κατά την επιστροφή του νικήθηκε από τους Βενετούς στη ναυμαχία της Μεθώνης στις 7 Οκτωβρίου 1403. Εντέλει, μετά από αγώνες στη Μεσόγειο, οι Γενουάτες απελευθερώθηκαν από τη γαλλική κυριαρχία το 1409.

Ο Μπουσικώ επέστρεψε στη Γαλλία και συμμετείχε στην σύρραξη μεταξύ Βουργουνδών και Ορλεάνης. Μαζί με τον πατέρα του, Ζαν λε Μαινγκρ, και τον λόγιο Ζαν Γκερσόν τάχθηκαν με το μέρος της Κριστίν ντε Πιζάν στη λεγόμενη «Διαμάχη του Ρόδου» που καυτηρίαζε τον μισογυνισμό της μεσαιωνικής και αρχαίας λογοτεχνίας, δημιουργώντας ένα άτυπο «τάγμα» για «την υπεράσπιση της τιμής των γυναικών».

Το 1413 πέθανε ο πατέρας του και τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς ο Μπουσικώ, βάσει του τίτλου της συζύγου του Αντουανέτας, ανακηρύχθηκε υποκόμης της Τουρέν. Στη μάχη του Αζενκούρ το 1415, παρότι διαφωνούσε με το να δοθει μάχη, ηγείτο της γαλλικής εμπροσθοφυλακής, αλλά αιχμαλωτίστηκε από τους Άγγλους και πέθανε έξι χρόνια αργότερα στο Γιορκσάιρ. Τάφηκε στον καθεδρικό ναό της Τουρ, στο παρεκκλήσι της οικογένειάς του, με τον επιτάφιο "Μέγας Κοντόσταβλος του Αυτοκράτορα και της Αυτοκρατορίας της Κωνσταντινουπόλεως".

Τα απομνημονεύματά του, γνωστά με τον τίτλο Βίβλος των Άθλων του καλού άρχοντα Ζαν Λε Μαινγκρ, επιλεγομένου Μπουσικώ (Livre des faicts du bon messire Jean le Maingre, dit Boucicaut) σώζονται γραμμένα είτε από τον ίδιο είτε με τις οδηγίες του.

Βιβλιογραφία

• Ανώνυμος, Le Livre des faits du bon messire Jehan le Maingre, με τη διεύθυνση Boucicaut. Maréschal de France et gouverneur de Jennes
• Lalande, Denis: Η Jean II le Meingre, η οποία αναφέρει: (1366-1421) - η ιστορία της βιογραφικής ζωής, Genève 1988.
• Châtelet, Albert: Ο γαλλικός ήρωας της Μαύρης Θάλασσας, Dijon 2000.