Βικιπαίδεια

Ζεράρ ντε Λαιρές

Ολλανδός ζωγράφος γεννημένος στη Λιέγη

Ο Ζεράρ ντε Λαιρές (ολλανδικά: Gerard ή Gérard de Lairesse (11 Σεπτεμβρίου 1641 – Ιούνιος 1711) ) ήταν Ολλανδός ζωγράφος της Χρυσής Ολλανδικής Εποχής στη ζωγραφική και θεωρητικός της Τέχνης. Ήταν άτομο με πολλές δεξιότητες και ασχολήθηκε επίσης με τη μουσική, την ποίηση και το θέατρο. Επηρεάστηκε από τον Τσέζαρε Ρίπα από την Περούτζια[12][13] και τους Γάλλους κλασικιστές ζωγράφους Σαρλ Λε Μπρεν, Σιμόν Βουέ και συγγραφείς όπως οι Πιέρ Κορνέιγ και Ζαν Ρασίν. Η σημαντικότητά του ως ζωγράφου αυξήθηκε κατά την περίοδο μετά τον θάνατο του Ρέμπραντ,[14] ενώ αποκλήθηκε "ο Ολλανδός Πουσέν"[15] Οι πραγματείες του στη ζωγραφική και στο σχέδιο Grondlegginge der teekenkonst (1701, βασισμένη στη γεωμετρία) και Groot Schilderboek (1707) άσκησαν μεγάλη επιρροή στους ζωγράφους του 18ου αιώνα.[16]

Ζεράρ ντε Λαιρές
Γέννηση11  Σεπτεμβρίου 1640[1][2][3] ή 1641[4][5][6]
Λιέγη[7]
Θάνατος28  Ιουλίου 1711[1] και 1711[4][5][6]
Άμστερνταμ[8]
Χώρα πολιτογράφησηςΟλλανδική Δημοκρατία
Ιδιότηταζωγράφος[9][10], ιστορικός της τέχνης[11], χαράκτης, decorator, καλλιτέχνης γραφικών τεχνών[10], δημοσιογράφος άποψης[10] και θεωρητικός της τέχνης[10]
Κίνημαμπαρόκ
Καλλιτεχνικά ρεύματαμπαρόκ
Σημαντικά έργαThe Banquet of Cleopatra
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο ντε Λαιρές γεννήθηκε στη Λιέγη, δεύτερος γιος του, επίσης ζωγράφου, Ρενιέ ντε Λαιρές (Renier de Lairesse, 1597-1667) και της Κατρίν Τωλιέ (Catherine Taulier).[17] Διδάχτηκε ζωγραφική πιθανότατα αρχικά από τον πατέρα του και, αργότερα, μεταξύ 1665 και 1660, από τον Μπερτολέ Φλεμάλ,[18] όπως αναφέρει ο Άρνολντ Χαουμπράκεν στο έργο του De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen.[19] Ο Φλεμάλ, τον οποίο ο Γιοάχιμ φον Σάντραρτ αποκαλούσε Ολλανδό Ραφαήλ είχε εργαστεί επί μερικά έτη, γύρω στο 1640, στη Ρώμη, ενώ δραστηριοποιήθηκε, περί το 1645, στο Παρίσι.[18] Ο Φλεμάλ "πέρασε" στον μαθητή του την επιρροή των Νικολά Πουσέν και Σαρλ Λε Μπρεν και άλλων κλασικιστών Γάλλων ζωγράφων. Αρχικά ο ντε Λαιρές βρήκε εργασία ως ανεξάρτητος καλλιτέχνης στην αυλή του Μαξιμιλιανού της Βαυαρίας και σε μια εκκλησία στο Άαχεν κατά την περίοδο 1662 - 1664.[18] Ο ντε Λαιρές στη συνέχεια άρχισε να δραστηριοποιείται στη Λιέγη, αρχικά ως πορτρετίστας, απολαμβάνοντας μεγάλης εκτίμησης από σημαντικούς πάτρονες. Ωστόσο, το 1664 ο ντε Λαιρές αναγκάζεται να φύγει από τη Λιέγη, ύστερα από βίαιη λεκτική διαμάχη και τον τραυματισμό μιας κοπέλας - μοντέλου του, στην οποία φέρεται να είχει υποσχεθεί γάμο[17] και να καταφύγει αρχικά στο Μάαστριχτ με τη μακρινή εξαδέλφη του Μαρί Σάλμε (Marie Salme) την οποία νυμφεύτηκε καθ' οδόν. Τελικά το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας, όπου και βαπτίστηκε ο γιος τους το 1665.[18] Το ίδιο έτος μετεγκαταστάθηκαν στο Άμστερνταμ, όπου ο Ζεράρ βρήκε δουλειά με τον έμπορο έργων τέχνης Χέντρικ Όιλενμπουργκ (Hendrick Uylenbourgh). Ο ντε Λαιρές έφθασε στο εργαστήριο του Όιλενμπουργκ με το βιολί του, με το παίξιμο του οποίου εντυπωσίασε τον επίσης έμπορο έργων τέχνης και ρωπογράφο Γιαν φαν ντε Πέι και πιθανόν και τον Άντονι ντε Χρέμπερ.[20] Το 1617 έγινε "poorter", δηλ. απέκτησε το δικαίωμα να διαμένει εντός των τειχών της πόλης και τα δικαιώματα του πολίτη, διαμένοντας στην πλατεία Νιούμαρκτ (Nieuwmarkt) στο κέντρο της πόλης.[21] Το πορτρέτο του ντε Λαιρές από τον Ρέμπραντ πιθανότατα δημιουργήθηκε το 1665 ή ελάχιστα αργότερα και σήμερα βρίσκεται στη συλλογή Robert Lehman του Μητροπολιτικού Μουσείου στη Νέα Υόρκη.[18] Αυτό που αποκαλύπτει το πορτρέτο του ζωγράφου από τον Ρέμπραντ είναι ότι ο ντε Λαιρές έπασχε από συγγενή σύφιλη. Είναι εμφανές ότι όταν ο Ρέμπραντ ζωγράφιζε τον ντε Λαιρές δεν είχε αντιληφθεί ότι "στιγμάτιζε" τον νεαρό συνάδελφό του ως πάσχοντα από σύφιλη, καθώς εκείνη την εποχή οι χαρακτηριστικές παραμορφώσεις του προσώπου από την συγγενή σύφιλη δεν γίνονταν αντιληπτές ως προς την προέλευσή του και θα παρέμεναν άγνωστες και για τα επόμενα 200 χρόνια.[22]

Το 1670 γεννήθηκε ο γιος του ζεύγους Άμπραχαμ, με μάρτυρα στη βάπτισή του τον συνεργάτη του ντε Λαιρές χαράκτη Άμπραχαμ Μπλόοτελινγκ (Abraham Blooteling).[23] Ένας ακόμη γιος γεννήθηκε και βαπτίστηκε το 1673.[24]

Το 1671 ο φαν Όιλενμπουρχ προσπάθησε να πωλήσει 13 πίνακες στον Φρειδερίκο Γουλιέλμο, εκλέκτορα του Βραδενμβούργου. Ο Χέντρικ Φρόμαντιου, όμως, έπεισε τον εκλέκτορα να επιστρέψει τους 12 από αυτούς ως αντίγραφα πινάκων Ιταλών δημιουργών, όντας σε θέση να υποδείξει τους πρωτότυπους στην Ολλανδία. Ένας από τους 51 πραγματογνώμονες που ενεπλάκησαν στην υπόθεση ήταν και ο ντε Λαιρές.

Με ομοϊδεάτες του συγγραφείς ο ντε Λαιρές ίδρυσε τη φιλολογική εταιρεία Nil volentibus arduum (Τίποτε αξιόλογο δεν δημιουργείται χωρίς προσπάθεια). Η γαλλική λογοτεχνία και το θέατρο καθώς και το κλασικό ύφος διακόσμησης ήταν από τα αγαπημένα στην Αυλή του Φρέντρικ Χέντρικ, κυβερνήτη του Άμστερνταμ και κατά τις δεκαετίες του 1650 και 1660 έγιναν δημοφιλή ανάμεσα στους πλούσιους εμπόρους του Άμστερνταμ.[18]

Το 1682 πώλησε παρτιτούρες μουσικής, την οποία είχε συνθέσει ο ΄Ζαν-Μπατίστ Λυλλύ.[25] Τον Μάιο του 1684 νοίκιασε το σπίτι κοντά σε αυτό του Κασπάρ Μπαρλεους.[26] Οι μαθητές του Φίλιπ Τίντεμαν και Λουί Αμπρύ ζούσαν επίσης σε αυτό το σπίτι.

Συνεπεία της συγγενούς συφιλίδος από την οποία έπασχε, ο ντε Λαιρές έχασε την όρασή του το 1690. Έτσι, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη ζωγραφική, στράφηκε στη συγγραφή και έδινε, δύο φορές την εβδομάδα, διαλέξεις με θέμα την τέχνη, ενώ με τη βοήθεια των γιων του εξέδωσε σε βιβλίο μια πραγματεία περί σχεδιάσεως (Grondlegginge ter Teekenkonst) το 1701 και το πολύ γνωστό εγχειρίδιο Het Groot Schilderboek (το μεγάλο βιβλίο του ζωγράφου) το 1707. Και στα δύο του βιβλία τονίζει τη σημασία των μαθημάτων σχεδίασης και της ακαδημαϊκής θεωρίας της Τέχνης.[18] Στο Het Groot Schilderboek ο ντε Λαιρές εκφράζει την απόρριψή του στον ρεαλισμό των ζωγράφων της Χρυσής Εποχής της ζωγραφικής, όπως οι Ρέμπραντ, Άντριεν Μπράουβερ, Άντριεν φαν Οστάντε και Φρανς Χαλς, επειδή συχνά απεικόνιζαν σκηνές της καθημερινότητας και "κανονικούς" ανθρώπους, όπως στρατιώτες, αγρότες, υπηρέτριες και ζητιάνους. Κατά την άποψη του ντε Λαιρές, ο ιδεατός κλασικισμός στη ζωγραφική όφειλε να απεικονίζει υψηλόφρονες σκηνές από τη Βίβλο, τη Μυθολογία και την Ιστορία, σύμφωνα με το πνεύμα του Κάρελ φαν Μάντερ, ο οποίος υποστήριζε ότι μια πολύπλοκη ιστορική αλληγορία αποτελούσε το ύψιστο των θεμάτων. "Ένας καλός πίνακας φέρει μια ένδειξη, χάρη στην οποία καταδεικνύεται τι κάνει την όλη σύνθεση να δένει"."[13]

Ανάμεσα στους πολυάριθμους μαθητές του συμπεριλαμβάνονται οι Γιαν φαν Μίρις, Σίμον φαν ντερ Ντους και οι αδελφοί Τέοντορ και κρίστοφ Λουμπιενιέκι. Σύμφωνα με τον Άρνολντ Χαουμπράκεν ένας από τους καλύτερους μαθητές του ήταν ο Γιαν Χοοχσάατ.[27] Σύμφωνα με το Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης (RKD) μαθητές του ήταν, εκτός από του παραπάνω, οι Λουί Φαμπρίτιους Ντυμπούργκ, Γιαν Χουρέε, Χίλλιαμ φαν ντερ Χάουβεν, Γιοχάννες ντε Λαιρές, Μποναβεντούρα φαν Όφερμπεεκ, Γιαν Βάντελααρ και Ζακαρίας Βέμπερ ο νεότερος.[28]

Ο ντε Λαιρές απεβίωσε το 1711.

Καλλιτεχνική σταδιοδρομία Επεξεργασία

Ύφος Επεξεργασία

Αρχικά ο ντε Λαιρές επηρεάστηκε σημαντικά από τον Ρέμπραντ, αργότερα όμως εστίασε την τέχνη του σε ύφος που προσομοίαζε περισσότερο με το γαλλικό ύφος της εποχής και ιδιαίτερα αυτό του Νικολά Πουσέν,[29] σε σημείο που οι Γάλλοι του απέδωσαν το προσωνύμιο "ο Ολλανδός Πουσέν". Εν τούτοις φαίνεται ότι επηρεάστηκε επίσης από τους Πιέρ Μινιάρ και Σαρλ Αλφόνς ντυ Φρενουά.

Στο Άμστερνταμ, η λόγω θεοσεβείας λιτότητα και απουσία αντικειμένων πλούτου στις απεικονίσεις της προτεσταντικής Ολλανδίας της εποχής του Ρέμπραντ είχαν αντικατασταθεί από αχαλίνωτη πολυτέλεια και το κλασικό γαλλικό ύφος του ντε Λαιρές σε συνδυασμό με το ύφος μπαρόκ ταίριαξαν απόλυτα στην εποχή. Το γεγονός αυτό τον έκανε έναν από τους, αν όχι τον, πλέον δημοφιλείς ζωγράφους στο Άμστερνταμ. Για τον λόγο αυτόν ο ντε Λαιρές συχνά αναλάμβανε να διακοσμήσει το εσωτερικό κυβερνητικών κτιρίων και κατοικιών ευκατάστατων επιχειρηματιών του Άμστερνταμ, με "γκριζάιγ", οροφές με οφθαλμαπάτες (trompe l'oeil) και τοιχογραφίες. Μερικές από τις δημιουργίες αυτές υπάρχουν και σήμερα στα κτίρια στα οποία έγιναν, αλλά άλλες πωλήθηκαν και βρίσκονται πλέον σε διαφορετικά σημεία.

Έργο Επεξεργασία

Το 1656 ο Φλαμανδός Εράσμους Κουελλίνους ο νεότερος, ο οποίος είχε δεχθεί την επίδραση του Φλεμάλ, ζωγράφισε δύο μεγάλες παραστάσεις σε οροφές του Δημαρχείου του Άμστερνταμ και οι Γιαν φαν Μπρόνκχορστ από την Ουτρέχτη και Κορνέλις Χολστάιν από το Χάαρλεμ ζωγράφισαν διακοσμητικές παραστάσεις στα εσωτερικά τμήματα των καμινάδων του Δημαρχείου αλλά και σε κατοικίες. Η συμβολή του ντε Λαιρές στην όλη διαδικασία ήταν να επιφέρει την τάση για νέο επίπεδο πολυπλοκότητας τόσο στη σχεδίαση όσο και στην εκτέλεση, αλλά επίσης και στον τομέα της εμπορευσιμότητας των έργων.[18] Το 1668 ο ντε Λαιρές χάραξε εικονογραφήσεις για θεατρικά έργα του Άντριες Πελς, που αποτέλεσε την ολλανδική απάντηση στον Κορνέιγ. Δημοσίευσε, επίσης, μια κριτική για τον Ρέμπραντ ενώ δημιούργησε 110 χαρακτικά, βασισμένα σε αρχαία αγάλματα της συλλογής του διάσημου συλλέκτη Χέρριτ Ράυνστ (Gerrit Reynst, 1559 - 1658), που εκδόθηκαν σε βιβλίο υπό τον τίτλο Signorum veterum icones το 1671 στο Άμστερνταμ.[18] Μεταξύ 1676 και 1683 ο ντε Λαιρές δημιούργησε πίνακες για τη διακόσμηση του Ανακτόρου Σουστντάικ (Soestdijk Palace), παλαιότερο βασιλικό Ανάκτορο στην επαρχία της Ουτρέχτης.

Περί το 1670 ο ντε Λαιρές δημιούργησε μια σειρά από οκτώ πίνακες σε "γκριζάιγ", στους οποίους απεικονίζεται η θριαμβευτική πορεία του ρωμαϊκού στρατού (σήμερα στο Musée de l'Art Wallon, Λιέγη) για λογαριασμό του Κυβερνήτη Νικολάες Πάνκρας (Nicolaes Pancras) και το 1672 εικόνα οροφής σε τρία μέρη, την Αλληγορία της ειρήνης στο Μύνστερ, στην οικία του Κυβερνήτη Άντριες ντε Γκρεφ (Andries de Graeff) (σήμερα έχει μεταφερθεί στο Vredespaleis της Χάγης). Ακολούθησαν πολλές σημαντικές παραγγελίες για πίνακες, ανάμεσα στις οποίες τρεις εικόνες οροφής για το Άσυλο Λεπρών του Άμστερνταμ (1675, σήμερα είναι δανεισμένες στο Ρέικσμουζεουμ). Η σταδιοδρομία του ζωγράφου συνεχίστηκε και κατά τη δεκαετία του 1680, με δημιουργία πέντε μεγάλων "γκριζάιγ" με αλληγορικά γλυπτά για το φουαγιέ της οικίας του Φίλιπ ντε Φλίνε (Filips de Fline) στην Χέρενχραχτ του Άμστερνταμ (σήμερα στο Ρέικσμουζεουμ). Ζωγράφισε, επίσης, τα κλείστρα προστασίας του εκκλησιαστικού οργάνου της Βέστερκερκ (βρίσκονται στη θέση τους και σήμερα).</ref name=lied/>

Το 1684 μετοίκησε επί ένα έτος στη Χάγη και εργάστηκε εκεί, διακοσμώντας μια αίθουσα στο Μπίννενχοφ (Binnenhof), σύμπλεγμα κτιρίων στο κέντρο της Χάγης, όπου σήμερα στεγάζονται κυβερνητικά γραφεία (μεταξύ των οποίων και το γραφείο του Πρωθυπουργού). Στην αίθουσα αυτή, που έλαβε το όνομά του, ζωγράφισε μια Αλληγορία της Δικαιοσύνης. Το 1685 ζωγράφισε έργα για το Ανάκτορο Λόο στο Άπελντοορν.

Ενώ ήταν διάσημος κατά τη διάρκεια του βίου του και κατά τον 18ο αιώνα, υποτιμήθηκε κατά τον 19ο αιώνα. Με ή χωρίς αιτιολογήσεις, θεωρήθηκε επιφανειακός και χωρίς έμπνευση και, παράλληλα, υπεύθυνος για την παρακμή της ολλανδικής ζωγραφικής. Διακόσια χρόνια από τον θάνατό του, που επήλθε το 1711, η 11η έκδοση της Encyclopædia Britannica του 1911 δεν περιλάμβανε ούτε νύξη για τον ντε Λαιρές, ενώ αφιέρωνε τέσσερις πυκνογραμμένες σελίδες στον Ρέμπραντ.[14] Σήμερα έργα του εκτίθενται από πολλά σημαντικά μουσεία ανά τον κόσμο, όπως το Ρέικσμουζεουμ και το Ιστορικό Μουσείο του Άμστερνταμ, το Μουσείο του Λούβρου, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη), την Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης (Ουάσιγκτον), την Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων και την Πινακοθήκη Τέιτ στο Λονδίνο, καθώς και το Μουσείο Τέχνης του Κλίβελαντ.


Φωτοθήκη Επεξεργασία

  • Έργα του Ζεράρ ντε Λαιρές
  •  
    Η σελίδα τίτλου του Signorum Veterum Icones, 1670
  •  
    Ανατομικό σχεδίασμα από το έργο Anatomia Humani Corporis, 1685
  •  
    Ontleding des menschlyken lichaams
  •  
    Η σελίδα τίτλου του Groot Schilderboek, 1712[30]
  •  
    Αλληγορία των πέντε αισθήσεων, 1668
  •  
    Η Αφροδίτη δείχνει όπλα στον Αινεία, Μουσείο Μάγερ φαν ντεν Μπεργκ, Αμβέρσα
  •  
    Απόλλων και Αυγή, 1671, εικόνα οροφής στην Herengracht, n° 539, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Νέα Υόρκη)
  •  
    Αλληγορία των Επιστημών
  •  
    Ο Ηρακλής ανάμεσα στο βίτσιο και στην αρετή, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι
  •  
    Η εκδίωξη του Ηλιόδωρου από τον ναό, 1674

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb121956726. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ Biografisch Portaal. 14753792. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ Biografisch Portaal. 71239576. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Σλοβακικά, Τσεχικά, Αγγλικά) Web umenia. 5581. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ 5,0 5,1 Ινστιτούτο Τέχνης της Μινεάπολης. 13166. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. ↑ 6,0 6,1 (Αγγλικά) ECARTICO. 4438. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2014.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  9. ↑ (Σλοβακικά, Τσεχικά, Αγγλικά) Web umenia. www.webumenia.sk/autor/5581. Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2018.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/131142. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  11. ↑ «Dictionary of Art Historians» (Αγγλικά) lairesseg. Ανακτήθηκε στις 23  Απριλίου 2022.
  12. ↑ Groot schilderboek by Gérard de Lairesse
  13. ↑ 13,0 13,1 Lyckle de Vries "De Lairesse on the theory and practice"
  14. ↑ 14,0 14,1 Johnson, HA (2012-05-24). «Horton A Johnson, "Gerard de Lairesse: genius among the treponemes». Journal of the Royal Society of Medicine 97 (6): 301–303. PMID 15173339. 
  15. ↑ C. H. Balkema, Biographie des peintres flamands et hollandais: qui ont existé depuis Jean et Hubert van Eyck jusqu'a nos jours; pour servir de guide aux peintres et aux amateurs de tableaux, H. Hoste, 1844, σελ. 176 στα Google books
  16. ↑ «Gerard de Lairesse» (στα Dutch). Rijksmuseum Amsterdam. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2012. 
  17. ↑ 17,0 17,1 «Université de Liège (Belgique) - Collections artistiques - Florilège: Gérard de LAIRESSE (Liège, 1640 - Amsterdam, 1711)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2017. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 18,6 18,7 18,8 Walter A. Liedtke, Dutch Paintings in the Metropolitan Museum of Art, Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.), σελ. 414
  19. ↑ Gerard de Laires biography in De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718) by Arnold Houbraken, courtesy of the Digital library for Dutch literature
  20. ↑ Lammertse, F. & J. van der Veen (2006) Uylenburgh & Zoon. Kunst en commercie van Rembrandt tot Lairesse, p. 217.
  21. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2017. 
  22. ↑ Horton A Johnson, MD, Gerard de Lairesse: genius among the treponemes, Journal of the Royal Academy of Medicine, 2004 Jun; 97(6): 301–303
  23. ↑ Amsterdam City Archives[νεκρός σύνδεσμος]
  24. ↑ Amsterdam City Archives[νεκρός σύνδεσμος]
  25. ↑ J.H. GISKES (1994) Amsterdam, centrum van muziek, muzikanten en schilders in de Gouden Eeuw, p. 51-54. In: Jaarboek Amstelodamum.
  26. ↑ Maandblad Amstelodamum 1949, p. 59.
  27. ↑ (Ολλανδικά)Biography of Jan Hoogsaat in De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen (1718) by Arnold Houbraken, courtesy of the Digital library for Dutch literature
  28. ↑ Gerard de Lairesse[νεκρός σύνδεσμος] in the RKD
  29. ↑ The principles of drawing : or, an easy and familiar method whereby youth are directed in the practice of that useful art. Being a compleat drawing book: ... To which is prefix'd, an introduction to drawing; ... Translated from the French of Monsieur Gerard de Lairesse, and improved with abstracts from C. A. Du Fresnoy.'"[1]
  30. ↑ Groot schilderboek, waar in de schilderkonst in al haar deelen grondig werd onderweezen, ook door redeneeringen en printverbeeldingen verklaard ; met voorbeelden uyt de beste konst-stukken der oude en nieuwe puyk-schilderen, bevestigd : en derzelver wel- en misstand aangeweezen, Volume 1, Gérard de Lairesse, Philip Tideman, G. van der Gouwen, Jan van Broekhuizen, Jan Caspar Philips, David van Hoogstraten, Johannes Vollenhove, Abraham Alewyn, Matthijs Pool, published by Henri Desbordes, Amsterdam, 1712, Digital version of the work on Google Books

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Gérard de Lairesse στο Wikimedia Commons

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ζεράρ_ντε_Λαιρές&oldid=10061302"