Ο Ζωίλος Β΄ ο Σωτήρ ήταν Ινδο-Έλληνας βασιλέας, που κυβέρνησε στο ανατολικό Πουντζάμπ. Από τους νομισματολόγους, ο Μποπεαράχτσι χρονολογεί τη βασιλεία του π. το 55 - 35 π.Χ., μία ημερομηνία που υποστηρίζεται περίπου από τον R.C. Senior. Είναι πιθανό ότι μερικά από τα νομίσματά του εκδόθηκαν από έναν ξεχωριστό βασιλιά, τον Ζωίλο Γ΄.

Ζωίλος Β΄ της Ινδίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση0ος αιώνας π.Χ.
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Οικογένεια
ΤέκναΑπολλοφάνης της Ινδίας
ΓονείςΔιονύσιος της Ινδίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Νόμισμα του βασιλιά Ζωΐλου Β΄ (55–35 π.Χ.), ως φαλακρού άνδρα. Εμπρόσθια όψη: Προτομή του Ζωίλου Β΄ με την επιγραφή ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΖΩΙΛΟΥ. Οπίσθια όψη: Η Αθηνά προχωρά αριστερά, κρατώντας κεραυνό και ασπίδα καλυμμένη με αιγίδα (κατά τον τύπο του Μενάνδρου Α΄). Επιγραφή σε Kharosthi: MAHARAJASA TRATARASA JHOILASA «Βασιλιάς Σωτήρας Ζοΐλος».
Νόμισμα του Ζωίλου Β΄, με τον Απόλλωνα και μικρό ελέφαντα πίσω του. Στην πίσω όψη: τρίπους.
Ελέφαντας και στην άλλη όψη τρίπους.

Ο Ζωίλος φαίνεται να ήταν ένας από τους ηγέτες, που διαδέχθηκαν τον τελευταίο σημαντικό Ινδο-Έλληνα βασιλιά Απολλόδοτο Β΄ τον Μέγα στα ανατολικά τμήματα τού βασιλείου εκείνου. Όλοι αυτοί οι βασιλείς χρησιμοποιούν τα ίδια σύμβολα με τον Απόλλωνα, την Αθηνά Παλλάδα (μαχόμενη), κατά τον τύπο του Μενάνδρου Α΄ και συνήθως επίσης το ίδιο με αυτόν επίθετο Σωτήρ. Είναι, επομένως, πιθανό να ανήκαν στην ίδια δυναστεία και ο Ζωίλος Β΄ θα μπορούσε επίσης να είχε σχέση με τον προηγούμενο βασιλιά Ζωίλο Α΄, αλλά η έλλειψη γραπτών πηγών καθιστά αβέβαιες όλες αυτές τις υποθέσεις. Ίσως ήταν ο Βακτριανός σύμμαχος του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας Ζ΄, που αναφέρεται από τον Βιργίλιο στο όραμά του για τη Μάχη του Ακτίου στην Αινειάδα VIII, 688: Hinc ope barbarica variisque Antonius armis, victor ab Aurorae populis et litore rubro, Aegyptum viresque Orientis et ultima secum Bactra Vehit. (Με βαρβαρικό πλούτο και ποικίλα όπλα ο Αντώνιος νίκησε τους λαούς της Ανατολής και των Ινδικών ακτών· έτσι την Αίγυπτο, τη δύναμη της Ανατολής και τη μακρινή ακόμη Βακτρία έφερε μαζί του). [1]

Νομίσματα του Ζωίλου Β΄ Επεξεργασία

Ο Ζωίλος Β΄ εξέδωσε αργυρές δραχμές, με τη μορφή του με διάδημα και την παλλάδα Αθηνά, σε μάλλον ακατέργαστη κατασκευή και δύο είδη χάλκινα νομίσματα με διάφορες αξίες: "Απόλλωνας, με τρίποδο και μικρό ελέφαντα" και "Ελέφαντας και τρίποδο".

Ο Ζωίλος Γ΄, ένας ξεχωριστός βασιλιάς; Επεξεργασία

 
Νόμισμα του Ζωίλου Β΄ με μεταγενέστερο τετραγωνοειδές έμβλημα νομισματοκοπείου, υποτίθεται του Ζωίλου Γ΄. Εμπρόσθια όψη: Κεφαλή με μαλλιά του βασιλιά και την επιγραφή ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΖΩΙΛΟΥ. Οπίσθια όψη: Η Αθηνά προχωρά αριστερά, κρατώντας κεραυνό και ασπίδα καλυμμένη με αιγίδα (κατά τον τύπο του Μενάνδρου Α΄. Επιγραφή σε Kharosthi: MAHARAJASA TRATARASA JHOILASA «Βασιλιάς Σωτήρας Ζωΐλος».
 
Ένα τυπικό ινδικό νόμισμα του Ζωίλου Β΄ με τετραγωνοειδές έμβλημα νομισματοκοπείου, πιθανώς χαρακτηριστικό του Ζωίλου Γ΄. Εμπρόσθια όψη: όρθιος Απόλλων, κρατά βέλος και τόξο. Οπίσθια όψη: Τρίποδας.
 
Μονογλωσσικό νόμισμα του Ζωίλου Β΄ με τετραγωνοειδές έμβλημα νομισματοκοπείου. Εμπρόσθια όψη: Όρθιος Απόλλωνας, περίγραμμα από χάντρες και πηνία. Οπίσθια όψη: Διάδημα και επιγραφή σε Kharoshthi: "Maharajasa tratarasa Jhahilasa" (Βασιλιάς Σωτήρ Ζωίλος).

Τα πορτρέτα που αποδίδονται στον Ζωίλο Β΄ θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο ομάδες. Το ένα απεικονίζει έναν φαλακρό άνδρα με κοίλα μάγουλα, το άλλο έναν φαινομενικά νεότερο άνδρα με μαλλιά στο μέτωπο (φράντζα) και στρογγυλά μάγουλα. Επειδή τα νομισματικά στοιχεία δείχνουν ότι το νεότερο πορτρέτο είναι μεταγενέστερο, η πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι αποδίδονται σε έναν νεότερο βασιλιά, τον Ζωίλο Γ΄ Σωτήρα, ο οποίος μπορεί να ήταν γιος και διάδοχος του πρεσβύτερου Ζωίλου Β΄. [2]

Συγκεκριμένα, το έμβλημα του νομισματοκοπείου, που είναι χαρακτηριστικό των νομισμάτων του Ζωίλου με πλήρη μαλλιά στο κεφάλι, είναι ένα μεταγενέστερο έμβλημα νομισματοκοπείου (χτυπήθηκε μετά), που χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια ως τους τελευταίους Ινδο-Έλληνες βασιλείς Στράτωνα Β΄ και Στράτωνα Γ΄, υποδηλώνοντας μία μεταγενέστερη βασιλεία για τον Ζωίλο Γ΄. [2] Αυτό το έμβλημα νομισματοκοπείου όμως δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ από τον φαλακρό Ζωίλο Β΄ ή κάποιον βασιλιά πριν από αυτόν.

Ινδο-Σκυθικές απομιμήσεις Επεξεργασία

Ο Ινδο-Σκύθης βασιλιάς Μπανταϋάσα αντέγραψε επίσης νομίσματα του Ζωίλου Β΄, ή του υποτιθέμενου Ζωίλου Γ΄, αναφέροντας μόνο το όνομά του (στη γραφή Kharoshthi) στα νομίσματά του. [2]

Συλλαβογράμματα Καρόστι Επεξεργασία

Πολλά από τα συλλαβογράμματα των νομισμάτων του Ζωίλου Β΄ βρίσκονται σε γραφή Kharoshti, υποδεικνύοντας ότι πιθανότατα κατασκευάστηκαν από έναν Ινδό νομισματοκόπο. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό πολλών από τους Ινδο-Έλληνες βασιλείς του ανατολικού Πουντζάμπ, όπως του Στράτωνος Α΄, του Απολλοδότου Β΄ και μερικές φορές του Απολλοφάνη και του Διονυσίου. Επιπλέον, τα συλλαβογράμματα είναι συχνά πανομοιότυπο στα νομίσματά τους, υποδεικνύοντας ότι ο νομισματοκόπος, ή το μέρος του νομισματοκοπείου, ήταν το ίδιο.

Τα νομίσματα των Ζωίλου Β΄ συνδυάζουν ελληνικά γράμματα με συλλαβογράμματα Καρόστι, που δείχνει ότι ορισμένοι από τoυς τεχνίτες μπορεί να ήταν ιθαγενείς Ινδοί. Τα συλλαβογράμματα Kharoshthi είναι για τα: sti, ji, ra, ga, gri, ha, stri, ri, bu, a, di, stra και śi. Οι τύποι "Απόλλωνας και τρίποδο" και "Ελέφαντας και τρίποδο" έχουν μόνο συλλαβογράμματα Χαρόστι, ενώ οι τύποι πορτρέτου συνήθως συνδυάζουν γράμματα ελληνικά και συλλαβογράμματα Χαρόστι. Το συλλαβόγραμμα 62 (παρακάτω) έχει αποδειχθεί ότι είναι έμβλημα νομισματοκοπείου και εμφανίζεται μόνο στα νεότερα πορτρέτα, που μπορεί να ανήκουν στον Ζωίλο Γ΄.

Χώροι εύρεσης Επεξεργασία

 
Νόμισμα του Ζωίλου Β΄ ή του Ζωίλου Γ΄, νεότερο πορτρέτο.
 
Νομίσματα του Ζωίλου Β΄ βρέθηκαν κάτω από μία περιφερειακή στούπα στο βουδιστικό μοναστήρι Dharmarajika.

Τα νομίσματα της Ζωίλου Β΄ έχουν βρεθεί στα σύνολα νομισμάτων (θησαυρούς) Sutlej και Sialkot ΙΙ, και στον θησαυρό του Παντζάμπ ανατολικά της Jhelum (Όσ. Μποπεαράχτσι, Ρ138).

Επίσης, 25 νομίσματα του Ζωίλου Β΄ βρέθηκαν κάτω από τα θεμέλια ενός ορθογώνιου ναΐσκου του 1ου αι. π.Χ. στο βουδιστικό μοναστήρι Dharmarajika, κοντά στην Tάξιλα. [3] [4]

Δύο νομίσματα του Ζωίλου Β΄ βρέθηκαν επίσης στον θηααυρό Bara κοντά στο Πεσαβάρ, μαζί με νομίσματα των Ινδο-Σκυθών βασιλέων Άζη Α΄, Αζιλίση και Άζη Γ΄. [5]

Επισημάνσεις σε νομίσματα Επεξεργασία

Ένα νόμισμα του Ζοίλου Β΄ χτυπήθηκε επάνω σε νόμισμα του Απολλοδότου Β΄.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. Francis Henry Skrine and Edward Denison Ross, The Heart of Asia: A History of Russian Turkestan and the Central Asian Khanates from the Earliest Times, by London, Methuen, 1899, p.19; E. Drouin, “Bactriane”, La Grande Encyclopédie: Inventaire Raisonné des Sciences, des Lettres et des Arts, Paris, Lamirault, 1885-1902, Tome 4, pp.1115-1122, nb 1118.
  2. 2,0 2,1 2,2 Jakobsson, J (2010). «A Possible New Indo-Greek King Zoilos III, and an Analysis of Realism on Indo-Greek Royal Portraits». Numismatic Chronicle. 
  3. "Another group of coins which was found in greater numbers at religious sites, at Dharmarajika in particular, than at Sirkap is that of Zoilos II.
  4. John Marshall, "Taxila, Archaeological excavations", p. 248 "The only minor antiquities of interest found in this building were twenty-five debased silver coins of the Greek king Zoilus II, which were brought to light beneath the foundations of the earliest chapel".
  5. Reference

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  • Οι Έλληνες στη Βακτρία και την Ινδία, WW Tarn, Cambridge University Press.
  • Ινδο-ελληνικά νομίσματα, RB Whitehead, 1914.
Προκάτοχος
Διονύσιος της Ινδίας
Ινδο-έλληνας ηγεμόνας
στο ανατολικό Παντζάμπ
Διάδοχος
Απολλοφάνης της Ινδίας