Ηλίας Τσιριμώκος
Ο Ηλίας Τσιριμώκος (26 Απριλίου 1907 - 13 Ιουλίου 1968) ήταν Έλληνας πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε και πρωθυπουργός.
Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Γεννήθηκε στη Λαμία και ήταν γιος του Ιωάννη Τσιριμώκου. Καταγόταν από παλιά πολιτική οικογένεια της Φθιώτιδας και ήταν εγγονός του Δημητρίου Τσιριμώκου. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συμπλήρωσε τις σπουδές του στις οικονομικές και πολιτικές επιστήμες στο Παρίσι.[1] Με την επιστροφή του στην Ελλάδα άρχισε να ιδιωτεύει ως δικηγόρος στην Αθήνα.
Απεβίωσε στην Αθήνα το 1968 σε ηλικία 61 ετών. Κόρη του ήταν η πρώην βουλευτής της ΝΔ Τζούλια Τσιριμώκου - Πιμπλή (1935-2022). Ήταν δεύτερος εξάδελφος του συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Γιάννη Μαρή.
Πολιτική σταδιοδρομία Επεξεργασία
Ακολουθώντας την πολιτική παράδοση της οικογένειας εξελέγη στις εκλογές του 1936 βουλευτής Φθιώτιδας με την υποστήριξη του Κόμματος Φιλελευθέρων.[2] Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας ορίστηκε εισηγητής διατάξεων περί ατομικών ελευθεριών στην επιτροπή αναθεώρησης του Συντάγματος. Υπήρξε από τους πρώτους που αντιτάχθηκαν στη δικτατορία Μεταξά.
Κατοχή Επεξεργασία
Την περίοδο της Κατοχής έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ιδρύοντας μαζί με τον Αλέξανδρο Σβώλο την «Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας» όπου μαζί με το ΚΚΕ, το ΣΚΕ[3] και το ΑΚΕ[4] δημιούργησαν, στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941, το ΕΑΜ της κεντρικής επιτροπής του οποίου, όπως και της ΠΕΕΑ, υπήρξε μέλος. Το 1943, εκπροσωπώντας το ΕΑΜ, έλαβε μέρος στις διαπραγματεύσεις με την εξόριστη κυβέρνηση Τσουδερού στο Κάιρο. Το 1944 ανέλαβε υπουργός Εθνικής Οικονομίας στη κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος και Απελευθέρωσης του Γ. Παπανδρέου (τις περιόδους 2 Σεπτεμβρίου μέχρι 18 Οκτωβρίου και από 23 Οκτωβρίου μέχρι 2 Δεκεμβρίου του 1944).
Ο ρόλος του στη συμφωνία της Βάρκιζας Επεξεργασία
Μετά τη λήξη της σύγκρουσης στα Δεκεμβριανά, ο Τσιριμώκος ήταν μέλος της αντιπροσωπείας του ΕΑΜ στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην Συμφωνία της Βάρκιζας. Εμπιστευτικά ενημέρωσε τον αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό για τους όρους που θα έθετε η ΕΑΜική αντιπροσωπεία και δεσμεύθηκε να ψηφίσει εναντίον των επιδιώξεων του ΚΚΕ αν ήταν αναγκαίο. Η στάση του Τσιριμώκου επικρίνεται ως σκοτεινή από τη πλευρά του ΚΚΕ,[5] ενώ οι Βρετανοί το θεώρησαν σύμπτωμα ιδιαίτερα αφελούς ανθρώπου. Γενικότερα η κίνηση αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί ως η απομάκρυνση μεσαιοστρωμάτων από τη συμμαχία του ΕΑΜ.[6]
Μετά τον εμφύλιο Επεξεργασία
Μαζί με τον Αλέξανδρο Σβώλο ίδρυσαν νέο κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα-Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας[7] (ΣΚ-ΕΛΔ), στο οποίο κατά την περίοδο 1945-1953 διετέλεσε γενικός γραμματέας. Το κόμμα έκανε αποχή στις εκλογές του 1946, την οποία τακτική και μετεμφυλιακά εξακολουθούσε να θεωρεί ως σωστή[8]. Ενώ συμμετείχε λίγους μήνες μετά στο δημοψήφισμα του 1946 υποστηρίζοντας την κατάργηση της μοναρχίας. Με αυτό το κόμμα εξελέγη βουλευτής Αθηνών στις εκλογές του 1950. Στις εκλογές του 1958 επανεξελέγη βουλευτής Αθηνών ως ανεξάρτητος συνεργαζόμενος με την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά.[2] Την ίδια περίοδο ίδρυσε τη Δημοκρατική Ένωση και ως πρόεδρος αυτής συμμετείχε στην ίδρυση της Ενώσεως Κέντρου το 1961. Έτσι με την Ε.Κ. εξελέγη βουλευτής το 1961, το 1963 και το 1964).[2] Διετέλεσε επίσης Πρόεδρος της Βουλής (17 Δεκεμβρίου 1963) μέχρι τον Ιανουάριο του 1965, οπότε ανέλαβε υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου. Ο διορισμός του αυτός, λόγω του αριστερού παρελθόντος του, προκάλεσε την έκδηλη ανησυχία της αμερικανικής πρεσβείας και των ανακτόρων. Παρ' όλα αυτά μετά από σειρά συναντήσεών του με στελέχη της αμερικανικής πρεσβείας η στάση αυτής μεταβλήθηκε ενώ σε αμερικανικά έγγραφα χαρακτηρίζεται ως "οπορτουνιστής".[9]
Αποστασία Επεξεργασία
Μετά την παραίτηση του Γ. Παπανδρέου (15 Ιουλίου 1965) και ενώ αρχικά είχε ταχθεί στο πλευρό του Γεωργίου Παπανδρέου αρνούμενος ακόμη και ψήφο εμπιστοσύνης στη κυβέρνηση του Αθανασιάδη-Νόβα (Αύγουστος 1965), όλως αιφνιδίως, λίγες μέρες μετά, αποχώρησε από την Ε.Κ. και με πρόταση του παραιτηθέντος Γ. Αθανασιάδη-Νόβα, στην διερευνητική εντολή του βασιλιά Κωνσταντίνου Β' (κατά το τότε ισχύον Σύνταγμα) προσήλθε στα Ανάκτορα και αποδέχθηκε εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης[10], (στις 19 Αυγούστου 1965), πλην όμως και αυτή δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή με συνέπεια να παραιτηθεί.
Η φιλοδοξία ήταν ένα κίνητρο στην αποδοχή της πρότασης σχηματισμού κυβέρνησης: «ήταν ένας παλαίμαχος, αξιόλογος βαριά άρρωστος πολιτικός που έβλεπε μια ζωή αγώνων να τελειώνει χωρίς την υπέρτατη επίστεψη που νόμιζε ότι έβρισκε με το πρωθυπουργικό αξίωμα».[εκκρεμεί παραπομπή] Στις 20 Αυγούστου ορκίζεται και το ίδιο βράδυ σημειώνονται επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Ανδρέα Παπανδρέου ο αρχηγός ΓΕΣ του πρότεινε την επιβολή στρατιωτικού νόμου αλλά εκείνος απάντησε: όταν ο λαός είναι ξεσηκωμένος δεν δαμάζεται με δικτατορίες.[11] Ακολούθησε η κυβέρνηση Στεφανόπουλου (Σεπτέμβριος 1965), στην οποία συμμετείχε αναλαμβάνοντας αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών.
Υστεροφημία Επεξεργασία
Ο Αλέξης Τσίπρας το 2014 αναφέρθηκε αρνητικά στο όνομα του Τσιριμώκου με αφορμή την πιθανότητα ψήφισης αριστερού Προέδρου Δημοκρατίας.[12]
Συγγραφικό έργο Επεξεργασία
Ο Ηλίας Τσιριμώκος έχει πλούσιο συγγραφικό έργο να επιδείξει, κυρίως κοινωνικοπολιτικά δοκίμια, από τα οποία τα κυριότερα είναι:
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Αντώνης Μακρυδημήτρης (2000). Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000. Αθήνα: Καστανιώτης. σελ. 104.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Μητρώο Γερουσιαστών και Βουλευτών (PDF). hellenicparliament.gr. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. 1977. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος
- ↑ Αγροτικό Κόμμα Ελλάδος
- ↑ «Το "παιχνίδι" ήταν στημένο από την αρχή...». Ριζοσπάστης. 10 Νοεμβρίου 1996. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ Μιχάλης Λυμπεράτος (2006). Στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου. Κοινωνική πόλωση, Αριστερά και αστικός κόσμος στη μεταπολεμική Ελλάδα. Από τα Δεκεμβριανά στις εκλογές του 1946. Αθήνα: Βιβλιόραμα. σελ. 64.
- ↑ Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας
- ↑ Γιώργος Πετρόπουλος (19 Σεπτεμβρίου 2015). «Η αποχή από τις εκλογές του 1946 Συντάκτης: Γιώργος Πετρόπουλος». εφημερίδα των Συντακτών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ Αλέξης Παπαχελάς. Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας. Εστία. σελ. 162.
- ↑ Σύμφωνα με μαρτυρία του Μιχάλη Παπακωνσταντίνου στον καθηγητή Θανάση Διαμαντόπουλο, στις 18 Αυγούστου 1965 ο Τσιριμώκος του είχε πει «Το ...παιδο-εννοούσε τον βασιλιά-μου ανάθεσε την εντολή. Ξέρεις τι είναι να σου κάνουν παράτες οι φαντάροι;» Θανάσης Διαμαντόπουλος. Κώστας Μητσοτάκης. Πολιτική βιογραφία (1961-1974): Από τον Ανένδοτο στη Δικτατορία. Β. Παπαζήση. σελ. 214.
- ↑ Θανάσης Διαμαντόπουλος. Κώστας Μητσοτάκης. Πολιτική βιογραφία (1961-1974): Από τον Ανένδοτο στη Δικτατορία. Β. Παπαζήση. σελ. 214.
- ↑ «Τσίπρας: Ούτε βήμα πίσω - Κερδίσαμε μια μάχη έχουμε μπροστά τον πόλεμο». www.avgi.gr. Αυγή. 13 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2019.
Πηγές Επεξεργασία
- Θανάσης Διαμαντόπουλος. Κώστας Μητσοτάκης. Πολιτική βιογραφία (1961-1974): Από τον Ανένδοτο στη Δικτατορία. Β. Παπαζήση.
- Αντώνης Μακρυδημήτρης (2000). Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000. Αθήνα: Καστανιώτης. σελ. 104.
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 58. σελ. 247.
- Δημήτρης Παραλίκας ταξ/ρχος ε.α. (1979). Συνωμοσίες. Αθήνα. σελίδες 333–334.
- «Απεβίωσε ο Τσιριμώκος και κηδεύεται δημοσία δαπάνη» (pdf). Εφημερίδα Μακεδονία. 14 Ιουλίου 1968. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2019.