Αυτό το λήμμα αφορά τον γραμματικό του 5ου αιώνα. Για λόγιο και επιμελητή έκδοσης της Αγίας Γραφής, δείτε: Ησύχιος Αλεξανδρέας.

Ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς ή Αλεξανδρινός ήταν Έλληνας γραμματικός και λεξικογράφος που άκμασε κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ. και συνέγραψε το γνωστό «Λεξικό Ησυχίου» ή Συναγωγή Πασῶν Λέξων κατά Στοιχεῖον έκ των Άριστάρχου και Άπίωνος και Ηλιοδώρου,[10] που θεωρείται απ' όλα τα σωζόμενα λεξικά της αρχαιότητας το πλουσιότερο και σπουδαιότερο[11].

Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Ἡσύχιος ὁ Ἀλεξανδρεύς (Αρχαία Ελληνικά)
Γέννηση5ος αιώνας (περίπου)[1]
Αλεξάνδρεια
Θάνατος5ος αιώνας (περίπου)[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταλεξικογράφος
γλωσσολόγος
συγγραφέας
γραμματικός
Περίοδος ακμής5ος αιώνας[2][3][4], 6ος αιώνας[4][5][6], 5ος αιώνας[7], 5ος αιώνας[8] και 5ος αιώνας[9]

Λεξικό Ησυχίου Επεξεργασία

 
Η αρχή του γράμματος Π από το μοναδικό σωζόμενο χειρόγραφο Marc. Gr. 622.

Το λεξικό που δημιούργησε, περιέχει λέξεις περίεργες ή σπάνιες που συναντώνται σε αρχαία κείμενα και τύπους ασυνήθεις σε διάφορες τοπικές διαλέκτους καθώς και πάρα πολλές λέξεις ή εκφράσεις τόσο από διαφορετικούς συγγραφείς όσο και διαφορετικούς τομείς (ποίηση, ιατρική, διοίκηση, κ.ά.), πολλές από τις οποίες δεν σώζονται πουθενά στην αρχαιοελληνική γραμματεία[12]. Ο Ησύχιος για τη σύνταξη αυτού του λεξικού μεταχειρίσθηκε ως πηγές τον Απίωνα, τον Αρίσταρχο, τον Ηλιόδωρο και τη «Διογενική συλλογή», τους λεγόμενους «Περιεργοπένητες». Αναφέρεται μια επιστολή του Ησύχιου με την οποία χαρίζει κάτι στον φίλο του Ευλόγιο και η οποία φαίνεται ότι σκέπτονταν να δημιουργήσει μια νέα διογενική συλλογή συμπληρωμένη με ομηρικές λέξεις. Παραμένει άγνωστο όμως αν ο σκοπός επετεύχθηκε. Ατυχώς, από το λεξικό του Ησύχιου έφθασε στους χρόνους μας μόνο ένα χειρόγραφο του 15ου αιώνα (Codex Venetus Graec. 851)[12].

Την περίοδο των βυζαντινών χρόνων, στο αρχικό λεξικό προστέθηκαν και χριστιανικές λέξεις από το γλωσσάριο του Κυρίλλου Πατριάρχου Αλεξανδρείας[11]. Έχει όμως αποδειχθεί πως και ολόκληρο αυτό το γλωσσάριο συγχωνεύθηκε σε κάποιες εκδόσεις του λεξικού, ενώ σε άλλες προστέθηκαν λέξεις που ερμηνεύτηκαν από τον Μέγα Αθανάσιο ως παραλλαγή του γλωσσάριου του Κυρίλλου.

Πρώτη φορά εκδόθηκε το Λεξικό του Ησύχιου σε τόμο στη Βενετία το 1514 από τον Μάρκο Μουσούρο[12]. Από τότε ακολούθησαν και άλλες εκδόσεις στο Λούγδουνο το 1766 δίτομο και στην Ιένα το 1857 τετράτομο. Ακολούθησαν και άλλες εκδόσεις το 1864 και 1867.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 105694089. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2021.
  2. «Гезихий» (Ρωσικά)
  3. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου: (Αγγλικά) Library of Congress Name Authority File. n91031863. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2021.
  4. 4,0 4,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. hesychios. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2021.
  5. «Encyclopædia Iranica» (Αγγλικά) Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. 1982. hesychius. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2021.
  6. «Nationalencyklopedin» (Σουηδικά) hesychios. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2021.
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. 11877431X. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2021.
  8. «Oxford Classical Dictionary» Oxford University Press. 1949. 3079. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2021.
  9. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Hesychius-of-Alexandria. Ανακτήθηκε στις 25  Φεβρουαρίου 2021.
  10. Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών
  11. 11,0 11,1 Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή, τόμ. 13, σελ. 265, Αθήνα 1996
  12. 12,0 12,1 12,2 «ΘΕΤΙΜΑ - Αρχαίες Ελληνικές διάλεκτοι, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2016. 

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία