Η Ανθρώπινη κωμωδία
Η Ανθρώπινη Κωμωδία (Γαλλικά: La Comédie humaine) είναι ο τίτλος με τον οποίο ο Γάλλος μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας Ονορέ ντε Μπαλζάκ συγκέντρωσε σχεδόν το σύνολο του έργου του - έργα ρεαλιστικά, ρομαντικά, κοινωνικά, φανταστικά και φιλοσοφικά - τα οποία έγραψε από το 1829 έως το 1848 και απεικονίζουν τη γαλλική κοινωνία στην περίοδο της Παλινόρθωσης (1815–30) και της Ιουλιανής μοναρχίας (1830–48).[1]
 Εξώφυλλο της εικονογραφημένης έκδοσης του 1851 | |
| Συγγραφέας | Ονορέ ντε Μπαλζάκ |
|---|---|
| Τίτλος | La Comédie humaine |
| Γλώσσα | γαλλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1830 |
| Χαρακτήρες | Eugène de Rastignac |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Η Ανθρώπινη κωμωδία, από τα πιο σημαντικά έργα της γαλλικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα, αποτελείται από 91 ολοκληρωμένα έργα (μυθιστορήματα, διηγήματα, μύθους και δοκίμια) και 46 ημιτελή έργα (μερικά από τα οποία υπάρχουν μόνο ως τίτλοι). [2] Δεν περιλαμβάνει τα πέντε θεατρικά έργα του Μπαλζάκ και τη συλλογή του με χιουμοριστικές ιστορίες: Αστείες ιστορίες (1832–37).
Το έργο Επεξεργασία
Μέσα σ' αυτό το έργο, ο Μπαλζάκ απεικονίζει μια «φυσική ιστορία της κοινωνίας», εξερευνώντας με συστηματικό τρόπο τις κοινωνικές ομάδες και τις λειτουργίες της κοινωνίας, προκειμένου να δημιουργήσει μια τεράστια τοιχογραφία της εποχής του που μπορεί να χρησιμεύσει ως αναφορά για τις μελλοντικές γενιές. Στον Πρόλογο του έργου, ο Μπαλζάκ διευκρίνισε: «Η Ανθρώπινη κωμωδία είναι ο πίνακας της κοινωνίας».[3]
Χωρίζει τις ιστορίες του σε τρία κύρια μέρη: Μελέτες Ηθών, Φιλοσοφικές Μελέτες και Αναλυτικές Μελέτες. [4]Το πρώτο μέρος είναι το πιο σημαντικό και εκτεταμένο και χωρίζεται σε έξι ενότητες, εξερευνώντας διάφορα κοινωνικά περιβάλλοντα και περιοχές της Γαλλίας. Τα έργα είναι αυτόνομα αλλά συνδέονται οργανικά μεταξύ τους με μυθιστορηματικούς χαρακτήρες που επανεμφανίζονται σε διάφορα μυθιστορήματα, σε διαφορετικές στιγμές της ζωής τους. Για να διασφαλίσει την ενότητα της σύνθεσης, ο συγγραφέας διόρθωσε και ξανάγραψε ορισμένα έργα του, προκειμένου να τα συνδυάσει καλύτερα σε ένα συνολικό πλάνο που έφτασε τους 145 τίτλους.
Ο Μπαλζάκ, δημιουργός του σύγχρονου μυθιστορήματος και θεμελιωτής του ρεαλισμού στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία, περιγράφει το σύνολο της πραγματικότητας και ενδιαφέρεται για γεγονότα που μέχρι την εποχή του αγνοούνταν από τη λογοτεχνία, επειδή ήταν άσχημα ή χυδαία. Τα έργα του διαδραματίζονται στην περίοδο της Παλινόρθωσης (1815–30) και της Ιουλιανής μοναρχίας (1830–48). Παρουσιάζει, στις διάφορες μορφές του, την άνοδο του καπιταλισμού και την παντοδυναμία του χρήματος, που οδηγεί στην εξαφάνιση της αριστοκρατίας και στην κατάργηση των κοινωνικών τάξεων. Ο τίτλος επελέγη με αναφορά στη Θεία Κωμωδία του Δάντη. Στο έργο του ο έρωτας και η φιλία κατέχουν εξαιρετική θέση. Τονίζει επίσης την πολυπλοκότητα των όντων και τη βαθιά ανηθικότητα ενός κοινωνικού μηχανισμού όπου οι αδύναμοι συνθλίβονται ενώ οι διεφθαρμένοι θριαμβεύουν.[5]
Προικισμένος με την ιδιοφυΐα της παρατήρησης, ο Μπαλζάκ δημιούργησε ανθρώπινους χαρακτήρες μέσα από την πραγματική ζωή. Μερικοί από τους χαρακτήρες του είναι τόσο ζωντανοί που έχουν γίνει αρχέτυπα, όπως ο Ραστινιάκ, ο φιλόδοξος νεαρός επαρχιώτης, ο Γκραντέ, ο φιλάργυρος τύραννος ή ο μπαρμπα-Γκοριό, εικόνα της πατρότητας. Δίνει μια σημαντική θέση στους τραπεζίτες και τους συμβολαιογράφους, αλλά και στον χαρακτήρα του Βωτρέν, του παράνομου με τις πολλές ταυτότητες. Παρουσιάζει επίσης την υψηλή κοινωνία της εποχής, τον κόσμο της πορνείας αλλά και αξιοθαύμαστες και αγγελικές γυναικείες μορφές. Η ψυχολογική ανάλυση των έργων του κέρδισε σύντομα ένα ενθουσιώδες αναγνωστικό κοινό.
Παρά την αντίθεση της Εκκλησίας, το έργο αυτό έγινε πολύ γρήγορα εκδοτικό φαινόμενο και απέκτησε τεράστιο αντίκτυπο στη Γαλλία και στην Ευρώπη, επηρεάζοντας βαθιά το είδος του μυθιστορήματος. Μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, εξακολουθεί να επανεκδίδεται σήμερα και έχει διασκευαστεί συχνά για κινηματογραφικές και τηλεοπτικές ταινίες.[6]
Πηγές της Ανθρώπινης κωμωδίας Επεξεργασία
Λόγω του όγκου και της πολυπλοκότητας, η Ανθρώπινη κωμωδία αγγίζει τα μεγάλα λογοτεχνικά είδη που ήταν δημοφιλή το πρώτο μισό του 19ου αιώνα.
Το ιστορικό μυθιστόρημα Επεξεργασία
Το ιστορικό μυθιστόρημα ήταν ένα ευρωπαϊκό φαινόμενο το πρώτο μισό του 19ου αιώνα - κυρίως μέσω των έργων των σερ Γουόλτερ Σκοτ, Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ και των Γάλλων Αλεξάνδρου Δουμά πατέρα και Βίκτωρα Ουγκώ. Το πρώτο μυθιστόρημα του Μπαλζάκ, οι Σουάνοι, ήταν εμπνευσμένο από αυτή την τάση και χρησιμοποιεί ως ιστορικό υπόβαθρο την εξέγερση των Σουάνων στην ύπαιθρο της Βρετάνης κατά τη διάρκεια της Γαλλικής επανάστασης.
Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος της Ανθρώπινης κωμωδίας εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της παλινόρθωσης των Βουρβόνων και της Ιουλιανής μοναρχίας, υπάρχουν αρκετά μυθιστορήματα και διηγήματα που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης και άλλα στο Μεσαίωνα ή την Αναγέννηση, όπως τα: Περί της Αικατερίνης των Μεδίκων, Ο δάσκαλος Κορνήλιος, Το ελιξίριο της μακροζωίας και άλλα.
Το λαϊκό ανάγνωσμα Επεξεργασία
Τα μεταγενέστερα έργα του Μπαλζάκ επηρεάστηκαν αποφασιστικά από τα λαϊκά αναγνώσματα που δημοσιεύονταν στις εφημερίδες σε συνέχειες και ήταν πολύ δημοφιλή εκείνη την εποχή, ιδιαίτερα από τα έργα του Εζέν Συ που επικεντρώνονται στην απεικόνιση του μυστικού κόσμου του εγκλήματος και των κακών που κρύβονται κάτω από την επιφάνεια της γαλλικής κοινωνίας, και από το μελοδραματικό ύφος, χαρακτηριστικό αυτών των έργων.
Το φανταστικό Επεξεργασία
Πολλά από τα μικρότερα έργα του Μπαλζάκ έχουν στοιχεία από το δημοφιλές γοτθικό μυθιστόρημα, αλλά συχνά στοιχεία της λογοτεχνίας του φανταστικού χρησιμοποιούνται για πολύ διαφορετικούς σκοπούς στο έργο του.
Η χρήση του μαγικού δέρματος στο Το δέρμα της λύπης για παράδειγμα γίνεται μια μεταφορά για τη μειωμένη ανδρική ισχύ και ένα βασικό σύμβολο της αντίληψης του συγγραφέα για την ενέργεια και τη βούληση στον σύγχρονο κόσμο.
Με παρόμοιο τρόπο, στη Συμφιλίωση του Μελμόθ ο Μπαλζάκ εμπνέεται από τον ήρωα του γοτθικού μυθιστορήματος του Τσάρλς Ματούριν Μέλμοθ ο Περιπλανώμενος (1820), ο οποίος έχει πουλήσει την ψυχή του στον Διάβολο με αντάλλαγμα δύναμη και μακροζωία αλλά μετανιωμένος ψάχνει μάταια να βρει «αντικαταστάτη» για να λυτρωθεί. Ωστόσο, ο Μέλμοθ του Μπαλζάκ κινείται στο διεφθαρμένο περιβάλλον των παριζιάνικων οικονομικών κύκλων και βρίσκει εύκολα αντικαταστάτη.
Στο διήγημα Το ελιξίριο της μακροζωίας (1830) παρουσιάζεται μια νέα ανάγνωση του μύθου του Δον Ζουάν και του μύθου του ελιξίριου της ζωής, της φιλοσοφικής λίθου που επεδίωκαν να ανακαλύψουν οι αλχημιστές.
Ο μυστικισμός Επεξεργασία
Αρκετοί από τους χαρακτήρες του Μπαλζάκ, ιδιαίτερα ο Λουί Λαμπέρ, διαταράζονται από μυστικιστικές κρίσεις ή / και αναπτύσσουν πνευματικές φιλοσοφίες σχετικά με την ανθρώπινη ενέργεια και δράση που διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό στη ζωή και το έργο του Εμάνουελ Σβέντενμποργκ (1688–1772). Όπως παρουσιάζεται στα έργα του, η πνευματική φιλοσοφία του Μπαλζάκ υποδηλώνει ότι τα άτομα έχουν περιορισμένη πνευματική ενέργεια και αυτή η ενέργεια διαχέεται μέσω δημιουργικής ή πνευματικής εργασίας ή μέσω σωματικής δραστηριότητας (συμπεριλαμβανομένου του σεξ), και αυτό γίνεται εμβληματικό στη φιλοσοφική ιστορία του Το δέρμα της λύπης, στο οποίο το μαγικό δέρμα δίνει στον κάτοχό του απεριόριστες δυνάμεις, αλλά συρρικνώνεται κάθε φορά που χρησιμοποιείται.
Κατάλογος μυθιστορημάτων Επεξεργασία
Μελέτες ηθών Επεξεργασία
Σκηνές της ιδιωτικής ζωής
- Το σπίτι της γάτας που παίζει με το κουβάρι (La Maison du chat-qui-pelote, 1830)
- Ο χορός του Σω (Le Bal de Sceaux, 1830)
- Αναμνήσεις δύο μικροπαντρεμένων γυναικών (Mémoires de deux jeunes mariées, 1842)
- Το πουγκί (La Bourse, 1832)
- Η Μοντέστ Μινιόν (Modeste Mignon (1844)
- Ένα ξεκίνημα στη ζωή (Un début dans la vie, 1842)
- Αλμπέρ Σαβαρύς (Albert Savarus, 1842)
- Η βεντέτα (La Vendetta, 1830)
- Μια διπλή οικογένεια (Une double famille, 1830)
- Η συζυγική ειρήνη (La Paix du ménage, 1830)
- Μαντάμ Φιρμιανί (Madame Firmiani, 1832)
- Πορτραίτο γυναίκας (Étude de femme, 1830)
- Η ψευδοερωμένη (La fausse maîtresse, 1842)
- Μια κόρη της Εύας (Une fille d'Ève, 1838–39)
- Το μήνυμα (Le Message, 1832)
- Η Γρεναδιέρα (La Grenadière (1832)
- Η εγκαταλειμμένη γυναίκα (La Femme abandonnée, 1832)
- Ονορίν (Honorine,1843)
- Μπεατρίς (Béatrix,1839)
- Γκομπσέκ (Gobseck,1830)
- Η τριαντάχρονη γυναίκα (La Femme de trente ans, 1842)
- Ο μπάρμπα-Γκοριό (Le Père Goriot, 1835)
- Ο συνταγματάρχης Σαμπέρ (Le Colonel Chabert,1844)
- Η λειτουργία του άθεου (La Messe de l'athée, 1836)
- Η απαγόρευση (L'Interdiction,1836)
- Το συμβόλαιο γάμου (Le Contrat de mariage, 1835)
- Άλλο πορτρέτο γυναίκας (Autre étude de femme, 1842)
Σκηνές της επαρχιακής ζωής
- Ούρσουλα Μιρουέ (Ursule Mirouët, 1841)
- Ευγενία Γκραντέ (Eugénie Grandet, 1834)
- Πιερέτα (Pierrette,1840)
- Ο εφημέριος της Τουρ (Le Curé de Tours,1832)
- Η Ραμπουιγέζα (La Rabouilleuse, 1842)
- Ο εκλαμπρότατος Γκωντισάρ (L'Illustre Gaudissart, 1833)
- Η μούσα της επαρχίας (La Muse du département, 1843)
- Η γεροντοκόρη (La Vieille Fille, 1836)
- Συλλογή αρχαιοτήτων (Le Cabinet des Antiques, 1838)
- Χαμένες ψευδαισθήσεις (Illusions perdues, 1837-1843)
Σκηνές της Παρισινής ζωής
- Φεραγκύς (Ferragus,1833, με τα επόμενα δύο αποτελούν την τριλογία Ιστορία των Δεκατριών)
- Η δούκισσα του Λανζαί (La Duchesse de Langeais, 1834)
- Το κορίτσι με τα χρυσά μάτια (La fille aux yeux d'or, 1835)
- Καίσαρ Μπιροτώ (César Birotteau, 1837)
- Ο Οίκος Νυσενζέν (La Maison Nucingen, 1838)
- Μεγαλεία και δυστυχίες των κουρτιζάνων (Splendeurs et Misères des courtisanes, 1847)
- Τα μυστικά της πριγκίπισσας ντε Καντινιάν (Les Secrets de la princesse de Cadignan, 1840)
- Φατσίνο Κάνε (Facino Cane, 1836)
- Σαραζίν (Sarrasine,1830)
- Πιέρ Γκρασού (Pierre Grassou (1840)
- Η εξαδέλφη Μπέτη (La Cousine Bette, 1846)
- Ο εξάδελφος Πονς (Le Cousin Pons, 1847)
- Ένας επιχειρηματίας (Un homme d'affaires, 1846)
- Ένας πρίγκιπας της Βοημίας (Un prince de la Bohème, 1844)
- Γκωντισάρ Β' (Gaudissart, 1846)
- Οι υπάλληλοι ή Η ανώτερη γυναίκα (Les Employés ou la Femme supérieure, 1838)
- Οι ακούσιοι κωμωδοί (Les Comédiens sans le savoir, 1846)
- Οι μικροαστοί (Les Petits Bourgeois, 1854)
- Η αντίθετη όψη της σύγχρονης ιστορίας (L'envers de l'histoire contemporaine, 1848)
Σκηνές της πολιτικής ζωής
- Ένα επεισόδιο την εποχή της Τρομοκρατίας (Un épisode sous la Terreur, 1842)
- Μια σκοτεινή υπόθεση (Une ténébreuse affaire, 1841)
- Ο βουλευτής του Αρσί (1847)
- Ζ. Μαρκάς (Z. Marcas,1840)
Σκηνές της στρατιωτικής ζωής
- Οι Σουάνοι (Les Chouans, 1829)
- Ένα πάθος στην έρημο (Une passion dans le désert, 1830)
Σκηνές της αγροτικής ζωής
- Οι χωριάτες (Les Paysans, 1855)
- Ο επαρχιακός γιατρός (Le Médecin de campagne, 1833)
- Ο εφημέριος του χωριού (Le Curé de Village, 1839)
- Το κρίνο στην κοιλάδα (Le Lys dans la vallée, 1836)
Φιλοσοφικές μελέτες Επεξεργασία
- Το μαγικό δέρμα (La Peau de chagrin, 1831)
- Ο Ιησούς Χριστός στη Φλάνδρα (Jésus-Christ en Flandre, 1831)
- Η συμφιλίωση του Μέλμοθ (Melmoth réconcilié, 1835)
- Μασιμίλα Ντόνι (Massimilla Doni,1837)
- Το άγνωστο αριστούργημα (Le Chef-d'oeuvre inconnu, 1831)
- Οι Γκαμπαρά (Gambara,1837)
- Η αναζήτηση του απόλυτου (La Recherche de l'Absolu, 1834)
- Το καταραμένο παιδί (L'Enfant maudit, 1831)
- Αντίο (Adieu, 1830)
- Οι Μαράνα (Les Marana, 1834)
- Ο επίτακτος (Le Réquisitionnaire, 1831)
- Ο δήμιος (El Verdugo,1830)
- Ένα δράμα στην ακροθαλασσιά (Un drame au bord de la mer, 1834)
- Ο δάσκαλος Κορνήλιος (Maître Cornélius,1831)
- Το κόκκινο πανδοχείο (L'Auberge rouge, 1831)
- Περί της Αικατερίνης των Μεδίκων (About Catherine de' Medici, 1842)
- Το ελιξήριο της μακροζωίας (L'Élixir de longue vie, 1831)
- Οι εξόριστοι (Les Proscrits, 1831)
- Λουί Λαμπέρ (Louis Lambert,1832)
- Σεραφίτα (Séraphîta,1834)
Αναλυτικές μελέτες Επεξεργασία
- Φυσιολογία του γάμου ή διαλογισμοί εκλεκτικής φιλοσοφίας (Physiologie du Mariage ou méditations de philosophie éclectique, 1829)
- Μικροαθλιότητες του συζυγικού βίου (Petites misères de la vie conjugale, 1846)[7]
Σημειώσεις Επεξεργασία
- Κατάλογος μεταφράσεων των έργων στα ελληνικά αναφέρονται στην ιστοσελίδα της Βικιπαίδειας Ονορέ ντε Μπαλζάκ.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ . «maisondebalzac.paris.fr/fr/decouvrir-le-musee/les-collections/la-comedie-humaine». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2022.
- ↑ Pierre Citron edition, vol 1, 49–50.
- ↑ . «beq.ebooksgratuits.com/balzac/index.htm».
- ↑ . «britannica.com/biography/Honore-de-Balzac/La-Comedie-humaine».
- ↑ . «hbalzac.free.fr/comedie.php».
- ↑ . «maxicours.com/se/cours/honore-de-balzac-presentation-de-la-comedie-humaine/».
- ↑ . «v1.paris.fr/commun/v2asp/musees/balzac/furne/aatable.htm». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2020.