Η γυμνή μάχα
Η γυμνή μάχα (Ισπανικά: La maja desnuda) είναι μια ελαιογραφία που δημιούργησε ο Ισπανός καλλιτέχνης Φρανθίσκο Γκόγια μεταξύ 1796 και 1798. Το «ταίρι» του πίνακα είναι η ντυμένη μάχα (La maja vestida) και πιθανότατα σχεδιάστηκαν ως ζευγάρι. Ο όρος μάχα αποτελούσε κοινή ονομασία για τους Ισπανούς της εποχής, ανδρών (μάχο) και γυναικών (μάχα), χαμηλών κοινωνικών τάξεων που ξεχώριζαν με το εξεζητημένο ντύσιμό τους και τους τρόπους τους, που ζωγράφισαν αρκετοί ζωγράφοι.
| Η γυμνή μάχα | |
|---|---|
 | |
| Ονομασία | Η γυμνή μάχα |
| Δημιουργός | Q5432 |
| Έτος δημιουργίας | 1797-1800 |
| Είδος | Ελαιογραφία σε μουσαμά |
| Ύψος | 97 |
| Πλάτος | 190cm |
| Πόλη | Μαδρίτη |
| Μουσείο | Μουσείο ντελ Πράδο |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
Το Έργο Επεξεργασία
Ο πίνακας αποτελεί μία από τις διασημότερες εικόνες της γυναικείας ομορφιάς. Η κοπέλα είναι ξαπλωμένη πάνω στο ντιβάνι από πράσινο βελούδο, με μεταξωτά μαξιλάρια και ένα κεντημένο σεντόνι, σχηματίζοντας μία διαγώνιο. Η πρωταγωνίστρια εκτίθεται χωρίς αιδώ. Με τα χέρια ανασηκωμένα πίσω από το κεφάλι κοιτάζει άμεσα τον θεατή και για να υπογραμμιστεί η απουσία οποιασδήποτε αλληγορικής πρόθεσης δεν κρύβει το αιδοίο, που μέχρι τότε απουσίαζε από τους πίνακες. Το φως "αγκαλιάζει" το σώμα, δημιουργεί κοιλοτητες σκιάς, διακλαδίζεται και γίνεται διάφανο.
Το πιο σημαντικό γυμνό στην ιστορία της ισπανικής τέχνης πριν από τη γυμνή μάχα ήταν η Αφροδίτη Rokeby του Βελάσκεθ. Ο Βελάσκεθ βάζοντας τον νεαρό ερωτιδέα να κρατάει τον καθρέφτη στον οποίο κοιτάζεται η Αφροδίτη, προσέδιδε στον πίνακα μυθολογική χροιά μειώνοντας έτσι την πιθανότητα αντιδράσεων εκ μέρους του εκκλησιαστικού κατεστημένου. 150 χρόνια αργότερα ο Γκόγια δεν αναζητεί πια μυθολογικά προσχήματα. Σε αντιδιαστολή με ό,τι συνέβαινε παλαιότερα με την Αφροδίτη, η οποία εικονιζόταν στη γνωστή ως "αιδήμονα στάση", ή τουλάχιστον φρόντιζε να κοιτάει στο πλάι ή/και να έχει τα μάτια της κλειστά, η γυμνή μάχα παρατηρεί ερευνητικά αλλά και προκλητικά τον θεατή. Αυτή η δημιουργία είχε σίγουρα ως πηγή έμπνευσης διάσημα γυμνά του Τιτσιάνο και του Βελάσκεθ, αλλά κρυσταλλώνει το νέο πρότυπο της ατομικής ευαισθησίας και του οράματος του καλλιτέχνη, χωρίς προσχήματα και άμυνες, και γι' αυτό θα εκτιμηθεί πολύ από τους καλλιτέχνες του επόμενου αιώνα όπως ο Εντουάρ Μανέ (χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πίνακάς του Ολυμπία).[1] Ο πίνακας Η γυμνή μάχα θεωρείται ως ο πρώτος πίνακας της Ευρωπαϊκής τέχνης στον οποίο απεικονίζεται η ηβική τρίχα.[2]
Ιστορικά Στοιχεία Επεξεργασία
Η γυμνή μάχα φιλοτεχνήθηκε για λογαριασμό του Μανουέλ Γοδόι, υπουργού και εραστή της βασίλισσας. Μόνο κάποιος πολύ ισχυρός όπως ο Γοδόι μπορούσε να αψηφήσει τις εκκλησιαστικές αρχές και να παραγγείλει ένα τέτοιο θέμα για την αίθουσα που αποτελούσε το ιδιαίτερο γραφείο του. Πιθανότατα, αμέσως μετά, το 1800, ο Γοδόι παρήγγειλε στον Γκόγια τη ντυμένη μάχα, έτσι ώστε να δείχνει στους καλεσμένους του είτε τον έναν πίνακα είτε τον άλλον, ανάλογα με την ιδιότητά τους και με τις απόψεις τους περί ηθικής. Στον ίδιο, εξάλλου, χώρο φιλοξενούνταν για ένα χρονικό διάστημα και η Αφροδίτη του Βελάσκεθ, την οποία είχε χαρίσει στον Γοδόι η Δούκισσα ντε Άλμπα. Παλαιότερα υπήρχε η, λανθασμένη, αντίληψη πως η εικονιζόμενη είναι η Δούκισσα της Άλμπα. Επίσης έχει εκφραστεί η άποψη ότι ίσως είναι η Pepita Tudó, που ήταν ερωμένη του Γοδόι από το 1797. Το 1808 ο πίνακας αναφέρεται, μαζί με τη ντυμένη μάχα στην απογραφή της ιδιοκτησίας του Γοδόι που έκανε ο Frédéric Quillet, πάκτορας του Χοσέ Βοναπάρτη. Αργότερα, το 1813, οι δύο γυναίκες περιγράφονται ως τσιγγάνες, στην απογραφή της ιδιοκτησίας του Γοδόι που κατασχέθηκε από τον βασιλιά Φερνάντο VII. Από το 1808 έως το 1813 το έργο βρισκόταν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Σαν Φερνάνντο αλλά οι δύο πίνακες, Η γυμνή μάχα και Η ντυμένη μάχα κατασχέθηκαν μέχρι το 1836 και τον Νοέμβριο του 1815 Ο Γκόγια κλήθηκε από την Ιερά Εξέταση σε απολογία για τη «γυμνή γυναίκα στο κρεβάτι» που είχε ζωγραφίσει. Η υπόθεση τελικά θα «κουκουλωθεί» - πιθανώς χάρη σε παρέμβαση του Antonio Maria Galarza, μέλους του συμβουλίου της Ιεράς Εξέτασης και συγγενή της πεθεράς του γιου του, Χαβιέ -[3] αλλά από τότε η Ιερά Εξέταση θα παρακολουθεί στενά τις κινήσεις και τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες του εβδομηντάχρονου πλέον Γκόγια. Το 1836 ο πίνακας επέστρεψε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Σαν Φερνάνντο όπου και παρέμεινε μέχρι το 1901. Το έτος αυτό το έργο θα μεταφερθεί στο Μουσείο ντελ Πράδο, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.[4] [5]
Σχετικές Εικόνες Επεξεργασία
-
Η γυμνή μάχα (La maja desnuda)και Η ντυμένη μάχα (La maja vestida) όπως εκτίθενται στο Μουσείο ντελ Πράδο -
Μανουέλ Γκοντόι (Φρανθίσκο Γκόγια, 1801, 180*267εκ., Μαδρίτη Βασιλική Ακαδημία του Σαν Φερνάντο) -
Ολυμπία, (Έντουαρ Μανέ, 1823) -
Αφροδίτη του Ουρμπίνο (Τιτσιάνο, 1538, ελαιογραφία σε μουσαμά, 119 cm × 165 cm, Ουφίτσι, Φλωρεντία) -
Κοιμώμένη μάχα (Ευγένιο Λουκάς Βελάσκεθ) -
Δανάη (Ρέμπραντ, 1636,185 × 203εκ., Hermitage Museum, Αγία Πετρούπολη)
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Σειρά βιβλίων Μεγάλα Μουσεία, τόμος 10 - Μουσείο Πράδο, σ.140, Εκδόσεις Όραμα
- ↑ Bruce, Teresa (1996). "Pornophobia, pornophilia, and the need for a middle path." American University Journal of Gender, Social Policy & the Law. 5.
- ↑ The Black Paintings of Goya, σ. 14, 18, Juan Jose Junquera, 2006
- ↑ Γκόγια, Rose-Marie & Rainer Hagen, Taschen
- ↑ www.museodelprado.es - The Nude Maja