Θεοτοκίον ονομάζεται κάθε τροπάριο, που αναφέρεται στην υπεραγία Θεοτόκο, εξού και η ονομασία του.

Η συνηθέστερη σειρά αναφοράς των «Θεοτοκίων» κατά τις εκκλησιαστικές ακολουθίες και ειδικότερα στον Όρθρο είναι μετά τα λεγόμενα «Δοξαστικά» τροπάρια· άλλες φορές ακολουθούν το «εξαποστειλάριο». Πάντοτε όμως τα «Θεοτοκία» είναι εκείνα που επισφραγίζουν την όλη σειρά των τροπαρίων. Ενώ δηλαδή τα «Δοξαστικά» εισάγονται με το «Δόξα Πατρί και Υιώ και αγίω Πνεύματι», τα «Θεοτοκία» εισάγονται με το: «και νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν».

Τόσο ο Ακάθιστος ύμνος, όσο και οι Παρακλητικοί κανόνες περιέχουν πολύ ωραία τροπάρια αναφερόμενα στη Θεοτόκο (Θεοτοκία). Το λειτουργικό βιβλίο που περιέχει τα Θεοτοκάρια κατ' Ήχο κλπ είναι το Θεοτοκάριον.

Αν το θέμα τού τροπαρίου είναι ο Σταυρός και η Θεοτόκος, π.χ. τη Μ. Πέμπτη, κ.ά., το τροπάριο καλείται Σταυροθεοτοκίον.