Βικιπαίδεια

Ιερά Μητρόπολις Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου

Η Ιερά Μητρόπολις Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών[α]». Έδρα της είναι η Μύρινα και περιλαμβάνει τα νησιά Λήμνος και Άγιος Ευστράτιος. Στην περιφέρεια της Μητροπόλεως υφίστανται 37 Ναοί, 365 Εξωκκλήσια και 10 Παρεκκλήσια[2]. Μητροπολίτης είναι ο Ιερόθεος Γ' Καλογερόπουλος, τρίτος κατά σειρά επίσκοπος Λήμνου με το όνομα αυτό μετά τον Ιερόθεο Α΄ (1756-1764) και τον Ιερόθεο Β΄ (1988-2019)[3].

Ιερά Μητρόπολις Λήμνου
και Αγίου Ευστρατίου
Γενικές πληροφορίες
XώραΕλλάδα
ΈδραΜύρινα
ΥπαγωγήΕκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς)
Έκταση519,3 km²
Μητροπολιτικός ναόςΑγίας Τριάδος Μύρινας
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΙερόθεος Γ' (Καλογερόπουλος)
ΠρωτοσύγκελλοςΑρχιμανδρίτης Ιερώνυμος Σχίζας

Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία

Η Εκκλησία της Λήμνου είναι από τις αρχαιότερες στον ελλαδικό χώρο, αφού αναφέρεται από τον 4ο αιώνα μ.Χ. Το 325 ο επίσκοπος Ηφαιστίας Λήμνου Στρατήγιος μετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας. Επίσκοπος Λήμνου αναφέρεται επίσης το 680 στην Στ΄ Οικουμενική Σύνοδο, το 692 στην Πενθέκτη και το 787 στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο. [4]

Σε μεταγενέστερες βυζαντινές πηγές υπάρχουν ευάριθμες αναφορές στους αρχιερείς της Λήμνου με εξαίρεση την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1207-70), οπότε στο νησί είχε επιβληθεί από τον Πάπα της Ρώμης επιτετραμμένος της Καθολικής Εκκλησίας.

Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας υπάρχει συνεχής αναφορά στους μητροπολίτες Λήμνου μέχρι την Απελευθέρωση του νησιού, το 1912. Το 1922-1924 στη Λήμνο εγκαταστάθηκαν οικογένειες Ελλήνων Μικρασιατών προσφύγων που έφεραν μαζί τους παραδόσεις και κειμήλια εμπλουτίζοντας το νησί και την τοπική Εκκλησία πνευματικά και πολιτισμικά.

Έδρα[5] Επεξεργασία

Χρονική περίοδος Έδρα
4ος αιώνας - 1207 Ηφαιστία ή πόλις της Λήμνου
1270 - 15ος αιώνας Κότσινος, πιθανή συνύπαρξη με τον εκπρόσωπο του Πάπα
15ος - 16ος αιώνας Περιστασιακή έδρα στο κτήμα Μητρόπολις
16ος αιώνας μέχρι σήμερα Κάστρο (Μύρινα)

Επισκοπικός κατάλογος Επεξεργασία

Κατά καιρούς ο προκαθήμενος της μητρόπολης Λήμνου έφερε διάφορους τίτλους, όπως: επίσκοπος, αρχιεπίσκοπος κλπ. Από τον 18ο αιώνα η επίσημη ονομασία του είναι: «Ιερότατος Μητροπολίτης Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου, Υπέρτιμος και Έξαρχος παντός Αιγαίου Πελάγους»[6][7][8]

Όνομα Έτη Σημειώσεις
Στρατήγιος ~ 325 Επίσκοπος Ηφαιστίας Λήμνου
Σιλουανός προ του 680 – μετά το 692 «αμαρτωλός επίσκοπος πόλεως Λήμνου»
Ιωάννης ~ 787
Αρχιεπίσκοπος Λήμνου (9ος - 12ος αιώνας)
Αρσένιος ~ 879 Arsenius Lemni
Νικόλαος ~ 1028[9]
Παύλος ~ 1054
Μητροπολίτης Λήμνου (12ος - 13ος αιώνας)
Πενταχθένης ή Πεντακτίνης ή Πεντάκλας ή Πενταϊλάς ~ 1100 ή 1188 αρχιεπίσκοπος
Μιχαήλ ~ 1156
Αλέξανδρος ~ 1170
Κωνσταντίνος ~ 1172
Βασίλειος Α΄ 1191 ή 1197 μητροπολίτης
Λέων ~ 1209[10]
Φραγκοκρατία, Λατίνος επιτετραμμένος (14ος αιώνας)
Ιάκωβος Α΄ Φεβρουάριος 1321 αρχιεπίσκοπος Λήμνου και Ίμβρου
Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς ~ 1359
Μητροπολίτης Λήμνου (15ος αιώνας)
Ιάκωβος Β΄ 1447 ή 1448 αρχιεπίσκοπος Λήμνου και Ίμβρου
Μάξιμος μέσα 16ου αιώνα μητροπολίτης Λήμνου
Παχώμιος ~ 1541[11]
Νεόφυτος ~ 1565 υπογράφει την καθαίρεση του Πατριάρχη Ιωάσαφ Β΄ (Ιαν. 1565)[12]
Ζαχαρίας Α΄ 1572 – 1598 όχι συνεχώς
Ιωάσαφ 1575 – 1578 Περί το 1575, απομάκρυνση του εκπροσώπου του Πάπα μετά από συνδιαλλαγή του Ιωάσαφ με τους Τούρκους
Άνθιμος ~ 1583[13]
Μητροφάνης Α΄ ~ 1593
Κωνστάντιος 1605[14] και 1611 από Βασιλικά Λέσβου
Μητροφάνης Β΄ ~ 1606
Κλήμης Α΄ 1610 – Μάιος 1616 α΄ θητεία, καθαιρέθηκε
Κάλλιστος Μάιος 1616 – Δεκέμβριος 1616
Κλήμης Α΄ Δεκέμβριος 1616 – 1621(;) αποκαταστάθηκε[15], β΄ θητεία
Γεράσιμος ~ 1632 ~ 1642[16]
Κάλλιστος 1634[17] – 1642(;) β΄ θητεία
Μακάριος A΄ ; – 1637(;)
Ιγνάτιος 11 Μαΐου 1642 – μετά τον Νοέμβριο 1643[18] ηγούμενος Μονής Βατοπαιδίου[16]
Κάλλιστος 15 Ιουλίου 1644[19] – ; από Συννάδων
Παΐσιος ; – 1653 προεδρικώς[20]
Κλήμης Β΄ 16 Απριλίου 1653[20] – 1654 †
Παρθένιος Α΄ Φεβρουάριος 1655[21] – 1661
Γεράσιμος ; – 1661 † προεδρικώς[22]
Ιωακείμ 15 Ιουνίου 1661[22] – ; κατόπιν Πισιδίας[23]
Φιλόθεος 3 Νοεμβρίου 1661[23] – ;
Παρθένιος Β΄ ; – 1697
Γαλακτίων 27 Σεπτεμβρίου 1697 – 1698
Ιλαρίων 1698
Ιερώτατος Μητροπολίτης Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου, Υπέρτιμος και Έξαρχος παντός Αιγαίου Πελάγους (18ος αιώνας-σήμερα)
Ιωαννίκιος ο Λίνδιος 1707 – 1733
Διονύσιος Α΄ μέσα 18ου αιώνα
Παρθένιος Γ΄ ο Λίνδιος 1743 και 1746 – 1756
Χρύσανθος 18ος αιώνας
Μακάριος Β΄ 18ος αιώνας
Ιερόθεος Α΄ Αύγουστος 1756 – 1764
Ιερεμίας 1 Μαΐου 1764 – 1765;
Άγιος Ιωακείμ ο Χίος, ιερομάρτυρας[24] 1765; – Οκτώβριος 1770
Ζαχαρίας Β΄ Απρίλιος 1771 – 28 Μαρτίου 1776[25] †
Καλλίνικος (Θεολογίτης) 2 Μαρτίου 1776 – Ιούλιος 1795 παραιτήθηκε
Θεόκλητος (Τηγανίτης) 13 Ιουλίου 1795 – 25 Ιανουαρίου 1814 †
Μακάριος Γ΄ (Βαμβούρης) 22 Φεβρουαρίου 1814 – Ιανουάριος 1824[β] από τη Μυτιλήνη, κατόπιν Θεσσαλονίκης
Νεκτάριος (Μαμώλης) Μάρτιος 1824 – Μάιος 1836 Λήμνιος, κατόπιν Νυσσάβας
Ιερώνυμος Μάιος 1836 – Απρίλιος 1839 Λέσβιος, επαύθη, μετέπειτα Θεσσαλονίκης
Δανιήλ (Αριτζανής) Απρίλιος 1839 – Δεκέμβριος 1853 †
Ιωακείμ Γ΄ (Κεχαγιάς) 29 Δεκεμβρίου 1853[26] – 6 Αυγούστου 1888 από την Κωνσταντινούπολη[27]
Κύριλλος (Δημητριάδης ο Βυζάντιος) 15 Οκτωβρίου 1888 – 3 Ιανουαρίου 1890 από Καστορίας
Αθανάσιος (Καπουράλης) 14 Φεβρουαρίου 1890 – 15 Ιουνίου 1899 από τον Πύργο Σάμου[28]
Διόδωρος (Μάσχας) 15 Ιουνίου 1899 – 1 Οκτωβρίου 1905 από τον Κάμπο Χίου
Γεννάδιος (Αλεξιάδης) 4 Οκτωβρίου 1905 – 22 Μαΐου 1912 από την Μυσόπολη Προύσας, μετέπειτα Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης
Στέφανος (Δανιηλίδης) 31 Μαΐου 1912 – Ιούλιος 1947 από τις Σαρδές Λήμνου, παραιτήθηκε
Ιάκωβος (Κλεόμβροτος) 1947 – 1949 α΄ τοποτηρητεία
Βασίλειος Β΄ (Ατέσης) 6 Σεπτεμβρίου 1949 – 25 Σεπτεμβρίου 1950 παραιτήθηκε για λόγους υγείας
Ιάκωβος (Κλεόμβροτος) 1950 – 1951 β΄ τοποτηρητεία
Διονύσιος Β΄ (Χαραλάμπους) 1 Νοεμβρίου 1951 – 3 Φεβρουαρίου 1959 από το Αδραμύττιο της Μικρας Ασίας, ως αντιστασιακός ιερέας είχε κρατηθεί σε Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης[29][30]. Κατόπιν Τρίκκης.
Παντελεήμων (Μερτύρης) 29 Μαΐου 1960 – Νοέμβριος 1988 παραιτήθηκε
Ιερόθεος Β΄ (Γαρύφαλλος) 21 Νοεμβρίου 1988 – 26 Αυγούστου 2019 †
Ιερόθεος Γ΄ (Καλογερόπουλος) 11 Οκτωβρίου 2019 – σήμερα
 
Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς διέμεινε αρκετούς μήνες στη Λήμνο επιτελώντας σημαντικό έργο για τους κατοίκους.

Τοπικοί άγιοι και εορτές Επεξεργασία

  • Άγιος Σώζων, πολιούχος Λήμνου
  • Άγιος Στρατήγιος επίσκοπος Λήμνου, ο οποίος συμμετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 325
  • Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς:

Ο Γρηγόριος Παλαμάς μετά την εκλογή του ως Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, το 1347, δεν μπόρεσε να εγκατασταθεί στην έδρα του λόγω αναταραχών και διέμεινε για αρκετούς μήνες στη Λήμνο, που ήταν αποίμαντη εκείνο το διάστημα και ανέλαβε έκτακτες ποιμαντικές μέριμνες. Στο νησί συνέγραψε αρκετά από τα θεολογικά του έργα ενώ δίδαξε στους κατοίκους τον βίο και τα θαύματα του Αγίου Δημητρίου μεριμνώντας παράλληλα για την ανακούφιση του πληθυσμού από την πανώλη.[31][32]

Υποσημειώσεις και παραπομπές Επεξεργασία

Υποσημειώσεις Επεξεργασία

  1. ↑ «Νέες Χώρες» ονομάζονται 36 Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια. Αυτές συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος[1].
  2. ↑ Οι επισκοπικοί κατάλογοι του Επισκόπου Μιλήτου Αιμιλιανού Τσακοπούλου γράφουν εκ παραδρομής ότι εξελέγη Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 1824 ενώ το υπόμνημα εκλογής φέρει ημερομηνία Ιανουάριος 1824

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Μαζαράκης, Ευάγγελος (2020). Το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Νέων Χωρών (PDF). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2021. 
  2. ↑ http://www.ec-patr.org/dioceses.php?lang=gr&id=51 Αρχειοθετήθηκε 2012-01-13 στο Wayback Machine. Ἱερὰ Μητρόπολις Λήμνου, Ιστοσελίδα Οικουμενικού Πατριαρχείου ec-patr.org
  3. ↑ Βιογραφικό σημείωμα εφηφισμένου Μητροπολίτου Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου κ. Ιεροθέου ecclesia.gr
  4. ↑ Βασίλειος Ατέσης, «Η Ιερά Μητρόπολις Λήμνου δια μέσου των αιώνων», ανάτυπο από το Αρχείον Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου, έτη ΙΒ΄-ΙΓ΄, Αθήναι 1957-58.
  5. ↑ Τουρπτσόγλου-Στεφανίδου Βασιλική, «Ταξιδιωτικά και γεωγραφικά κείμενα για τη νήσο Λήμνο (15ος-20ος αιώνας)», Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη 1986.
  6. ↑ Θεόδωρος Μπελίτσος, «Κατάλογος Αρχιερέων Λήμνου» στον τόμο «Οι ναοί και τα εξωκλήσια της Λήμνου», εκδ. Λιβάνης, 1999, σελ. 437-439.
  7. ↑ Θεόδωρος Μπελίτσος, «Κατάλογος Μητροπολιτών Λήμνου (δια χειρός μητροπολίτου Γενναδίου) », Αιγαιοπελαγίτικα Θέματα, τ. 41 (Νοέμ.-Δεκ. 1994), σελ. 15-18.
  8. ↑ Θεοδώρα Παλαμηδά-Ευθυμιάδου, «Η Ιερά Μητρόπολη Λήμνου κατά τον τελευταίο αιώνα της τουρκοκρατίας (1800-1912)» 2007.
  9. ↑ Ράλλη, Γ. Α.· Ποτλῆ, Μ. (1855). Σύνταγμα τῶν Θείων καὶ Ἱερῶν Κανόνων τῶν τε Ἁγίων καὶ πανευφήφων Ἀποστόλων, καὶ τῶν Ἱερῶν Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων, καὶ τῶν κατὰ μέρος Ἁγίων Πατέρων. Τόμος Πέμπτος. Αθήνα: Ἐκ τῆς Τυπογραφίας Γ. Χαρτοφύλακος. σελ. 24. 
  10. ↑ Laurent 1963, σελ. 658.
  11. ↑ «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 225. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 
  12. ↑ Bekker 1849, σελ. 186.
  13. ↑ Πάρδος, Αντώνης (1998). Ἀθωνικὰ Σύμμεικτα 5. Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μ. Παντοκράτορος. Ἐπιτομὲς ἐγγράφων. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. σελ. 122. ISBN 960-90911-0-5. 
  14. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 236.
  15. ↑ Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελ. 20.
  16. ↑ 16,0 16,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 171.
  17. ↑ Βεροίας, Καλλίνικος (1918). «Περί της ομολογίας των χειροτονούμενων αρχιερέων του Οικουμενικού Πατριαρχείου». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΙΘ: 62. https://digital.lib.auth.gr/record/139964/files/5074_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2022. 
  18. ↑ «Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului». Studii istorice greco-romane: 289. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022. 
  19. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 177.
  20. ↑ 20,0 20,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 319.
  21. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 329.
  22. ↑ 22,0 22,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 163.
  23. ↑ 23,0 23,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 260.
  24. ↑ Βασίλειος Ατέσης, «Ο εθνομάρτυς μητροπολίτης Λήμνου Ιωακείμ ο Χίος», Εκκλησία, τόμ. ΛΑ΄ (1954), σελ. 256-257.
  25. ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 268. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2022. 
  26. ↑ Καλλίφρων, Βασίλειος Δ. (1867). Εκκλησιαστικά ή Εκκλησιαστικόν Δελτίον. Κωνσταντινούπολη. σελ. 149. 
  27. ↑ Βασίλειος Ατέσης, «Ο Λήμνου Ιωακείμ ο Βυζάντιος», Εκκλησία, τόμ. ΛΑ΄ (1954), σελ. 314-317.
  28. ↑ Βασίλειος Ατέσης, «Αθανάσιος Καπολάρης - Μητροπολίτης Λήμνου, Καστορίας και Σάμου», Εκκλησία, τόμ. ΛΒ΄ (1955), σελ. 14-16.
  29. ↑ «Για πρώτη φορά προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας αποτίει φόρο τιμής σε ναζιστικό κρεματόριο - provoles.de». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2017. 
  30. ↑ «Μητροπολίτης Διονύσιος Τρίκκης (1905-4.1.1970)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2020. 
  31. ↑ «Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς», Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου
  32. ↑ Δημήτριος Κουτσορής, Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς: σπουδή του βίου και του έργου του,εκδ.Γρηγόρης, Αθήνα, 2004

Πηγές Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ιερά_Μητρόπολις_Λήμνου_και_Αγίου_Ευστρατίου&oldid=10440586"