Ιερά Μητρόπολις Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου
Η Ιερά Μητρόπολις Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου είναι μητρόπολη της Εκκλησίας της Ελλάδας. Έδρα της είναι η πόλη της Ναυπάκτου στη νοτιοανατολική Αιτωλοακαρνανία και καλύπτει τον Δήμο Ναυπακτίας και την Δημοτική Ενότητα Παρακαμπυλίων του Δήμου Αγρινίου. Σημερινός μητροπολίτης (από το 1995) είναι ο Ιερόθεος (Βλάχος).
| Ιερά Μητρόπολις Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Ίδρυση | 4ος αιώνας |
| Xώρα | Ελλάδα |
| Έδρα | Ναύπακτος |
| Υπαγωγή | Εκκλησία της Ελλάδος |
| Αρχιερατικές περιφέρειες | 3
|
| Μονές | 3 |
| Μητροπολιτικός ναός | Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου, Ναύπακτος |
| Ιστοσελίδα | parembasis.gr |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Ιερόθεος Βλάχος |
| Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος | Πρωτοπρεσβύτερος Θωμάς Βαμβινης |
Ιστορία Επεξεργασία
Η επισκοπή της Ναυπάκτου μαρτυρείται από τον 4ο αιώνα και αρχικά υπαγόταν στην Κόρινθο και αργότερα στην Αθήνα[1] [2].
Όπως και το υπόλοιπο Ιλλυρικό, η Ναύπακτος υπαγόταν στον Πάπα της Ρώμης μέχρι το 733, όταν ο Λέων Γ΄ ο Ίσαυρος την υπήγαγε στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Ο επίσκοπός της, Αντώνιος, αναφέρεται μεταξύ των συμμετεχόντων στις Συνόδους που πραγματοποιήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη το 869–70 και το 879–80[3].
Όταν η Ναύπακτος έγινε έδρα του νέου βυζαντινού θέματος της Νικόπολης στο δεύτερο μισό του 9ου αιώνα, η επισκοπή προήχθη σε μητροπολιτική στα τέλη του 9ου αιώνα, αναλαμβάνοντας τον ρόλο που προηγουμένως κατείχε η Νικόπολη[4].
Έτσι, εμφανίζεται στις πηγές από τον 9ο αιώνα ως «Μητρόπολις Ναυπάκτου Νικοπόλεως», αριθμώντας αρχικά οκτώ εξαρτώμενες επισκοπές που κάλυπταν όλη την Ήπειρο: Βονίτσης, Αετού, Αχελώου, Ρωγών, Ιωαννίνων, Φωτικής, Αδριανόπολης, Βουθρωτού. Στο Τακτικόν του Εσκοριάλ στις αρχές της δεκαετίας του 970, προστέθηκε η επισκοπή της Χειμάρρας και κατά τον 11ο αιώνα δύο ακόμη, οι επισκοπές Κοζύλης και Άρτης υπήχθησαν στη Ναύπακτο[5]. Μετά τη βυζαντινή κατάκτηση της Βουλγαρίας περί το 1020, οι βόρειες επισκοπές της τέθηκαν υπό τη δικαιοδοσία της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος[6].
Το 1025, ο μητροπολίτης Ναυπάκτου τέθηκε επικεφαλής μιας εξέγερσης του τοπικού πληθυσμού, η οποία οδήγησε στο θάνατο του τοπικού στρατηγού Γεωργίου. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Η΄ (1025–28) κατέστειλε βάναυσα την εξέγερση και τύφλωσε τον μητροπολίτη[2] [6].
Μετά την Δ΄ Σταυροφορία, η Ναύπακτος έγινε μέρος του Δεσποτάτου της Ηπείρου[2] [7]. Υπό τον μητροπολίτη Ιωάννη Απόκαυκο, ο θρόνος της Ναυπάκτου κέρδισε σε σημασία και ηγήθηκε τοπικής Συνόδου για το νότιο ήμισυ των περιοχών της Ηπείρου, αλλά σύντομα επισκιάστηκε από την Αρχιεπισκοπή Αχρίδος υπό τον δραστήριο Δημήτριο Χωματηνό[8].
Η πόλη βρέθηκε υπό Φραγκοκρατία από το 1294[2] και έγινε Ρωμαιοκαθολική επισκοπή, στην οποία επισκόπευσαν περίπου 20 αρχιεπίσκοποι τον 14ο-15ο αιώνα. Η πόλη παρέμεινε τιτουλάρια επισκοπή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας μέχρι το 1977 [9].
Επισκοπικός κατάλογος Επεξεργασία
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Μαρτύριος | ~ 343 | Συμμετείχε στη Σύνοδο της Σαρδικής |
| Καλλικράτης | ~ 431 | Συμμετείχε στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο |
| Ειρηναίος | ~ 451 | συμμετείχε στην Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο |
| Αντώνιος | πριν το 869 – μετά το 880 | Συμμετείχε στις Συνόδους της Κωνσταντινούπολης που καταδίκασαν και αποκατέστησαν τον Πατριάρχη Φώτιο |
| Ευστράτιος | α΄ μισό 10ου αιώνα[10] | |
| Ανώνυμος | 1026 | Συμμετείχε σε εξέγερση κατά του κυβερνήτη της Ναυπάκτου Γεωργίου, γνωστού ως Μαυρογεώργιου. Η εξέγερση κατεστάλη και ο μητροπολίτης τυφλώθηκε. |
| Χρυσοβέργης | τέλη 11ου – αρχές 12ου αιώνα | Σε αυτόν απευθύνει επιστολή ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Θεοφύλακτος (1078-1118). |
| Ιωάννης Α΄ | 1122 – 1129 | |
| Βασίλειος | ~ 1156 | Έλαβε μέρος σε Σύνοδο του 1156 στην Κωνσταντινούπολη υπό τον αυτοκράτορα Μανουήλ Α' Κομνηνό (1143 - 1180) |
| Λέων | ~ 1172 | Το έτος αυτό συνυπέγραψε Συνοδικό έγγραφο προς τον Μανουήλ Α' Κομνηνό (1143 - 1180) |
| Κωνσταντίνος Μανασσής | 1175 – 1187 | Εξέχων ιστορικός, συγγραφέας του Χρονικού του Μανασσή |
| Ανδρέας Δαμαλάς ή Τζίρος | 1187 – 1199 | Συνελήφθη από πειρατές στην Κόρινθο και εξαγοράστηκε με 500 χρυσά νομίσματα |
| Ιωάννης Απόκαυκος | 1199/1200 – 1229/1230 | Επιφανής συγγραφέας, μια από τις μεγαλύτερες εκκλησιαστικές μορφές της εποχής του |
| Νικήτας Χωνιάτης | 1232 – 1235 | Ανηψιός του Μητροπολίτη Αθηνών Μιχαήλ Χωνιάτη |
| Ιωάννης Γ΄ ο Ξηρός | 1235/1236; ή 1252 – 1272 | συμμετείχε στην καθαίρεση του Πατριάρχη Αρσενίου και στην Ένωση της Λυών[11] |
| Ευστράτιος | ||
| Γεράσιμος Α΄ | ~ 1260 | |
| Γαβριήλ Α΄ | 1271 – 1275 | |
| Ιωάννης Δ΄ | 1362 – ; | από Κεφαλληνίας και Ζακύνθου[12] |
| Σεβαστιανός | 1365 – 1367 | Μητροπολίτης Ιωαννίνων, με Συνοδική Πράξη είχε «τον τόπον της Ναυπάκτου», διότι η Ναύπακτος είχε καταληφθεί από τους Λατίνους[12] |
| Ματθαίος Α΄ | Ιούλιος 1367[13] – ; | Από Λευκάδος, εγκαταστάθηκε προσωρινά στην Άρτα, καθώς η Ναύπακτος τελούσε υπό λατινική κατοχή |
| Νικήτας Β’ | ~ 1377 | Αναφέρεται σε κώδικα του 1377 |
| Ματθαίος Β΄ | 1381 – 1385 | από Κερνίτσης, έγινε Ιωαννίνων «επέχων και τον Ναυπάκτου θρόνον» |
| Γαβριήλ Β΄ | 1387 – 1388 | Ιωαννίνων «επέχων και τον Ναυπάκτου θρόνον» |
| Μαρτύριος | ; – 1437 | Αναφέρεται ο θάνατός του το 1437 σε σημείωμα χειρογράφου Ευαγγελίου της διαλυμένης σήμερα Μονής Αγίας Παρασκευής Μυρταρίου Βόνιτσας |
| Θεοδόσιος Α΄ | 1451/1452 | Αναφέρεται η χειροτονία του σε επίσκοπο σε άλλο σημείωμα του ιδίου χειρογράφου Ευαγγελίου |
| Ματθαίος Γ΄ | Ιανουάριος 1467[14] | |
| Νεόφυτος Α’ | ~ 1476 | |
| Δωρόθεος | Ιούνιος 1477 | |
| Γεράσιμος Β΄ Χοϊδάς | 1480 | Αναφέρεται ως «Ναυπάκτου και Νικοπόλεως» |
| Ευθύμιος | 1507 | Αναφέρεται στο κτιτορικό της Μονής Τιμίου Προδρόμου Δερβεκίστης |
| Ιάκωβος Α΄ | 1510 | |
| Ακάκιος Α΄ | πριν το 1516 – μετά το 1520 | |
| Αθανάσιος | 1535, 1544[15] | |
| Κύριλλος Α΄ | 1541 | |
| Γρηγόριος Α΄ Ξηροποταμινός | 1544 | Διετέλεσε Πατριαρχικός Πρωτοσύγκελλος[16] και αναφέρεται ως «ευλαβής, μουσικός και ενάρετος» |
| Δαμασκηνός Α΄ | 1544 – 1546 | |
| Παρθένιος Α΄ | ~ 1546 | επί Πατριαρχίας Διονυσίου Β΄ |
| Δαμασκηνός Β΄ | 1549 – 1550 | |
| Κύριλλος Β΄ | 1550 | |
| Γρηγόριος Β΄ | 1553 | |
| Γαβριήλ Γ΄ | 1561 | |
| Ιωακείμ Α΄ | πριν το 1564 – μετά το 1570 | |
| Παρθένιος Β΄ | 1567 – 1570 | |
| Δαμασκηνός Γ΄ ο Στουδίτης | 1574; – 1577 | Λόγιος, ενάρετος και πολυγραφότατος, συγγραφέας του γνωστού βιβλίου «Θησαυρός Δαμασκηνού υποδιακόνου του Στουδίτου» |
| Μητροφάνης Α΄ | 1577 – 1580 | Υπέγραφε το έτος 1580 τις επιστολές της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως προς τον Τσάρο της Μοσχοβίας |
| Παρθένιος Γ΄ | 1580[17] – 1581 | Υπέγραψε το 1580 Πατριαρχικό Σιγίλλιο «περί της εν Μετεώροις Μονής του Σωτήρος Χριστού» |
| Γαβριήλ Δ΄ Γκόρας | 1581 – 24 Ιουνίου 1589 | |
| Μακάριος Α΄ | 1590 – 1600 | |
| Ζαχαρίας Α΄ | 1601 – 1602 | |
| Γαβριήλ Ε΄ | 1602 – μετά τον Ιούλιο 1628[18] | παραιτήθηκε |
| Παρθένιος Δ΄ ο Γέρων | 1632 | εξελέγη και το ίδιο έτος μετετέθη στην Μητρόπολη Ιωαννίνων, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Γαβριήλ ΣΤ΄ | 1632 – 1633 † | |
| Ζαχαρίας Β΄ (Γεωργάνος, Γεργανός ή Γαργάνος) | 1633 | |
| Λαυρέντιος | 8 Ιουνίου 1633[19] – Ιούλιος 1637[20] | από Διδυμοτείχου |
| Ακάκιος Β΄ | Ιούλιος 1637[21] – 1639 | αρχικά Βονδίτζης, κατόπιν Βελλάς. α΄ θητεία |
| Κωνστάντιος | ~ Μάιος 1639[22] | |
| Θεοδόσιος Β΄ (Θεόφιλος Κορυδαλλεύς) | 1640 – 1641 | εξέχων Αριστοτελικός φιλόσοφος και συγγραφέας |
| Ακάκιος Β΄ | 1641 – 1643 † | β΄ θητεία |
| Γαλακτίων | 9 Σεπτεμβρίου 1643[23] – 27 Ιανουαρίου 1647[24] | από Σερρών |
| Γαβριήλ Ζ΄ Βλάσιος | 27 Ιανουαρίου 1647[25] – 1660 † | |
| Βαρθολομαίος | 18 Ιουλίου 1660[26] – μετά τον Μάιο 1675[27] | λόγιος, πρωτοσύγκελλος του Γαβριήλ Ζ΄ |
| Δαμασκηνός Δ΄ | ~ 1675 | |
| Νεόφυτος Α΄ Πάριος | ~ 1680 | |
| Μητροφάνης Β΄ | ~ 1680 | |
| Βαρθολομαίος | 1682 – 1692 | |
| Μελέτιος Μήτρου | 1692 – 1697 | επιφανής λόγιος από τα Ιωάννινα, σπουδαίος εκκλησιαστικός ιστορικός και γεωγράφος |
| Μακάριος Β΄ | ~ 1697 | από Μετρών και Αθύρων, παραιτήθηκε λόγω αντιδράσεων τον Ιούλιο του έτους εκλογής του |
| Γρηγόριος Γ΄ | 1697 – 1703 | |
| Νεόφυτος Β΄ Μαυρομμάτης | 1703 – 1722 | από Σαντορίνης |
| Ανατόλιος | 1722 | |
| Ιωαννίκιος Χατζής | 1722 – 1727 | από Βελλάς, λόγιος, σώζονται επιστολές του |
| Παρθένιος Ε΄ | 1727 – 1756 | Προηγουμένως πρωτοσύγκελλος Μητρόπολης Λαρίσης. Αναφέρεται σε ιδρυτική επιγραφή του 1740 της Μονής Δρυμοναρίου Φλωριάδος Βάλτου |
| Νεόφυτος Γ΄ | ||
| Ζαχαρίας Γ΄ | ||
| Κάλλιστος | ||
| Παΐσιος | 1756 – 1769 | |
| Ιάκωβος Β΄ | 1769 – 1777 | Προηγουμένως πρωτοσύγκελλος του Παϊσίου |
| Ζαχαρίας Δ΄ | 1777 – 1779 | |
| Μακάριος Γ΄ | 1779 – 1794 | κατόπιν Δέρκων |
| Ιγνάτιος Α΄ Μπάμπαλος | 1794 – 1805 | λόγιος, κατόπιν Ουγγροβλαχίας |
| Πορφύριος | Απρίλιος 1806 – Ιούνιος 1808 | α΄ θητεία, απομακρύνθηκε για να συγχωνευθεί η Μητρόπολη Ναυπάκτου με την Ιωαννίνων κατ' απαίτηση του Αλή Πασά. Το 1809 εξελέγη Ελασσώνος[28] |
| Ιερόθεος Α΄ (Τρέμουλας) | 1808 – 1810 | από τη Νάξο, ανηψιός του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη |
| Γαβριήλ Η΄ (Γιάγκας) | 1810 – 1813 | από Λαρίσης, Μητροπολίτης Ιωαννίνων 1810–1826. Το 1813 η Μητρόπολη Ναυπάκτου αποσπάστηκε εκ νέου. |
| Πορφύριος | 28 Ιουνίου 1813 – Σεπτέμβριος 1820 | από Ελασσώνος, β΄ θητεία, το 1820 παύθηκε και εξορίσθηκε στο Άγιο Όρος λόγω επαναστατικής δράσεως |
| Άνθιμος Β΄ | Σεπτέμβριος 1820 – 25 Φεβρουαρίου 1822 | με απόφαση της Γερουσίας Δυτικής Ελλάδος η δικαιοδοσία του περιορίστηκε στις Τουρκοκρατούμενες περιοχές της Μητροπόλεως Ναυπάκτου και Άρτης, τις οποίες ποίμανε μέχρι το 1826 |
| Πορφύριος | 25 Φεβρουαρίου 1822 – 1833 | γ΄ θητεία, με απόφαση της Γερουσίας Δυτικής Ελλάδος διορίσθηκε Αρχιεπίσκοπος της ελευθέρας Δυτικής Ελλάδος. Μετά την απελευθέρωση ονομάσθηκε Ναυπάκτου και Μεσολογγίου (1829-1833), καθώς η Άρτα παρέμεινε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Άνθιμος (Ολύμπιος) | 26 Δεκεμβρίου 1852 – 2 Απριλίου 1881 †[29] | |
| Δαυίδ (Τολμίδης) | 2 Ιουνίου 1884 – 15 Ιουλίου 1896 †[30] | |
| Σεραφείμ (Δομβοΐτης) | 16 Νοεμβρίου 1909 – 23 Φεβρουαρίου 1914 † | Από 7 Ιουλίου 1901 Επίσκοπος Ευρυτανίας, με την οποία η Ναυπακτία ενώθηκε δυνάμει του Ν. ΓΥΛΔ/16 Νοεμβρίου 1909[31] |
| Αμβρόσιος (Νικολαΐδης) | 16 Ιουλίου 1914 – 1922 | από Χριστουπόλεως |
| Αμβρόσιος (Νικολαΐδης) | 1923 – 6 Σεπτεμβρίου 1932[32] | κατόπιν Φθιώτιδος |
| Γερμανός (Γκούμας) | 22 Μαρτίου 1936 – 12 Απριλίου 1945[33] | κατόπιν Ηλείας |
| Χριστοφόρος (Αλεξανδρόπουλος) | 24 Οκτωβρίου 1945 – 31 Μαρτίου 1958 †[34] | |
| Δαμασκηνός (Κοτζιάς) | 25 Ιουνίου 1958 – 31 Μαΐου 1977 | από Μαραθώνος |
| Δαμασκηνός (Κοτζιάς) | 31 Μαΐου 1977 – 2 Απριλίου 1984 †[35] | |
| Αλέξανδρος (Παπαδόπουλος) | 5 Μαΐου 1984 – 25 Ιανουαρίου 1995 | κατόπιν Μαντινείας και Κυνουρίας[36] |
| Νικόδημος (Ζαλούμης) | 28 Ιανουαρίου 1995 – 21 Μαΐου 1995 †[37] | |
| Ιερόθεος (Βλάχος) | 20 Ιουλίου 1995 – σήμερα[38] | |
Ιερές Μονές Επεξεργασία
- Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Αμπελακιωτίσσης, στο ομώνυμο χωριό Αμπελακιώτισσα
- Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Βομβοκούς, στη Βομβοκού
- Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, στη Σκάλα Ναυπάκτου
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Nesbitt & Oikonomides (1994), p. 18
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Gregory (1991), pp. 1442–1443
- ↑ Veikou (2012), p. 466
- ↑ Nesbitt & Oikonomides (1994), pp. 9–10, 18
- ↑ Veikou (2012), pp. 47, 265
- ↑ 6,0 6,1 Veikou (2012), p. 467
- ↑ Fine (1994), p. 65
- ↑ Fine (1994), p. 115
- ↑ http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/d2n01.html
- ↑ Laurent 1963, σελ. 514.
- ↑ Μήτσιου 2010, σελ. 35.
- ↑ 12,0 12,1 Μήτσιου 2010, σελ. 39.
- ↑ von Miklosich, Franz Ritter· Müller, Joseph (1860). Acta patriarchatus Constantinopolitani 1315-1402 e codibus manu scriptis bibliothecae Palatinae Vindobonensis. Βιέννη: Gerold. σελ. 493.
- ↑ Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Αθανάσιος (1903). «Μάρκος Ξυλοκαράβης: πατριάρχης οικουμενικός και είτα πρόεδρος Αχριδών». Византийский временник 10: 14. http://digital.lib.auth.gr/record/67552/files/arc-2007-26504.pdf. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2021.
- ↑ «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 228. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022.
- ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 247. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2022.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1881-1882). «Αποσπάσματα πατριαρχικών σελίδων». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΜΕ): 731. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&lpg=PA731&ots=ch0jdS98Cp&pg=PA731#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ Μέρτζιος 1951, σελ. 47.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 408.
- ↑ Μπακογιώργος, Νικόλαος (2022). Η Επισκοπή Βονίτσης (PDF). Θεσσαλονίκη. σελ. 40.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 416.
- ↑ «Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului». Studii istorice greco-romane: 287. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 173.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 293.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 293-294.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 322.
- ↑ Doelger, Franz (1948). Aus den Schatzkammern des Heiligen Berges. Münchner Verlag. σελ. 242. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2023.
- ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΗ): 294. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA294#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Επίσκοπος Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κυρός Άνθιμος. (περ. 1800-1881)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Επίσκοπος Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κυρός Δαυΐδ. (1824-1896)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Επίσκοπος Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κυρός Σεραφείμ. (1839-1914)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κυρός Αμβρόσιος. (1880-1958)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης πρώην Ηλείας κυρός Γερμανός. (1899-1982)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κυρός Χριστοφόρος. (1898-1958)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κυρός Δαμασκηνός. (1905-1984)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας κύριος Αλέξανδρος. (γεν. 1936)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κυρός Νικόδημος. (;-1995)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κύριος Ιερόθεος. (γεν. 1945)». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2022.
Πηγές Επεξεργασία
- Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08260-5.
- (Αγγλικά) Gregory, T. E. (1991). «Naupaktos». Στο: Kazhdan, Alexander, επιμ. The Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press, σσ. 1442–1443. ISBN 0-19-504652-8.
- Nesbitt, John W., επιμ. (1994). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 2: South of the Balkans, the Islands, South of Asia Minor. Washington, DC: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. ISBN 0-88402-226-9.
- Veikou, Myrto (2012). Byzantine Epirus: A Topography of Transformation. Settlements of the Seventh-Twelfth Centuries in Southern Epirus and Aetoloacarnania, Greece. BRILL. ISBN 9004221514.
- Μήτσιου, Αικατερίνη (2010). «Η περιοχή της Πρέβεζας από την οπτική γωνία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, 13ος ως 15ος αι.». Πρακτικά του Δεύτερου Διεθνούς Συμποσίου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πρέβεζας: 35. https://www.academia.edu/656063/The_region_of_Preveza_from_the_point_of_view_of_the_Patriarchate_of_Constantinople_13th_15th_centuries_in_Modern_Greek_.
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
- Μέρτζιος, Κωνσταντίνος Δ (1951). «Πατριαρχικά, ήτοι ανέκδοτοι πληροφορίαι σχετικαί προς τους Πατριάρχας Κωνσταντινουπόλεως από του 1556-1702». Πραγματείαι της Ακαδημίας Αθηνών 15 (4). https://digitallibrary.academyofathens.gr/archive/item/10758?lang=el. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2023.
- Laurent, V. (1963). Le Corpus des sceaux de l' empire Byzantin. V.1 (L'eglise) (στα Γαλλικά). Paris: Centre National de la Recherche Scientifique.