Ο Ιωάννης Λυριτζής ή Γιάννης Λυριτζής, (αγγλικά: Yiannis Liritzis ή Ioannis Liritzis), (Ιτέα, 2 Νοεμβρίου 1953), είναι Έλληνας, φυσικός, αρχαιολόγος και διακεκριμένος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Henan, Kaifeng, Κινα; (http://hhwm.henu.edu.cn/People/Full_time_Researchers.htm); καθηγητής Αρχαιομετρίας στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου εως το 2021, με εξειδίκευση στην εφαρμογή των φυσικών επιστημών στην αρχαιολογία και την πολιτιστική κληρονομιά.[1]

Ιωάννης Λυριτζής
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Ιωάννης Λυριντζής (Ελληνικά)
Γέννηση2  Νοεμβρίου 1953
Δελφοί
ΥπηκοότηταΕλλάδα
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και Πανεπιστήμιο Πατρών
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςarchaeological science
Ιδιότηταφυσικός, ανθρωπολόγος και αρχαιολόγος

Βίος - σπουδές Επεξεργασία

Γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1953 στην Ιτέα, με καταγωγή από τους Δελφούς.

Είναι δημότης του Δήμου Δελφών, από Δελφιώτη πατέρα, τον Γιώργο Λυριτζή, και Δελφινιώτισσα μητέρα, τη Μάρθα, το γένος Αλεξίου και Αργύρη.[2] Μετά την ολοκλήρωση των εγκύκλιων σπουδών του, σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Πατρών και συνέχισε στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου (αγγλ. University of Edinburgh), όπου έλαβε το διδακτορικό του το 1980. Στη συνέχεια εκπόνησε σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (αγγλ. University of Oxford), Πανεπιστήμιο Bordeaux III (γαλλικά: Bordeaux III - Université Bordeaux Montaigne), εκ νέου στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ως επισκέπτης καθηγητής στο Bordeaux III και στη Ακαδημία Αθηνών.[1]

Σταδιοδρομία - δραστηριότητες Επεξεργασία

Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του από το Υπουργείο Πολιτισμού, όπου εργάσθηκε για πέντε περίπου χρόνια (1984-1989), στη συνέχεια ως ερευνητής στην Ακαδημία Αθηνών για 10 περίπου χρόνια (1989-1999), ενώ σήμερα είναι καθηγητής της αρχαιομετρίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου,[1] όπου και διευθύνει το Εργαστήριο Αρχαιομετρίας (Archaeometry Laboratory), το οποίο ιδρύθηκε από τον ίδιο, το 1999. Διατέλεσε ή διατελεί επίσης, διευθυντής του Εργαστηρίου Πληροφορικής (2004-2010), διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Αρχαιολογίας (2013 - σήμερα).[3] Στο παρελθόν διατέλεσε επίσης πρόεδρος του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Αιγαίου (2004-2006).[3] Είναι μέλος της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αιγαίου και μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του εθνικού φορέα αναγνώρισης ξένων ακαδημαϊκών διπλωμάτων. Έχει κάνει σημαντικές μελέτες σε διάφορους τομείς της διεπιστημονικής έρευνας (τη γεωφυσική, την αστρονομία, την πλανητολογία, τον παλαιομαγνητισμό και την παλαιοκλιματολογία), και το έργο του έχει δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά όπως το περιοδικό Nature.[4][5][6] Ο Λυριτζής έχει εκλεγεί ως αντεπιστέλλον μέλος της “Ακαδημίας Επιστημών Γραμμάτων και Καλών Τεχνών της Dijon”, στη Γαλλία, (γαλλικά: Membre Correspondant de l' Académie des Sciences, Arts et Belles-Lettres de Dijon)[7] και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (αγγλικά: European Academy of Sciences and Arts, λατινικά: Academia Scientiarum et Artium Europaea).[8] Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι έχει σημαντική συμβολή στην αρχαιοαστρονομία.[9] Είναι επίσης αρμόδιος για τη λειτουργία του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) με τίτλο "Εφαρμοσμένες Αρχαιολογικές Επιστήμες", που οργανώνουν και λειτουργούν το "Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών" μαζί με τα Τμήματα Περιβάλλοντος της Σχολής Περιβάλλοντος και Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.[10] Ασχολείται παράλληλα με τις άλλες δραστηριότητές του και με τη τοπική αυτοδιοίκηση, στον τόπο καταγωγής του, τους Δελφούς, εκλεγόμενος μάλιστα, ως δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Δελφών, το 2010, με τον συνδυασμό του δημάρχου Νίκου Φουσέκη.[2]

Εφεύρεση 2 νέων μεθόδων χρονολόγησης Επεξεργασία

Είναι γνωστός για την εφεύρεση και την ανάπτυξη δύο νέων μεθόδων χρονολόγησης αρχαιολογικών υλικών:

  • Με φωταύγεια σε μεγαλιθικά κτίρια και
  • Με πυρηνική ανάλυση στην ενυδάτωση οψιανών εργαλείων.

Μέθοδος χρονολόγησης με φωταύγεια σε μεγαλιθικά κτίρια Επεξεργασία

Η μέθοδος για τη επιφανειακή χρονολόγηση με φωταύγεια, εισήχθη το 1994, όταν ο Ιωάννης Λυριτζής επεξέτεινε τη χρονολόγηση προς το απώτερο παρελθόν με την τεχνική της οπτικής θερμοφωταύγειας για επιφάνειες κτισμάτων, που είχαν δει για τελευταία φορά το φως του ήλιου λίγο πριν αυτά θαφτούν, σε διάφορους τύπους σκαλιστών πετρωμάτων, δομικών υλικών των αρχαίων μνημείων και άλλων αρχαιολογικών ευρημάτων, τα οποία ήταν κατασκευασμένα από γρανίτη, βασάλτη και ψαμμίτη.[11][12]

Μέθοδος χρονολόγησης με πυρηνική ανάλυση στην ενυδάτωση του οψιανού Επεξεργασία

Η μέθοδος χρονολόγησης με πυρηνική ανάλυση στην ενυδάτωση του οψιανού, από τον οποίο ήταν κατασκευασμένα διάφορα αρχαία εργαλεία, εισήχθη το 2002,[13][14][15][16][17] όταν ο Ιωάννης Λυριτζής διαμόρφωσε μια νέα προσέγγιση χρονολόγησης, η οποία βασίζεται στη στιβάδα του κορεσμού της επιφάνειας και το προφίλ SIMS του υδρογόνου (μέθοδος SIMS-SS) στην ενυδάτωση του οψιανού με τον οποίο ήταν κατασκευασμένα διάφορα εργαλεία των εποχών εκείνων.[18]

Αρχαιολογικές έρευνες Επεξεργασία

Στα πλαίσια της ειδικότητάς του έχει πραγματοποιήσει έρευνες σε πολλές αρχαιολογικές θέσεις στην Ελλάδα, νησιά του Αιγαίου: Μύκονος, Ανδρος, Νίσυρος, Γυαλί, Κως, Ρόδος, Γιούρα, Ικαρία, Μήλος), στο σπήλαιο Σαρακινού, στους Δελφούς, τις Μυκήνες, Αργολίδα, Δήμητρα και Σιταγροί Μακεδονίας, διάφορα μοναστήρια στον Άθω, στην Πελοπόννησο (βυζαντινά μοναστήρια), μινωικούς οικισμούς στην Κρήτη, στη Λευκαδα, στο κέντρο των Αθηνών και αλλού, επίσης στο εξωτερικό, στην Αίγυπτο (Γκίζα, Φαγιουμ, Αβυδος, Σινά τάφοι Ναουαμις), στη Γερμανία (Βαυαρία, λίμνες chimsee, tutensee), τη Βουλγαρία (ιζήματα Μαύρης θάλασσας) και την Τουρκία (Σμύρνη, Liman Tepe).[19]

Βραβεύσεις - τιμητικές διακρίσεις Επεξεργασία

Του απονεμήθηκε το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, (1986), για το βιβλίο του: «Αρχαιομετρία. Μέθοδοι χρονολόγησης στην αρχαιολογία». Τιμήθηκε επίσης με το «Διεθνές Βραβείο Αρχαιομετρίας “Costa Navarino”» (2011-2012),[20] που απονέμεται, υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.[21]

Εργογραφία Επεξεργασία

Στην εργογραφία του περιλαμβάνονται πάνω από 250 πρωτότυπες έρευνες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και πάνω από 9 βιβλία (4 από αυτά στα Αγγλικά).[22][23] Ο Λυριτζής είναι μέλος συντακτικών επιτροπών, σε διάφορα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και διευθυντής έκδοσης σε δύο, το περιοδικό Μεσογειακή Αρχαιολογία και Αρχαιομετρία και το περιοδικό Ασιατικός Πολιτισμός και Ιστορία.[24][25] Αρκετά ελληνικά και διεθνή περιοδικά και εφημερίδες αναφέρονται στο έργο του, καθώς επίσης και το Discovery Channel.[26][27]

Ελληνόγλωσση εργογραφία Επεξεργασία

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα Επεξεργασία

Στα αγγλικά

Ξενόγλωσση εργογραφία Επεξεργασία

Στα αγγλικά


  • Για περισσότερη αρθρογραφία: Στην ιστοσελίδα Ioannis Liritzis, στο: aegean.academia.edu

Συνεντεύξεις Επεξεργασία

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές - σημειώσεις Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Λυριτζής Ιωάννης, στην ιστοσελίδα του Τμήματος Μεσογειακών σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
  2. 2,0 2,1 Λυριτζής Ιωάννης, προσωπικό ιστολόγιο.
  3. 3,0 3,1 Βιογραφικό Ιωάννη Λυριτζή[νεκρός σύνδεσμος], από την προσωπική ιστοσελίδα του: www.liritzis.eu
  4. Liritzis, Y.; Thomas, R. (1980). "Palaeointensity and thermoluminescence measurements on Cretan kilns from 1300 to 2000 BC" (PDF). Nature (Nature Publishing Group) 283 (5742): 54–55. doi:10.1038/283054a0. ISSN 0028-0836. Retrieved 6 March 2010.
  5. Liritzis, Y. (1985). "Archaeomagnetism, Santorini volcanic eruption and destruction levels on Crete" (PDF). Nature (Nature Publishing Group) 313 (5997): 75–76. doi:10.1038/313075b0. ISSN 0028-0836. Retrieved 6 March 2010.
  6. Liritzis, Y. (1982). "Petralona Cave dating controversy" (PDF). Nature (Nature Publishing Group) 299 (5880): 280–281. doi:10.1038/299280c0. ISSN 0028-0836. Retrieved 6 March 2010.
  7. "nouvelle-n°74[νεκρός σύνδεσμος]". Académie des Sciences, Arts et Belles-Lettres of Dijon. Retrieved 6 March 2010.
  8. "Members Page". European Academy of Sciences and Arts. Retrieved 6 March 2010.
  9. Liritzis, I.; Castro, B. (2013). "Delphi and Cosmovision: Apollo’s absence at the land of the hyperboreans and the time for consulting the oracle". Journal of Astronomical History and Heritage 16 (2): 184–206.
  10. "Εφαρμοσμένες Αρχαιολογικές Επιστήμες", 23/05/29015, στην ιστοσελίδα: www.metaptixiako.gr
  11. Liritzis, I. (1994). "A new dating method by thermoluminescence of carved megalithic stone building". Comptes Rendus - Academie des Sciences, Serie II: Sciences de la Terre et des Planetes (French Academy of Sciences) 319 (5): 603–610. ISSN 1251-8050.
  12. Liritzis, I.; Guilbert, P.; Schoerer, M. (1997). "The Temple of Apollo (Delphi) strengthens new thermoluminescence dating method". Geoarchaeology - an International Journal (Wiley Periodicals, Inc.) 12 (5): 479–496. doi:10.1002/(SICI)1520-6548(199708)12:5<479::AID-GEA3>3.0.CO;2-X. ISSN 0883-6353.
  13. Liritzis, I.; Diakostamatiou, M. (2002). "Towards a new method of obsidian hydration dating with secondary ion mass spectrometry via a surface saturation layer approach". Medtierranean Archaeology & Archaeometry (University of the Aegean) 2 (1): 3–20. ISSN 1108-9628.
  14. Liritzis, I. (2006). "SIMS-SS A new obsidian hydration dating method: analysis and theoretical principles". Archaeometry (Wiley-Blackwell) 48 (3): 533–547. doi:10.1111/j.1475-4754.2006.00271.x. ISSN 1475-4754.
  15. "Bulletin No. 41[νεκρός σύνδεσμος]" (PDF). International Association for Obsidian Studies. Summer 2009. p. 2. Retrieved 6 March 2010.
  16. Liritzis, I. (2011). "Surface dating by luminescence: An Overview". Geochronometria, 38 (3): 292–302. doi:10.2478/s13386-011-0032-7.
  17. Liritzis, I.; Laskaris, N. (2011). "Fifty years of obsidian hydration dating in archaeology". J. Non Crystalline Solids 357: 211–219. doi:10.1016/j.jnoncrysol.2011.02.048.
  18. "[www.rhodes.aegean.gr/tms/sims-ss]".[dead link]
  19. Έρευνα υπαίθρου Ιωάννη Λυριτζή[νεκρός σύνδεσμος], από την προσωπική ιστοσελίδα του: www.liritzis.gr
  20. Διεθνές Βραβείο Αρχαιομετρίας “Costa Navarino Αρχειοθετήθηκε 2014-01-10 στο Wayback Machine.”
  21. "Costa Navarino International Archaeometry Award Αρχειοθετήθηκε 2014-01-10 στο Wayback Machine.".
  22. "Luminescence Dating in Archaeology, Anthropology, and Geoarchaeology".
  23. [1] Αρχειοθετήθηκε 2011-09-29 στο Wayback Machine., [dead link]
  24. "Mediterranean Archaeology & Archaeometry".
  25. "Asian Culture and History".
  26. "Egypt's Pyramids Packed With Seashells". Discovery Channel. 2008. Retrieved 6 March 2010.[dead link]
  27. "Egyptian Monuments: Their Fossils and Controversies Revisited Αρχειοθετήθηκε 2010-01-11 στο Wayback Machine.". Discovery Channel. Retrieved 6 March 2010.[dead link]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία