Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας
Ο Καζιμίρ Δ΄ (πολωνικά: Kazimierz IV, 30 Νοεμβρίου 1427 - 7 Ιουνίου 1492) από τον οίκο των Γιαγκελλόνων ήταν βασιλιάς της Πολωνίας (1447-92) και μεγάλος δούκας της Λιθουανίας (1440-92).
| Καζίμιρ Δ΄ | |
|---|---|
 | |
βασιλιάς της Πολωνίας | |
| Περίοδος | 1447 - 1492 |
| Προκάτοχος | Βλαδίσλαος Γ΄ |
| Διάδοχος | Ιωάννης Α΄ Αλβέρτος |
μεγάλος δούκας της Λιθουανίας | |
| Περίοδος | 1440 - 1492 |
| Προκάτοχος | Σιγισμούνδος Κεστουταΐτης |
| Διάδοχος | Αλέξανδρος |
| Γέννηση | 30 Νοεμβρίου 1427 |
| Θάνατος | 7 Ιουνίου 1492 (64 ετών) |
| Σύζυγος | Ελισάβετ των Αψβούργων |
| Επίγονοι | Βλαδίσλαος Β΄ της Ουγγαρίας Χέντβιχ Καζιμίρ Ιωάννης Α΄ Αλβέρτος της Πολωνίας Αλέξανδρος της Πολωνίας Σοφία Σιγισμούνδος Α΄ της Πολωνίας Φρειδερίκος Άννα Βαρβάρα Ελισάβετ |
| Οίκος | Οίκος των Γιαγκελλόνων |
| Πατέρας | Λαδίσλαος Β΄ Γιαγκελόν |
| Μητέρα | Σοφία του Χαλσχάνυ |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ήταν από τους πιο δραστήριους ηγεμόνες της Πολωνίας: στον Δεκατριετή Πόλεμο (1454-66) νίκησε τους Τεύτονες ιππότες και ανακατέλαβε την Πομερανία. Ο οίκος του έγινε από τους σημαίνοντες της Ευρώπης. Αντιτέθηκε στην αριστοκρατία, ενισχύοντας το Κοινοβούλιο και τη Σύγκλητο[1]. Ο θρίαμβός του ήταν η επικράτηση επί της Πρωσίας[2]. Η Πολωνία πλησίασε τη Δυτική Ευρώπη και έγινε σημαντικός παράγοντας στις διεθνείς σχέσεις. Η ζήτηση πρώτων υλών και προϊόντων ανέπτυξαν το εμπόριο και συνέβαλλε στην ανάπτυξη της βιοτεχνίας και των ορυχείων[3]. Ο βασιλιάς της Αγγλίας απένειμε στον Καζιμίρ Δ΄ το παράσημο του Τάγματος της Περικνημίδος.
Βιογραφία Επεξεργασία
Ήταν ο μικρότερος γιος του Βλαδίσλαου Β΄ βασιλιά της Πολωνίας και μεγάλου δούκα της Λιθουανίας και της τέταρτης συζύγου του Σοφίας, κόρης του Ανδρέα πρίγκιπα του Χαλσχάνυ/Ολσχάνσκυ[4]. Ο μεγαλύτερος αδελφός του Βλαδίσλαος Γ΄ θα γινόταν βασιλιάς, έτσι οι γονείς του δεν επιμελήθηκαν τη μόρφωση του νεαρού Καζιμίρ Δ΄[5]. Ο Σμπιγκνιέφ Ολεσνίτσκι, επίσκοπος Κρακοβίας ήταν ο διδάσκαλός του.
Μεγάλος δούκας της Λιθουανίας Επεξεργασία
Το 1434 απεβίωσε ο Βλαδίσλαος Β΄. Στην Πολωνία τον διαδέχθηκε ο πρωτότοκος γιος του Βλαδίσλαος Γ΄. Στη Λιθουανία τον διαδέχθηκε ο αδελφός του και οι δύο γιοι του θείου του. Ο τελευταίος από αυτούς, ο Σιγισμούνδος-Κεστουταΐτις απεβίωσε το 1440 και οι μεγιστάνες της Λιθουανίας πρότειναν τον Καζιμίρ Δ΄. Οι Πολωνοί ευγενείς περίμεναν να γίνει αντιβασιλιάς του Βλαδίσλαου Γ΄[6], όμως οι μεγιστάνες της Λιθουανίας τον ανακήρυξαν μεγάλο δούκα της χώρας[6] και ανέλαβαν την εξουσία μια και ο Καζιμίρ Δ΄ ήταν 13 ετών[6]. Ο νέος ηγεμόνας διδάχθηκε τα Λιθουανικά και τις συνήθειες του τόπου[7]. Οι μεγιστάνες εξισώθηκαν με τους Πολωνούς ευγενείς· κανείς Πολωνός δεν θα αναλάμβανε αξίωμα στη Λιθουανία και τον έλεγχο της χώρας είχε το Συμβούλιο των Αρχόντων.
Βασιλιάς της Πολωνίας Επεξεργασία
Το 1444 ο αδελφός του Βλαδίσλαος Γ΄ απεβίωσε στη μάχη της Βάρνας, άτεκνος. Έπειτα από τρία έτη μεσοβασιλείας τον διαδέχθηκε ως βασιλιάς της Πολωνίας. Το 1454 νυμφεύτηκε την Ελισάβετ των Αψβούργων, δημιουργώντας δεσμούς με τον Οίκο της Αυστρίας, που εξουσίαζε την Ουγγαρία, τη Βοημία και τη Γερμανία.
Όταν το Τευτονικό Τάγμα κατέλαβε περιοχές της Πρωσίας, οι Πρώσοι ζήτησαν τη βοήθειά του. Ο Καζιμίρ Δ΄ με τον Δεκατριετή Πόλεμο (1454-66) νίκησε τους Τεύτονες και έθεσε τις περιοχές αυτές της Πρωσίας υπό Πολωνικό έλεγχο. Απεβίωσε το 1492 στο κάστρο Παλαιό Γκρόντνο της Λιθουανίας και τον διαδέχθηκαν οι γιοί του, πρώτα ο Ιωάννης Α΄ Αλβέρτος, έπειτα ο Αλέξανδρος και τέλος ο Σιγισμούνδος Α΄.
Εξωτερική διπλωματία Επεξεργασία
Ο πάπας ήθελε να ξεκινήσει πόλεμο εναντίον των Οθωμανών και γι' αυτό ήθελε πρώτα να εκτοπίσει τον Χουσίτη βασιλιά της Βοημίας. Ο καθολικός Καζιμίρ Δ΄ πρότεινε τον γιο του Λαδίσλαο Β΄, που έγινε βασιλιάς της Βοημίας. Σε αυτό αντέδρασε ο Ματθίας Κορβίνος της Ουγγαρίας, που προέτρεψε τους Τεύτονες να εξεγερθούν εναντίον του Καζιμίρ Δ΄. Όταν ο Ματθίας απεβίωσε το 1440, επικράτησε ειρήνη στην Πολωνία.
Εσωτερική πολιτική Επεξεργασία
Γενικά ήταν μετριοπαθής· έδειξε ζήλο στη διατήρηση των προνομίων του, ιδίως στο δικαίωμα εκλογής επισκόπων. Για τις ανάγκες του πολέμου με τους Τεύτονες, αναγκάστηκε να παραχωρήσει προνόμια το 1454. Ήταν εντυπωσιακά απλός και ήρεμος: αν και ήταν από τους μεγαλύτερους μονάρχες της Ευρώπης, ντυνόταν με ένα απλό ύφασμα του τόπου, έπινε μόνο νερό και το τραπέζι ήταν λιτό. Είχε πάθος στο κυνήγι. Είχε ελευθεριότητα με τους υπουργούς και τους υπηρέτες του και ήταν γενναιόδωρος με τους ηττημένους. Δεν ήταν εξαίρετος ή σοφός, αλλά προσεκτικός και νηφάλιος αρχηγός μίας οικογένειας. Η εξουσία του ήταν επιτυχής και ειρηνική[5].
Η πολιτιστική πρόοδος ήταν εντυπωσιακή. Ανασύστησε και διεύρυνε το Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας. Οι ανθρωπιστές βρήκαν προστάτη στην Κρακοβία τον Φίλιππο ντε Μπουονακόρσι, Ιταλό λόγιο. Ο Γιαν Ντλούκοτς έγραψε την πρώτη ιστορία της Πολωνίας.
Το άνοιγμα του τάφου του Επεξεργασία
Το λείψανό του και αυτό της Ελισάβετ ήταν στο παρεκκλήσιο του κάστρου Βάβελ στην Κρακοβία. Με τη συγκατάθεση του αρχιεπισκόπου της Κρακοβίας Κάρολ Βοϊτύλα (μετέπειτα Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄), μία ομάδα δώδεκα επιστημόνων έλαβε την άδεια να εξετάσει τον τάφο. Αυτό έγινε το 1973, αλλά έπειτα από λίγες ημέρες τέσσερις απεβίωσαν και αργότερα άλλοι έξι. Από τους εναπομείναντες, ο μικροβιολόγος Δρ. Μπολεσλάβ Σμυκ έκανε εξετάσεις και βρήκε τρεις μύκητες στα βασιλικά εμβλήματα του τάφου. Οι αφλατοξίνες των μυκήτων αυτών, σε επαφή με το δέρμα ή με εισπνοή στους πνεύμονες, είναι θανατηφόρες[8].
Οικογένεια Επεξεργασία
Νυμφεύτηκε το 1454 την Ελισάβετ των Αψβούργων, κόρη του Αλβέρτου Β΄ δούκα της Αυστρίας και βασιλιά της Ουγγαρίας, Βοημίας, Γερμανίας. Μαζί της απέκτησε 13 τέκνα, από τα οποία επέζησαν τα έντεκα[9], συγκεκριμένα οι:
- Βλαδίσλαος Β΄ 1456-1516, βασιλιάς της Ουγγαρίας και Γ΄ της Βοημίας.
- Χέντβιχ 1457-1502, παντρεύτηκε τον Γεώργιο των Βίττελσμπαχ δούκα της Βαυαρίας-Λάντσουτ.
- Καζιμίρ 1458-1484, άγιος.
- Ιωάννης Α΄ Αλβέρτος 1459-1501, βασιλιάς της Πολωνίας.
- Αλέξανδρος 1461-1506, βασιλιάς της Πoλωνίας και μεγάλος δούκας της Λιθουανίας.
- Σοφία 1464-1512, παντρεύτηκε τον Φρειδερίκο Α΄ Χοεντσόλερν μαργράβο του Βρανδεμβούργου-Άνσμπαχ.
- Σιγισμούνδος Α΄ 1467-1548, βασιλιάς της Πολωνίας και μεγάλος δούκας της Λιθουανίας.
- Φρειδερίκος 1468-1503, αρχιεπίσκοπος του Γκνιέζνο, επίσκοπος της Κρακοβίας, υπερέχων (primatus) της Πολωνίας.
- Άννα 1476-1503, παντρεύτηκε τον Μπόγκισλάβ Ι δούκα της Πομερανίας.
- Βαρβάρα1478-1534, παντρεύτηκε τον Γεώργιο Βέττιν δούκα της Σαξονίας.
- Ελισάβετ 1482-1517, παντρεύτηκε τον Φρειδερίκος Β΄ Πιάστ δούκα της Λεγκνίτσα.
- Ελισάβετ 1472-1481 απεβ. 9 ετών, Ελισάβετ 1465-1466 απεβ. 1 έτους.
Αναφορές Επεξεργασία
- ↑ pl:Kazimierz IV Jagiellończyk
- ↑ http://www.merriam-webster.com/concise/casimir%20iv
- ↑ «Poland - history - geography». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ Marian Biskup, Karol Górski: Kazimierz Jagiellończyk: Zbiór studiów o Polsce drugiej połowy XV wieku. Warszawa: 1987. (ISBN 83-01-07291-1).
- ↑ 5,0 5,1 «Casimir IV - king of Poland». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 J. Kiaupienė Valdžios krizės pabaiga ir Kazimieras Jogailaitis. Gimtoji istorija 2: Nuo 7 iki 12 klasės (Lietuvos istorijos vadovėlis). CD. (2003). Elektroninės leidybos namai: Vilnius.
- ↑ Lietuvių kalba ir literatūros istorija Αρχειοθετήθηκε 26 October 2007 στο Wayback Machine.
- ↑ «Curse of the Open Tomb». Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ Stone, Daniel (2001). The Polish - Lithuanian State. 1386 - 1795. A History of East Central Europe/ Vol. IV. Seattle and London: University of Washington Press. σελ. 23.
Πηγές Επεξεργασία
- Frost, Robert (2015). The Making of the Polish-Lithuanian Union 1385-1569, Volume 1. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0191017872.
 
|
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Casimir IV Jagiellon της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |