Ο Καρλισμός (βασκικά: Karlismo, καταλανικά: Carlisme, γαλικιανά: Carlismo, ισπανικά: Carlismo) είναι παραδοσιοκρατικό πολιτικό κίνημα στην Ισπανία, το οποίο επιδιώκει τη δημιουργία μιας ξεχωριστής γραμμής της δυναστείας των Βουρβόνων στον ισπανικό θρόνο. Αυτή η γραμμή προέρχεται από τον δον Κάρλος-Μαρία κόμη της Μολίνα (1788-1855) και ιδρύθηκε λόγω της διαφοράς που υπήρξε, όσον αφορά τους νόμους διαδοχής και την εκτεταμένη δυσαρέσκεια με τη γραμμή διαδοχής του Αλφόνσου του Οίκου των Βουρβόνων. Το κίνημα έφτασε στη μεγαλύτερη ακμή του τη δεκαετία του 1830, αλλά ανέκαμψε μετά την ήττα της Ισπανίας στον Ισπανοαμερικανικό Πόλεμο το 1898, όταν η Ισπανία έχασε τα τελευταία σημαντικά υπερπόντια εδάφη, την Κούβα, το Γκουάμ, τις Φιλιππίνες και το Πουέρτο Ρίκο από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Υπήρξε το μοναδικό μαζικό πολιτικό κίνημα της Ισπανίας του 19ου αιώνα[1] και αποτέλεσε σημαντική δύναμη στην ισπανική πολιτική, από το 1833 μέχρι το τέλος του καθεστώτος του Φράνκο το 1975. Ιστορικά διαμορφώθηκε μετά τη φιλοαπολυταρχική επανάσταση του 1820, που επανέφερε τον Φερδινάνδο Ζ΄ στην εξουσία και σταδιακά ρίζωσε στις ισπανικές περιοχές που χαρακτηρίζονταν από φιλομοναρχικά και φιλοθρησκευτικά συναισθήματα και προσκόλληση στις παραδόσεις. Έτσι, το τέως βασίλειο της Ναβάρρας και οι βασκικές επαρχίες μαζί με την ορεινή Καταλονία και Αραγόνα αποτέλεσαν τον παραδοσιακό καρλιστικό πυρήνα. Σταδιακά ο συντηρητισμός των Καρλιστών εξελίχθηκε σε μια απέχθεια προς την εκβιομηχανοποίηση των ανωτέρω περιοχών[2] και τα σοσιαλιστικά κινήματα που προέκυπταν σε πόλεις όπως το Μπιλμπάο και τη Βαρκελώνη. Η ισχύς του κινήματος, ήταν η αιτία πολλών μεγάλων πολέμων κατά τον 19ο αιώνα και αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, τη δεκαετία του 1930.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Payne (2008): 166.
  2. Payne (2008): 168.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Payne, Stanley (2008), Spain: a unique history, The University of Wisconsin Press, Γουϊνσκόνσιν.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία