Βικιπαίδεια

Κισσόνεργα

κοινότητα της επαρχίας Πάφου στην Κυπριακή Δημοκρατία

Συντεταγμένες: 34°49′22″N 32°24′5″E / 34.82278°N 32.40139°E / 34.82278; 32.40139

Η Κισσόνεργα είναι κοινότητα, χωριό, της επαρχίας Πάφου στην Κύπρο. Από τα μεγαλύτερα σε πληθυσμό χωριά της επαρχίας Πάφου και μαζί με την γειτονική Πέγεια είναι οι μοναδικές περιοχές της Κύπρου όπου καλλιεργούνται μπανάνες[13].

Κισσόνεργα
Κοινότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας
Η τοποθεσία της Κισσόνεργας στην Επαρχία Πάφου.
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας.
Τοποθεσία στον χάρτη της χώρας.
Κισσόνεργα
ΧώραΚύπρος[1][2]
Διοικητική μονάδαΕπαρχία Πάφου[1][2]
Διοίκηση
 • ΣώμαΚοινοτικό Συμβούλιο Κισσόνεργας[3][4]
 • Κοινοτάρχης ΚισσόνεργαςΓεώργιος Στυλιανού (από 2012)[3][4][5]
 • Μέλος του/τηςΈνωση Κοινοτήτων Κύπρου[3][4]
Έκταση9,53789 km²[6][7]
Υψόμετρο80 μέτρα[8][9]
Πληθυσμός2.004 (2011)[10][11]
Γ.Κ.6027[1][2]
Τ.Κ.8574[12]
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
δεδομένα

Γεωγραφία Επεξεργασία

Συνορεύει με την Τάλα, την Έμπα, την Λέμπα, και την Πέγεια, απέχει περίπου 7 χλμ[14] από την πόλη της Πάφου με την οποία συνδέεται με αστική συγκοινωνία[15].

Στο παράλιο τμήμα του χωριού υπάρχουν οι κοινοτικές παραλίες "Κισσόνεργα"[16] και "Ποτίμα"[17].

Στα διοικητικά όρια της Κισσόνεργας με την Πέγεια και στην κοίτη του ποταμού Μαυροκόλυμπου έχει δημιουργηθεί, ανάμεσα στα πρώτα που δημιουργήθηκαν στην Κύπρο, το φράγμα και η Τεχνητή λίμνη Μαυροκόλυμπου[18].

Ιστορία Επεξεργασία

Στο χωριό έχουν βρεθεί τρεις νεολιθικοί οικισμοί της εποχής του Χαλκού, ένας στην θέση Μοσφίλια, που είναι επισκέψιμος, όπου έχουν βρεθεί εργαλεία της χαλκολιθικής εποχής ο δεύτερος στην θέση Σκαλιά όπου ακόμα, το 2019, ανασκάπτεται[14] και ο τρίτος την θέση Μυλούθκια. Πολύ κοντά σε αυτούς τους δύο οικισμούς έχει ανασκαφεί ο Νεολιθικός οικισμός της Λέμπας. Έχουν ανακαλυφθεί έξι πηγάδια νερού και στους ίδιους οικισμούς τα δύο μάλιστα είναι τα αρχαιότερα στον κόσμο ηλικίας 9.000 με 10.500 χρόνων[19].

Στην θέση Ποτίμα στην παράλια ζώνη της Κισσονέργας έχει βρεθεί κίονας της ρωμαϊκής περιόδου σε ύψος 1.58 με επιγραφή και δεύτερος κίονας στην ίδια θέση με δύο επιγραφές που διατηρείται σε ύψος 2 μέτρων, και οι δύο βρίσκονται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο Πάφου[20].

Δίπλα στον ναό του χωριού που είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση Σωτήρος βρίσκονται τα θεμέλια του κατεστραμμένου ναού των Αγίων Ζηναΐδος και Φιλοννίλας[21], συγγενείς του Απόστολου Παύλου όπου ήρθαν, έζησαν, πέθαναν, και τάφηκαν στην Κισσόνεργα[14].

Την Βυζαντινή περίοδο αναφέρεται πύργος παρατηρητήριο για την αντιμετώπιση των αραβικών επιδρομών της εποχής[14]. Επισης νομίσματα βυζαντινής περιόδου έχουν βρεθεί στην παράλια θέση Μυθούλκια[22]. Το χωριό κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας αναφέρεται με το όνομα Χρυσονέρα πιθανότατα από τα πολλά νερά που είχε[14]. Την ίδια περίοδο ήταν βασιλικό κτήμα[14].

Στην Οθωμανική περίοδο στη Κισσόνεργα υπήρχε, διατηρείται και σήμερα[23], Τσιφλίκι το γνωστό σήμερα κτήμα Πότιμα που έγινε αναδιανομή του και μοιράστηκε ή ενοικιαζόταν σε κατοίκους μετά το 1945 και τελευταία φορά έγινε αναδασμός το 1973[24][25].

Στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959 από τους Βρετανούς στη Κισσόνεργα σκοτώθηκε από Ελληνοκυπρίους ο πρώτος Βρετανός στρατιώτης[26]. Η ίδια η Κισσόνεργα είχε θύματα, μέλη της ΕΟΚΑ, τον Χρίστο Κκλέλη και τον Γεώργιο Μιχαήλ όπου υπάρχουν προτομές τους στην κεντρική πλατεία του χωριού[27], επίσης και τον Χαράλαμπο Καραγιάννη[28]. Στην ίδια οδό έξω από είσοδο οικίας υπάρχει μνημείο-αναμνηστική πλάκα ως το σημείο που έπεσε μαχόμενος ο μαθητής Γεώργιος Μιχαήλ το 1956 δολοφονημένος από Άγγλους στρατιώτες[29].

Ονομασία Επεξεργασία

Αρχικά και κατά την φραγκοκρατία το χωριό αναφέρεται με το όνομα Χρυσονέρα από τα πολλά νερά στην περιοχή, και σπανίως Κρισσονέρα. Το Κισσόνεργα είναι άγνωστο από που προέρχεται το πρώτο συνθετικό του είναι το φυτό Κισσός ενώ το δεύτερο Νέργα είναι άγνωστο και δεν ταιριάζουν[30].

Πολιτισμός Επεξεργασία

Η Κισσόνεργα έχει νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο και δύο πλατείες, την κεντρική πλατεία "Χρυσονέρα" και το "Ναυτικό πάρκο". Διαθέτει ποδοσφαιρικό σύλλογο τον Κισσό ο οποίος αγωνίζεται στο δημοτικό στάδιο Κισσόνεργας. Στην θέση Μοσφίλια υπάρχει ο χαλκολιθικός οικισμός που είναι επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος.

Διαθέτει δύο ναούς, την Μεταμόρφωση Σωτήρος και τον Άγιο Κόνωνα[31], τα παρεκκλήσια της Αγίας Κονώνας κτισμένο σε σπηλιά, του Αγίου Νικολάου και Αγίας Παρασκευής στην θέση Άπη, της Αγίας Μαρίνας και των Αγίων Ζηναΐδος και Φιλοννίλας στο κέντρο του χωριού[32]

Πληθυσμός Επεξεργασία

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

Ιστορικό απογραφών Διάγραμμα Εξέλιξης Πληθυσμού
Ιστορικό απογραφών [33]
Απογραφή Πληθυσμός %± Άνδρες Γυναίκες
1881245[34]—  121124
1891309[35]26.1%155154
1901329[36]6.5%161168
1911403[37]22.5%190213
1921424[38]5.2%204220
1931485[39]14.4%247238
1946677[40]39.6%
1960698[41]3.1%338360
1973734[42]5.2%361373
1976730[43][44]-0.5%360370
1982809[45]10.8%408401
19921.092[46][47]35.0%568524
20011.380[48][49]26.4%692688
20112.004[10][11]45.2%9931,011
Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα δεδομένα.

Δείτε Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «STATISTICAL CODES OF MUNICIPALITIES/COMMUNITIES AND QUARTERS OF CYPRUS, 2015». (Αγγλικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Ελληνικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου - Επαρχία Πάφου». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2019.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 «Union of Cyprus Communities - District of Paphos». (Αγγλικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2019.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Κοινοτικό συμβούλιο». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 24  Δεκεμβρίου 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 «ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ». (Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  7. ↑ 7,0 7,1 «CLASSIFICATION FOR THE DEGREE OF URBANISATION IN CYPRUS». (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13  Ιανουαρίου 2018.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Εισαγωγή». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2019.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Introduction». (Αγγλικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22  Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2019.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Απογραφή πληθυσμού 2011». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  11. ↑ 11,0 11,1 «Census of population 2011». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  12. ↑ «Kissonerga». (Αγγλικά) Ταχυδρομικός Κώδικας Έρευνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11  Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 11  Μαΐου 2019.
  13. ↑ Καλλιέργεια της µπανάνας Ιωάννης Σταύρου, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 Καρούζης, σελ. 79
  15. ↑ Κισσόνεργα - Πέγεια - Cyprus By Bus, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  16. ↑ Παραλία Κισσόνεργα, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  17. ↑ Αντ1 Κύπρου-Μοναδικό το θέαμα στην παραλία των Ποτίμων στην Κισσόνεργα Αρχειοθετήθηκε 2021-08-02 στο Wayback Machine., ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  18. ↑ Ο Μαυροκολυμπος από ψηλά, μοναδικές εικόνες, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  19. ↑ Σπουδαία ανακάλυψη στην Κισσόνεργα! Ανακαλύφθηκαν τα πρωιμότερα γνωστά πηγάδια νερού στον κόσμο ηλικίας 9000 με 10500 χρόνων, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  20. ↑ Ανδρέας Β. Κρίγκος, Οι Ελληνικές και Λατινικές επιγραφές Ρωμαικής περιόδου από την Κύπρο, διατριβή, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Μάιος 2008, σελ. 369-370
  21. ↑ Αγίες Ζηναΐδα και Φιλονίλλα: Οι θαυματουργές Αγίες της Κισσόνεργας! Τα θαύματα και ο ερειπωμένος ναός που πανηγυρίζει, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  22. ↑ Επίσημη σελίδα Κοινοτικού συμβουλίου Κισσόνεργας Αρχειοθετήθηκε 2019-12-20 στο Wayback Machine., ανακτήθηκε 24 Νοεμβρίου 2019
  23. ↑ Στο δικαστήριο για το τσιφλίκι - Sigmalive, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  24. ↑ Καρούζης 2007, σελ. 81.
  25. ↑ Γεωργραφικός Όμιλος Κύπρου, Γεωγραφικά Χρονικά, 1982
  26. ↑ Barker, Dudley (1960) Grivas: Portrait of a Terrorist Harcourt, Brace & World, New York, p. 107, OCLC 1374013, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  27. ↑ Public art of Cyprus Αρχειοθετήθηκε 2021-01-19 στο Wayback Machine., ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  28. ↑ Η Κισσόνεργα και η Τάλα τίμησαν τους ήρωες τους, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  29. ↑ Μιχαήλ Γεώργιος, ήρωας της ΕΟΚΑ 17χρονος μαθητής, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  30. ↑ Σε 10": Από πού πήρε το όνομά της η Κισσόνεργα της Πάφου Αρχειοθετήθηκε 2019-11-23 στο Wayback Machine., ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  31. ↑ Ναοί / Ενορίες Ιεράς Μητρόπολις Πάφου, ανακτήθηκε 23 Νοεμβρίου 2019
  32. ↑ Επίσημη σελίδα Κοινοτικού συμβουλίου Κισσόνεργας Αρχειοθετήθηκε 2019-12-20 στο Wayback Machine., ανακτήθηκε 24 Νοεμβρίου 2019
  33. ↑ Πληροφορίες για τον πληθυσμό και το διάγραμμα από τα Wikidata.
  34. ↑ 34,0 34,1 «Census of Cyprus, 1881». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1881. 4  Απριλίου 1881. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 11.
  35. ↑ «Census of Cyprus, 1891». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1891. 6  Απριλίου 1891. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4  Αυγούστου 2018. σελ. 16.
  36. ↑ «Census of Cyprus, 1901». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1901. 31  Μαρτίου 1901. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 15.
  37. ↑ «Census of Cyprus, 1911». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1911. 2  Απριλίου 1911. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 15.
  38. ↑ «Census of Cyprus, 1921». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1921. 24  Απριλίου 1921. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 5  Αυγούστου 2018. σελ. 14.
  39. ↑ «Census of Cyprus, 1931». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1931. 27  Απριλίου 1931. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 11.
  40. ↑ «Census of Population and Agriculture 1946». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1946. 10  Νοεμβρίου 1946. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 10.
  41. ↑ «Census of Population and Agriculture 1960». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1960. 11  Δεκεμβρίου 1960. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018. σελ. 18.
  42. ↑ «Cyprus census 1973» (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
  43. ↑ «Απογραφή νοικοκυριών, 1976». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30  Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  44. ↑ «Census of households, 1976». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1976. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 30  Σεπτεμβρίου 1976. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  45. ↑ «Census of housing, 1982». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1982. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1982. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  46. ↑ «Απογραφή πληθυσμού 1992». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  47. ↑ «Census of population 1992». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 1992. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 1992. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018.
  48. ↑ «Απογραφή πληθυσμού 2001». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018. σελ. 66.
  49. ↑ «Census of population 2001». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2001. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1  Οκτωβρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2  Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2018. σελ. 66.

Πηγές Επεξεργασία

  • Καρούζης, Γεώργιος (2007). Περιδιαβάζοντας την Κύπρο, Πάφος πόλη και ιστορία. Λευκωσία: Center of Studies, Research and Publicarions Sellas ATD. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κισσόνεργα&oldid=10024030"