Κοιλάδα των Πεταλούδων
Η Κοιλάδα των Πεταλούδων είναι βιότοπος στο νησί Ρόδος του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Αποτελεί τουριστικό προορισμό και αξιοθέατο της περιοχής. Στην Κοιλάδα φιλοξενείται η πεταλούδα Panaxia Quadripunctaria, ένα σπάνιο είδος πεταλούδας.[1] Επίσης, υπάρχει το μεγαλύτερο δάσος στην Ευρώπη με δέντρα Liquidambar Orientalis (Λικιδάμβαρη η Ανατολική ή Υγράμβαρη ή αλλιώς Ζηδιά ή Ζητιά)[2].
Ο χώρος Επεξεργασία
Η Κοιλάδα των Πεταλούδων έκτασης 600 στρεμμάτων ανήκει στο δίκτυο Natura 2000 (με site GR 4210006)[3] και βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά της Ρόδου, 26 χλμ. από την πόλη της Ρόδου και 6 χλμ. από τη δυτική ακτή της, ανάμεσα στα χωριά Παραδείσι και Θεολόγος.[1] Ολόκληρη την Κοιλάδα διασχίζει ο ποταμός Πελεκάνος. Στο κάτω μέρος της τοποθεσίας βρίσκεται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, στο οποίο εκτίθενται δείγματα τόσο της χλωρίδας όσο και της πανίδας του νησιού μαζί με είδη πεταλούδων από όλο τον κόσμο.[1] Ένα ειδικά διαμορφωμένο, ανηφορικό μονοπάτι μέσα από δέντρα, μικρούς καταρράκτες, ξύλινα γεφυράκια και μικρές λίμνες οδηγεί στη Μονή της Παναγίας Καλόπετρας, στην κορυφή της Κοιλάδας.[1]
Ιστορία Επεξεργασία
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έφερε την κόρη του στην περιοχή για να θεραπευθεί από τη φυματίωσή της λόγω του καλού κλίματος της περιοχής. Το 1782 έκτισε το Μοναστήρι της Καλόπετρας στα ερείπια του παλιότερου και όρισε φύλακά του τον δούλο του, ο οποίος ονομαζόταν Πελεκάνος. Όταν η κόρη του αγάπησε τον δούλο κι ο πατέρας της αρνήθηκε να συναινέσει στην ένωσή τους, ο Πελεκάνος αυτοκτόνησε και η περιοχή πήρε το όνομά του.[4]
To 1928 o Ιταλός καθηγητής Alessandro Chigi εντόπισε το είδος της πεταλούδας.[5]
Αργότερα, μετά το 1957, όταν το φαινόμενο της πολυάριθμης συγκέντρωσης πεταλούδων στην κοιλάδα έγινε ευρύτερα γνωστό, η ονομασία άλλαξε σε Κοιλάδα των Πεταλούδων.[1][6]
Πεταλούδα Panaxia Quadripunctaria Επεξεργασία
Ο βιότοπος αποτελεί το θερινό καταφύγιο της πεταλούδας με το επιστημονικό όνομα "Πεταλούδα η τετραγωνόστικτος" ή με την λατινική ονομασία "Panaxia Quandripunctaria".[7][1] Τα τελευταία χρόνια αναφέρεται και ως Euplagia Quadripunctaria.[8]
Ανήκει στις νυχτοπεταλούδες και κατά τη διάρκεια της μέρας αναπαύεται στους κορμούς των δένδρων και στα βράχια. Σε στάση ηρεμίας έχει σχήμα ισόπλευρου τριγώνου. Τα μπροστινά φτερά της έχουν χρώμα μαύρο-καφέ με λευκές-κίτρινες ραβδώσεις. Τα πίσω φτερά της είναι κόκκινα με τέσσερα μαύρα στίγματα. Τρέφεται με νέκταρ και νερό. [9]
Η πεταλούδα απαντάται στην Ευρώπη, εκτός από τις βόρειες περιοχές της, στη δυτική Ασία και Αφρική. Στην Ελλάδα ο κυριότερος τόπος συγκέντρωσής της είναι η «Κοιλάδα των Πεταλούδων» ή «Πεταλούδες» στη Ρόδο. Συναντάται επίσης σε μεγάλο ποσοστό στο νησί της Πάρου κοντά στη Μονή του Χριστού και στην περιοχή του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία.[5]
Στην «Κοιλάδα των Πεταλούδων» η πεταλούδα εμφανίζεται στα μέσα του Ιουνίου και μεταναστεύει στα τέλη του Σεπτεμβρίου.[10]
Κύκλος ζωής της πεταλούδας Panaxia quadripunctaria Επεξεργασία
Ο κύκλος ζωής της πεταλούδας είναι ένας χρόνος στο τέλος του οποίου γεννάει περισσότερα από εκατό αυγά.[11] Τα τέσσερα στάδια ανάπτυξής της είναι: αυγό, προνύμφη (κάμπια), πλαγγόνα ή pupa ή νύμφη (χρυσαλίδα), ενήλικο ή ακμαίο ή τέλειο έντομο.[11][12][13]
Η ωοτοκία γίνεται από τις αρχές έως τα τέλη Σεπτεμβρίου. Οι προνύμφες εκκολάπτονται μετά από δέκα έως δεκαπέντε μέρες και νυμφεύονται από τα τέλη του Απριλίου έως τις αρχές του Μαΐου. Από τις αρχές Ιουνίου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου είναι τέλεια έντομα.[14]
Απειλή για το είδος Επεξεργασία
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 παρατηρήθηκε μείωση του είδους Panaxia Quadripunctaria στην Κοιλάδα.[7]
Απειλή για το είδος της πεταλούδας αποτελούν η νυχτερίδα, ο κάβουρας, ο βάτραχος, η σαύρα, η γαλαζοπαπαδίτσα, ο σπίνος, ο τρυποφράχτης, ο φλώρος, δίπτερα της οικογένειας Syrphidae, οι ιστοί από αράχνες, οι ασθένειες της πεταλούδας, η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας και ο ανθρώπινος παράγοντας μέσω της παραγωγής ήχων (χειροκρότημα, υψηλή ένταση φωνής) τους οποίους αντιλαμβάνονται οι πεταλούδες ως υπερήχους που εκπέμπονται από νυχτερίδες.[15][4]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα:0. - ↑ «Υγράμβαρη ή Ζητιά (Liquidambar Orientalis) - Κέντρο Εκπ/σης για το Περιβάλλον & την Αειφορία Πεταλούδων Ρόδου». Κέντρο Εκπ/σης για το Περιβάλλον & την Αειφορία Πεταλούδων Ρόδου. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Πεταλούδες | Rhodes.gr». Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ 4,0 4,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα:2. - ↑ 5,0 5,1 Παναής, Μιχάλης. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΠΕΤΑΛΟΥ∆Α ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΥ PANAXIA QUADRIPUNCTARIA (PODA), NOCTUIDAE, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ. σελ. 9-10.
- ↑ «H κοιλάδα με τις Πεταλούδες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2016.
- ↑ 7,0 7,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα:4. - ↑ Παναής, Μιχάλης. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΠΕΤΑΛΟΥ∆Α ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΥ PANAXIA QUADRIPUNCTARIA (PODA), NOCTUIDAE, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ. σελ. 12.
- ↑ Παναής, Μιχάλης. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΠΕΤΑΛΟΥ∆Α ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΥ PANAXIA QUADRIPUNCTARIA (PODA), NOCTUIDAE, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ. σελ. 19.
- ↑ Παναής, Μιχάλης. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΠΕΤΑΛΟΥ∆Α ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΥ PANAXIA QUADRIPUNCTARIA (PODA), NOCTUIDAE, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ. σελ. 12-13.
- ↑ 11,0 11,1 H φυσική & πολιτιστική κληρονομιά του Δήμου Πεταλούδων Ρόδου. σελ. 6.
- ↑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΠΕΤΑΛΟΥ∆Α ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΥ PANAXIA QUADRIPUNCTARIA (PODA), NOCTUIDAE, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ. σελ. 14.
- ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο
<ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα:6. - ↑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΠΕΤΑΛΟΥ∆Α ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΥ PANAXIA QUADRIPUNCTARIA (PODA), NOCTUIDAE, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ. σελ. 14-20.
- ↑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΠΕΤΑΛΟΥ∆Α ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΥ PANAXIA QUADRIPUNCTARIA (PODA), NOCTUIDAE, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ. σελ. 40-42.
Βιβλιογραφικές πηγές Επεξεργασία
- Σαρβανίδου Αιμιλία, Ξυπολιάς Ιωάννης, Γκανάτσιος Ανδρέας, Κολεζάκη Μαρία, Λαδοπούλου Χαρούλα (2008). H φυσική & πολιτιστική κληρονομιά του Δήμου Πεταλούδων Ρόδου. Θεολόγος, Ρόδος: ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΩΝ ΡΟΔΟΥ. ISBN 978–960–98450–0–7 Check
|isbn=value: invalid character (βοήθεια). - ΠΑΝΑΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ (2005). Βασιλάκη, επιμ. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Η ΠΕΤΑΛΟΥ∆Α ΤΗΣ ΡΟ∆ΟΥ PANAXIA QUADRIPUNCTARIA (PODA), NOCTUIDAE, Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ (PDF). ΗΡΑΚΛΕΙΟ.