Κονάκι (αρχιτεκτονική)

Ο όρος κονάκι (τουρκικά: konak) είναι τουρκικής προελεύσεως όρος ο οποίος όριζε, στην Τουρκία, καθώς και σε εδάφη τα οποία, παλαιότερα, διετέλεσαν υπό οθωμανική κυριαρχία, ένα «παλάτι», μία «κατοικία», μία «μεγάλη οικία» ή, γενικότερα, έναν «τόπο διανυκτέρευσης». Ανεγερθέντα από εύπορους ιδιώτες ή μέλη της αριστοκρατίας, τα κονάκια ήταν δυνατό, επίσης, να αποτελέσουν κατοικία διοικητικού αξιωματούχου.

Άποψη του Κονακιού Άμιτζα, στο Κραγκούγιεβατς.

Στη Σερβία

Κατοικίες

Τα κονάκια της Σερβίας χρονολογούνται, ως προς την χρονολογία ανέγερσής τους, στην πλειονότητά τους, μεταξύ του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα, ήτοι κατά τα τέλη της περιόδου της οθωμανικής κυριαρχίας και της αυτονόμησης του Πριγκιπάτου της Σερβίας. Γενικώς, τα κτίρια και οι κατασκευές της συγκεκριμένης περιόδου περιελάμβαναν ένα κελάρι, καθώς και δύο επίπεδα. Οι τοίχοι ήσαν διάτρητοι από αριθμό παραθύρων, τα οποία βρίσκονταν σε συμμετρία μεταξύ τους. Η κύρια πρόσοψη ήταν διακοσμημένη με δύο σαχνισιών, γυάλινων προεξοχών εν προβόλω οι οποίες επέβλεπαν τον παρακείμενο δρόμο, ενώ, παράλληλα επέκτειναν περαιτέρω τους εσωτερικούς χώρους, ενώ η πρόσοψη επί του προαυλίου χώρου ήταν διακοσμημένη με ένα μπαλκόνι. Ο προαύλιος χώρος, ευρισκόμενος όπισθεν του κονακίου, ήταν περιφραγμένος από ψηλούς τοίχους.

Το Κονάκι του Πασά, στο Βράνιε, ανεγερθέν το 1765, αποτελείται από δύο κτίρια: το χαρεμλίκι (τουρκικά: haremlik), ιδιωτικό τμήμα της οικίας, όπου κατοικούσαν οι γυναίκες, και το σελαμλίκι (τουρκικά: selamlik, τμήμα της οικίας το οποίο προοριζόταν αποκλειστικά για τους άνδρες. Σήμερα, φιλοξενεί το Εθνικό Μουσείο του Βράνιε. Το Βλάντιτσιν Κόνακ (σερβικά λατινικά: Vladičin konak), ή «Κονάκι του Επισκόπου», στο Κράλιεβο, ανεγέρθηκε από τον επίσκοπο Γιάνιτσιε ως χώρος φιλοξενίας των μελών της σερβικής δυναστείας των Ομπρένοβιτς.

Ο πρίγκιπας Μίλος Ομπρένοβιτς, πρώτος μονάρχης της Σερβίας έπειτα από την αυτονόμηση της τελευταίας από την Υψηλή Πύλη, προχώρησε στην ανέγερση αριθμού κονακιών για λογαριασμό του ιδίου, καθώς και της οικογένειάς του και των στενών φίλων του. Στο Κραγκούγιεβατς, πόλη η οποία και αποτέλεσε την πρώτη πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου της Σερβίας, προχώρησε στην ανέγερση συμπλέγματος τριών κατοικιών, εκ των οποίων μόνον μία σώζεται έως σήμερα, το Κονάκι Άμιντζα (σερβικά λατινικά: Amidžin konak), ανεγερθέν μεταξύ του 1819 και του 1824. Στο Βελιγράδι, το Κονάκι της Πριγκίπισσας Λιούμπιτσα (σερβικά λατινικά: Konak kneginje Ljubice) ανεγέρθηκε μεταξύ του 1829 και του 1831. Το συγκεκριμένο κτίριο, δύο ορόφων, συμπεριλαμβανομένου ενός υάλινου σαχνισιού, αποτελεί ένδειξη της εξέλιξης ως προς την μέθοδο κατασκευής των κονακιών, με μία δυτική επιρροή να γίνεται όλο και περισσότερο εμφανέστερη: τα παράθυρα είναι πλαισιωμένα από λίθινες κατασκευές, ενώ οι γωνίες του κτιρίου είναι διακοσμημένες με κίονες. Το Κονάκι του Πρίγκιπα Μίλος, ευρισκόμενο στο Βελιγράδι, εντός της συνοικίας του Τόπτσιντερ, ανεγέρθηκε μεταξύ του 1831 και του 1833, ενώ, παράλληλα, συνδυάζει ανατολίτικα και κλασικίζοντα στοιχεία. Ο πρίγκιπας προχώρησε στην ανέγερση ενός ακόμη κονακιού στη λουτρόπολη της Μπρεστόβατσκα Μπάνια, έπειτα από την απελευθέρωση του ανατολικό τμήμα της Σερβίας, το 1837. Το συγκεκριμένο κτίριο, το οποίο διαθέτει μόνον ένα ισόγειο, είναι διακοσμημένο με ένα μεγάλο προστέγασμα, ενώ, σήμερα, στεγάζει ένα ξενοδοχείο.

• 
  Άποψη του Κονακιού του Πασά, στο Βράνιε, ανεγερθέν το 1765.
• 
  Άποψη του Κονακιού της Πριγκίπισσας Λιούμπιτσα, στο Βελιγράδι, ανεγερθέν κατά τη διάρκεια της περιόδου μεταξύ 1829-1831.
• 
  Άποψη του Κονακιού του Πρίγκιπα Μίλος, στο Βελιγράδι.

Μοναστήρια

Άποψη του κονακιού του Μοναστηριού της Μιλέσεβα.

Στη Σερβία, ο όρος κονάκι ορίζει, επίσης, εντός μοναστηριών, τα κτίρια τα οποία προορίζονται για την φιλοξενία των επισκεπτών.

Δείτε επίσης

• Οθωμανική αρχιτεκτονική
• Αρχιτεκτονική στη Σερβία

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• (Γαλλικά) «Les konaks dans les villes serbes et leurs fonctions nouvelles» (pdf). www.international.icomos.org. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2009.