Κοτσάμπ
Κοτσάμπ (Kochab) είναι το ιδιαίτερο όνομα του αστέρα β (βήτα) του αστερισμού Μικρά Άρκτος. Είναι ο δεύτερος σε φωτεινότητα αστέρας του αστερισμού μετά τον α, τον περίφημο Πολικό Αστέρα, με τον οποίο έχει μικρή διαφορά στη φωτεινότητα (μόλις 10,7%) και απέχει από αυτόν, όπως φαίνεται από τη Γη, 16,5 μοίρες περίπου.
| Κοτσάμπ (β Μικράς Άρκτου) | ||
|---|---|---|
| Αστερισμός: | Μικρά Άρκτος | |
| Συντεταγμένες (εποχή 2000.0): | α = 14h:50m:42,3s , δ = +74°.09΄.20΄΄ | |
| Φαινόμενο μέγεθος: | +2,08 | |
| Φασματικός τύπος: | K4 III | |
| Απόσταση από τη Γη: | 130,9 ± 0,6 έτη φωτός[1] | |
| Εναλλακτικές ονομασίες: | 7 UMi, BD +74°595, FK5 550, HD 131873, HIP 72607, HR 5563, SAO 8102 | |
Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι μπορούν να μεταχειρίζονται τον Κοτσάμπ ως ακριβή καθοδήγηση για την πολική ευθυγράμμιση ενός τηλεσκοπίου, καθώς στην εποχή μας ο Βόρειος Ουράνιος Πόλος απέχει 43 λεπτά της μοίρας από τον Πολικό Αστέρα, και κείται πάρα πολύ κοντά στη γραμμή που ενώνει τον Πολικό Αστέρα με τον Κοτσάμπ.[2]
Ονομασίες και ιστορία Επεξεργασία
Η ονομασία «Κοτσάμπ» εμφανίσθηκε κατά την Αναγέννηση και η σημασία της είναι αβέβαιη. Μπορεί να προέρχεται από την αραβική λέξη al-kawkab ή από την εβραϊκή kōkhāv (כוכב), που σημαίνουν αμφότερες «αστέρι». Πιθανότατα επίσης προήλθε από τις ονομασίες Alrucaba ή Rucaba του αστέρα θ Μεγάλης Άρκτου.[3]
Στην αρχαία Κίνα, υπήρχε μια ομάδα αστέρων που ονομαζόταν Πέι-τζι (北極), δηλαδή «Βόρειος Πόλος», και αποτελείτο από τα β και γ Μικράς Άρκτου, τα 5 και 4 Μικράς Άρκτου, και τον αστέρα Σ 1694.[4] Για αυτό, ο β Μικράς Άρκτου ήταν γνωστός ως 北極二 (Πέι-τζι ερ), δηλαδή «ο Δεύτερος αστέρας του Βόρειου Πόλου[5], αντιπροσωπεύοντας τον Αυτοκράτορα.[6]
Χαρακτηριστικά Επεξεργασία
Ο Κοτσάμπ είναι πορτοκαλί[7] γίγαντας αστέρας, με φασματικό τύπο K4 III.[8] Ο αστέρας έχει φθάσει σε ένα εξελικτικό στάδιο στο οποίο έχει διογκωθεί σε 42 φορές[9] τη διάμετρο του Ήλιου. Η αντίστοιχη μεγάλη επιφάνεια ακτινοβολεί με απόλυτη λαμπρότητά 390 φορές[9] μεγαλύτερη αυτής του Ήλιου, καθώς η ενεργός θερμοκρασία του ανέρχεται σε 4.030 K.[9]
Με βάση θεωρητικά εξελικτικά πρότυπα, η μάζα του β Μικράς Άρκτου εκτιμάται σε 2,2 ± 0,3 φορές μεγαλύτερη από την ηλιακή. Ο αστέρας είναι ελαφρώς μεταβλητός αστέρας με περίοδο μεταβολής 4,6 ημέρες, και επειδή οι αστεροσεισμολογικές συχνότητες είναι συνάρτηση της μάζας του, υπολογίζεται από αυτό μία άλλη, μικρότερη τιμή για τη μάζα: 1,3 ± 0,3 ηλιακή.[10]
Από το 1500 π.Χ. περίπου μέχρι και τους πρώτους αιώνες μ.Χ. ο Κοτσάμπ και ο γειτονικός του γ Μικράς Άρκτου επείχαν τη θέση δίδυμων πολικών αστέρων. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι αστρονόμοι αναφέρονταν σε αυτούς με την επωνυμία «οι αδύνατο να καταστραφούν».[11] Ωστόσο, κανένας από τους δύο αυτούς αστέρες ήταν εξίσου κοντά στον Βόρειο Ουράνιο Πόλο, όσο είναι σήμερα ο Πολικός.[12] Σήμερα αναφέρονται κάποτε ως οι «Φρουροί του Πόλου».[12] Η ηλικία του Κοτσάμπ εκτιμάται σε 2 ως 4 δισεκατομμύρια έτη.
Πλανήτης Επεξεργασία
Το 2014 ανακοινώθηκε η ανακάλυψη ενός μεγάλου πλανήτη που περιφέρεται γύρω από τον Κοτσάμπ μία φορά κάθε 522 γήινες ημέρες, έχοντας μάζα μεγαλύτερη των 6,1 μαζών Δία.[13] Η μέση απόσταση πλανήτη-αστέρα είναι 1,4 ± 0,1 AU, ενώ η εκκεντρότητα της τροχιάς του πλανήτη είναι 0,19 ± 0,02[14]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ van Leeuwen, F. (Νοέμβριος 2007), «Validation of the new Hipparcos reduction», Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–664, doi:
- ↑ Sherrod, Clay (2001). «"Clay's Kochab Clock": Precise Portable Polar Alignment EVERY Time!». Arkansas Sky Observatories. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2013.
- ↑ Kunitzsch, Paul· Smart, Tim (2006). A Dictionary of Modern star Names: A Short Guide to 254 Star Names and Their Derivations (2η αναθ. έκδοση). Cambridge, Massachusetts: Sky Publishing. σελ. 58. ISBN 978-1-931559-44-7.
- ↑ 中國星座神話, written by 陳久金. Published by 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.
- ↑ 北極 (星官)
- ↑ 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表 Αρχειοθετήθηκε 2010-08-10 στο Wayback Machine., Hong Kong Space Museum. Ανακτήθηκε online στις 23 Νοεμβρίου 2010.
- ↑ The Colour of Stars, Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation, 21 Δεκεμβρίου 2004, http://outreach.atnf.csiro.au/education/senior/astrophysics/photometry_colour.html, ανακτήθηκε στις 2012-01-16
- ↑ Morgan, W. W.; Keenan, P. C. (1973), «Spectral Classification», Annual Review of Astronomy and Astrophysics 11: 29, doi:
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Piau, L.; Kervella, P.; Dib, S.; Hauschildt, P. (February 2011), «Surface convection and red-giant radius measurements», Astronomy and Astrophysics 526: A100, doi:
- ↑ Tarrant, N.J.; Chaplin, W.J.; Elsworth, Y.; Spreckley, S.A.; Stevens, I.R. (June 2008), «Oscillations in ß Ursae Minoris. Observations with SMEI», Astronomy and Astrophysics 483 (3, 2008): L43–L46, doi:
- ↑ article "Planet Earth: Ancient Astronomy Calendars, Navigation, Predictions"
- ↑ 12,0 12,1 Benningfield, Damond (14 Ιουνίου 2015). «Kochab». Stardate Magazine (University of Texas McDonald Observatory). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-04. https://web.archive.org/web/20150904080408/http://stardate.org/radio/program/2015-06-14. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2015.
- ↑ Lee, B.-C.; Han, I.; Park, M.-G.; Mkrtichian, D.E.; Hatzes, A.P.; Kim, K.-M. (2014). «Planetary Companions in K giants β Cancri, μ Leonis, and β Ursae Minoris». Astronomy & Astrophysics 566: 7. doi:. A67. Bibcode: 2014A&A...566A..67L.
- ↑ Schneider, Jean. «Notes on Planet beta Umi b». Extrasolar Planets Encyclopaedia. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2017.