Κουλ τζαζ

Το στιλ της κουλ (χαλαρής) τζαζ θεωρείται από πολλούς ένα από τα ακραία σημεία της μέχρι σήμερα εξέλιξης της τζαζ μουσικής και αναπτύχθηκε περίπου στη δεκαετία του 1950. Ενα χρόνο νωρίτερα ο Miles Davis ηχογραφεί ένα άλμπουμ που θα καθορίσει κάποια χαρακτηριστικά αυτού του στυλ. Είναι γνωστό πως ανέκαθεν, από τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν δύο απόψεις-διαθέσεις του τρόπου παιξίματος της τζαζ. Η λεγόμενη hot jazz όπου οι μουσικοί έπαιζαν forte και γρήγορα tempos γνωστές συνθέσεις της εποχής σε διασκευές και με σόλος και στα δικά τους βέβαια κομμάτια, και η πιο "χαλαρή" προσέγγιση, χωρίς να ονοματίζεται κάπως, με piano-forte διακυμάνσεις στον τρόπο παιξίματος και με ποιο αργά tempos. Αυτό συνέβη και σε αυτή την εποχή - περίοδο της τζαζ. Ο Miles Davis σ' αυτό το άλμπουμ ενορχήστρωσε κομμάτια με μια big band βάζοντας τους μουσικούς να παίξουν συχνά σε ποιο χαμηλές δυναμικές, χρησιμοποιώντας με διαφορετικό τρόπο, απ' ότι συνήθως, την αρμονία. Παρόμοια κι άλλοι μουσικοί, κυρίως λευκοί, άρχισαν να εναρμονίζουν γνωστά κομμάτια αλλά κι όταν έγραφαν δικά τους, χρησιμοποιώντας αρμονικές τεχνικές δανειζόμενοι από την κλασσική μουσική κι από τις διάφορες ιστορικές περιόδους της. Από την εποχή του Βιβάλντι, Ιταλικό ροντό (Blue rondo a la turk - DAVE BRUBECK), αναγεννησιακές μουσικές φόρμες, φούγκα, αντίστιξη, ένα πάντρεμα δηλαδή της τζαζ με την κλασσική μουσική. Αυτό ήταν ένα μέρος της κουλ τζαζ. Το άλλο είχε να κάνει απλά με την χρήση χαμηλών δυναμικών(mezzo-forte, piano) στην εκτέλεση των μουσικών θεμάτων αλλά και των σόλος. Επίσης ακόμη ένα χαρακτηριστικό της ήταν και η ελάττωση του χρόνου που δίνοντας για τα σόλος. Μεγαλύτερες σε χρόνο ενορχηστρώσεις, μικρότερα ή και καθόλου σόλος στις φόρμες. Αλλο χαρακτηριστικό είναι πως κλασσικά όργανα όπως το φλάουτο εισάγονται στην τζαζ για πρώτη φορά, αλλά και κουαρτέτα εγχόρδων ποιο συχνά συμμετέχουν σε ηχογραφήσεις. Μια τέτοια προσέγγιση της τζαζ γοήτευσε πολλούς νεαρούς λευκούς μουσικούς, ειδικότερα στην Καλιφόρνια και το Λος Άντζελες, για αυτό και συχνά αναφέρεται και ως σχολή της Δυτικής Ακτής. Ανάμεσα στους μουσικούς που έπαιξαν κουλ τζαζ βρίσκονται οι Ντέηβ Μπρούμπεκ, Λένι Τριστάνο, Τσετ Μπέικερ, Σταν Γκετς, Τζέρυ Μάλιγκαν, το Μόντερν τζαζ κούαρτετ και άλλοι. Να σημειώσουμε βέβαια πως ενώ από τους πρώτους εκφραστές αυτής της άποψης είναι ο Μάιλς Ντέιβις, εν τούτοις πολύ σύντομα έφτιαξε το δικό του κουιντέτο παίζοντας ποιο hot jazz, δημιουργώντας, μαζί με άλλους το Hard-bop, ένα νέο στυλ τότε.

Κύριοι εκπρόσωποι της cool - west coast jazz :

• Ντέηβ Μπρούμπεκ
• Τζέρι Μάλιγκαν
• Τσετ Μπέικερ
• Μάιλς Ντέηβις
• Μπιλ Έβανς
• Τσίκο Χάμιλτον

Μουσικά δείγματα

• Boplicity -- σύνθεση του Μάιλς Ντέηβις από τον δίσκο Birth of the Cool

(Πιθανόν να χρειαστείτε ειδικό λογισμικό για να ακούσετε τα παραπάνω μουσικά αρχεία)