Το κουμκουάτ ανήκει στο γένος Κιτρέα και στην οικογένεια ρυτοειδών (Rutaceae) (= εσπεριδοειδών (Hesperidaceae)) και περιλαμβάνει πέντε είδη αειθαλών θάμνων ή δέντρων.[1]

Κουμκουάτ
Οι καρποί του κουμκουάτ
Οι καρποί του κουμκουάτ
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Τάξη: Σαπινδώδη (Sapindales)
Οικογένεια: Ρυτοειδή (Rutaceae)
Γένος: Κιτρέα (Citrus)
Είδος: C. japonica
Διώνυμο
Κιτρέα η ιαπωνική (Citrus japonica)
L.

Η καταγωγή του είναι από την Κίνα όπου το καλλιεργούσαν από το 12ο αιώνα, έφτασε δε να καλλιεργείται στην Ευρώπη στα μέσα του 19ου αιώνα ως καλλωπιστικό φυτό.[2]

Η ονομασία κουμκουάτ στα Κινέζικα σημαίνει χρυσό πορτοκάλι. Το κουμκουάτ έχει ύψος που φτάνει τα 4 μέτρα και σήμερα καλλιεργείται στις εύκρατες και υποτροπικές περιοχές της γης για τον ομώνυμο καρπό της, αλλά και ως διακοσμητικό φυτό.

Τα φύλλα του είναι σκουροπράσινα, λογχοειδή και στιλπνά, τα άνθη του μοιάζουν με αυτά της πορτοκαλιάς και είναι μικρά, οδοντωτά και φύονται μόνα τους ή σε μικρές ταξιανθίες.

Χρήσεις του καρπού Επεξεργασία

 

Ο καρπός του είναι στρογγυλός ή ωοειδής ανάλογα με το είδος και έχει διάμετρο που φτάνει τα 4 εκατοστά. Το χρώμα του είναι πορτοκαλί ή πορτοκαλοκίτρινο και η φλούδα του καρπού είναι αρωματική και έχει γλυκιά γεύση.

Η σάρκα του καρπού δεν είναι ιδιαίτερα χυμώδης και η γεύση της είναι λίγο όξινη και γλυκιά.

Τρώγεται νωπό, σε κονσέρβες αλλά κυρίως γίνεται γλυκό[3], μαρμελάδα, ζελέ. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στο ψύχος και αντέχει περισσότερο από όλα τα εσπεριδοειδή.

Καλλιέργεια Επεξεργασία

Στην Ελλάδα καλλιεργείται κυρίως στην Κέρκυρα και στα άλλα Ιόνια νησιά το είδος μαργαρίτα για τον καρπό του, που χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, γίνεται γλυκό του κουταλιού και λικέρ. Ανθίζει στα μέσα του καλοκαιριού και ο πολλαπλασιασμός αλλά και η καλλιέργειά του είναι ίδια όπως τα άλλα εσπεριδοειδή.[4]

Θρεπτική Αξία Επεξεργασία

Τα κουμκουάτ είναι πηγή βιταμινών C και Α. Μια μερίδα 100 γραμμαρίων περιέχει περίπου 44 mg βιταμίνη C.

Τα κουμκουάτ έχουν ισοδύναμη θερμιδική αξία με εκείνη των σταφυλιών. Τα 100 γρ φρέσκα κουμκουάτ παρέχουν μόνο 71 θερμίδες.

Η υψηλή περιεκτικότητα του κουμκουάτ σε φυτικές ίνες το καθιστούν ευεργετικό για τον έλεγχο της όρεξης και τον διαρκή κορεσμό. Μια μερίδα 100 γραμμαρίων κουμκουάτ περιέχει περίπου 6,5 γραμμάρια φυτικών ινών.

Τα κουμκουάτ προσδίδουν ευεργετικές ιδιότητες στην υγεία κυρίως λόγω των αντιοξειδωτικών ουσιών (πολυφαινολικών ενώσεων και φλαβονοειδών), όπως το καροτένιο, η λουτεΐνη, οι τανίνες, η ζεαξανθίνη, κλπ.

Επιπλέον, η φλούδα κουμκουάτ αποτελείται από πολλά σημαντικά αιθέρια έλαια, όπως λιμονένιο, πινένιο, α-bergamotene, καρυοφυλλένιο, α-humulene και α-muurolene. Όλες μαζί αυτές οι ενώσεις προσδίδουν στον καρπό των εσπεριδοειδών το ιδιαίτερο άρωμα.

Το κουμκουάτ είναι καλή πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β, όπως η θειαμίνη, νιασίνη, πυριδοξίνη, φυλλικό και παντοθενικό οξύ. Αυτές οι βιταμίνες λειτουργούν ως συµπαράγοντες για το μεταβολισμό των υδατανθράκων, των πρωτεϊνών και των λιπών.

Επίσης το κουμκουάτ είναι μέτρια πηγή μετάλλων όπως ασβέστιο, χαλκός, κάλιο, μαγγάνιο, σίδηρος, σελήνιο και ψευδάργυρος. (Το ασβέστιο είναι το κυριότερο στοιχείο που απαιτείται για το σχηματισμό των οστών και των δοντιών). [5]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Fytokomia.gr | Κουμκουάτ, το χρυσό πορτοκάλι». Fytokomia.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020. 
  2. «Κουμ Κουάτ». ΦΥΤΩΡΙΑ ΠΑΓΚΑΛΟΣ. 7 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020. 
  3. «Κουμ κουάτ γλυκό του κουταλιού». cretangastronomy.gr. 9 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020. 
  4. Τονι, Νζειμ. «Κουμ κουάτ ιδιότητες και θρεπτική αξία - myDiatrofi». www.mydiatrofi.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020. 
  5. Τονι, Νζειμ. «Κουμ κουάτ ιδιότητες και θρεπτική αξία - myDiatrofi». www.mydiatrofi.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Kumquat στο Wikimedia Commons
  •   Λεξιλογικός ορισμός του κουμκουάτ στο Βικιλεξικό