Ο κρανιός (Argyrosomus regius) είναι ένα ψάρι της οικογένειας των σκιαινίδων που ζει στο βορειοανατολικό Ατλαντικό και τη Μεσόγειο. Αλιεύεται για ανθρώπινη κατανάλωση, ειδικά στη Μεσόγειο, ενώ έχει αρχίσει να εκτρέφεται σε ιχθυοκαλλιέργειες. Συνήθως φτάνει σε μήκος 1,5 μέτρου, ενώ τα μεγαλύτερα άτομα του είδους φτάνουν σε μήκος τα 2,3 μέτρα και ξεπερνούν σε βάρος τα 100 κιλά.[1]

Κρανιός
Δύο κρανιοί στο Cretaquarium
Δύο κρανιοί στο Cretaquarium
Κατάσταση διατήρησης

Ελαχίστης Ανησυχίας (IUCN 3.1)
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata)
Υπερομοταξία: Ακτινοπτερύγιοι (Actinopterygii)
Υφομοταξία: Περκόμορφα (Perciformes)
Οικογένεια: Σκιαινίδες (Sciaenidae)
Γένος: Αργυρόσωμος (Argyrosomus)
Είδος: A. regius
Διώνυμο
Argyrosomus regius
Asso, 1801

Περιγραφή Επεξεργασία

 
Κεφάλι κρανιού

Ο κρανιός έχει σχετικά μεγάλο κεφάλι με αρκετά μικρά μάτια και το σώμα είναι επίμηκες. Η πλευρική γραμμή φαίνεται εύκολα και εκτείνεται μέχρι το ουραίο πτερύγιο. Το πίσω ραχιαίο πτερύγιο είναι πολύ μεγαλύτερο από το πρώτο που έχει εννέα ακτίνες. Η πρώτη ακτίνα του πρωκτικού πτερυγίου είναι κοντή και ακανθώδης, ενώ η δεύτερη είναι πολύ λεπτή. Το χρώμα του σώματος είναι μαργαριτάρι-ασημί, με χαρακτηριστικά χάλκινα ραχιαία. Οι βάσεις των πτερυγίων είναι κοκκινωπές καφέ και η στοματική κοιλότητα κίτρινη-χρυσή ή σομόν. Τα λέπια είναι μεγάλα και κάθε τέταρτο λέπι βρίσκεται σε διαφορετική γωνία από τα υπόλοιπα. Μπορεί να φτάσει τα 2m σε μήκος και 50 kg σε βάρος.[2][3]

Η νηκτική κύστη περιέχει πολλά διακλαδισμένα εξαρτήματα τα οποία δονούνται για να κάνουν έναν ήχο σα μουγκρητό που μπορεί να ακουστεί έως και 30m μακριά. Αυτός ο ήχος παράγεται από τα αρσενικά κατά τη διάρκεια της περιόδου ωοτοκίας.

Κατανομή Επεξεργασία

Ο κρανιός στον ανατολικό Ατλαντικό από τη Νορβηγία έως τη Δυτική Αφρική, συμπεριλαμβανομένης της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, μέχρι το Κονγκό. Έχει αποικίσει την Ερυθρά Θάλασσα μεταναστεύοντας μέσω της διώρυγας του Σουέζ.[1] Στην Ευρώπη είναι σπάνιο στις βρετανικές νήσους και τη Σκανδιναβία.[3]

Βιολογία Επεξεργασία

 
Κρανιός στην Τενερίφη.

Ο κρανιός είναι βενθοπελαγικό, ωκεανόδρομο ψάρι που βρίσκεται σε παράκτια νερά και στην υφαλοκρηπίδα. Μπορεί να εμφανιστεί κοντά στον πυθμένα, καθώς και σε επιφανειακά και μεσαία νερά. Αυτά τα ψάρια μεταναστεύουν, σε όλες τις ηλικίες, κατά μήκος της ακτής ή μεταξύ υπεράκτιων και παράκτιων υδάτων ως απόκριση στις μεταβολές της θερμοκρασίας. Απαντά σε βάθος 15-100 μέτρων, με μέγιστο τα 1.200 μέτρα. Ο κρανιός τρέφεται με ψάρια και καρκινοειδή. ενώ τα ενήλικα καταναλώνουν κέφαλους και κλυπεείδες, όπως οι σαρδέλες[3] που κυνηγά ενεργά σε ανοιχτό νερό.

Τα ενήλικα μαζεύονται σε παράκτια νερά για να γεννήσουν την άνοιξη και το καλοκαίρι. Οι νεαροί και οι μικρές ενήλικες προτιμούν τις εκβολές και τις λιμνοθάλασσες, και η υγεία της πρόσληψης στον ενήλικο πληθυσμό καθορίζεται πιθανώς από τη διαθεσιμότητα αυτών των ενδιαιτημάτων. Οι τρεις κύριες περιοχές αναπαραγωγής στο Βόρειο Ατλαντικό και τη Μεσόγειο Θάλασσα είναι το δέλτα του Νείλου, ο κόλπος Λεβριέρ στη Μαυριτανία και οι εκβολές Ζιρόντ και με μεγάλο αριθμό ενηλίκων συγκεντρώνονται σε αυτές τις τοποθεσίες μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου.[4] Μεγάλα κοπάδια εμφανίζονται γύρω από ναυάγια πλοίων που βυθίστηκαν σκόπιμα για να δημιουργήσουν νέο βιότοπο για ορισμένα είδη ψαριών που αλιεύονται στο εμπόριο. Το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξής τους συμβαίνει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και η δραστηριότητα σίτισης μειώνεται σημαντικά όταν η θερμοκρασία του νερού πέσει κάτω από 13-15 °C.[2]

Τα νεοεκκολαφθέντα ψάρια αφήνουν τις εκβολές όπου περνούν τους πρώτους μήνες στο τέλος του καλοκαιριού και μετακινούνται σε παράκτια νερά με βάθη μεταξύ 20 και 40 μέτρων όπου περνούν τους χειμερινούς μήνες. Την επόμενη άνοιξη επιστρέφουν στις εκβολές που γεννήθηκαν από τα μέσα Μαΐου. Η θερμοκρασία του νερού είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που καθορίζει την τροφική μετανάστευση και αναπαραγωγή. Ένα ενήλικο θηλυκό μήκους 1,2m παράγει περίπου 800.000 αυγά και η ωοτοκία συμβαίνει όταν η θερμοκρασία του νερού είναι 17-22 °C. Οι νεαροί τρώνε μικρά βενθοπελαγικά ψάρια και καρκινοειδή και μεταβαίνουν σε πελαγικά ψάρια και κεφαλόποδα όταν μεγαλώνουν σε μήκος 30-40 cm.[2]

Αλιεία Επεξεργασία

 
Ψαράς με κρανιό στη Μαυριτανία.

Ο κρανιός αλιεύεται για εμπορική χρήση με τράτες και παραγάδια. Είναι επίσης ένα είδος αθλητικού ψαρέματος.[4] Δείγματα μήκους 1,8 μ. Και βάρους άνω των 50 κιλών, τα οποία ψαρεύτηκαν στην Πορτογαλία το 2002, πωλήθηκαν πάνω από 200 ευρώ. Η κύρια περιοχή αλιείας είναι αυτή τη στιγμή στη Μαυριτανία, το Μαρόκο και την Αίγυπτο και αυτές οι τρεις χώρες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 80% των ετήσιων παγκόσμιων αλιευμάτων του ψαριού, περίπου 10.000 τόνων. Η ευρωπαϊκή αλιεία είναι σχετικά μικρή και λαμβάνει χώρα στις ακτές του Ατλαντικού της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Γαλλίας με ετήσια αλιεύματα βάρους 800 τόνων στη Γαλλία, 400 τόνων στην Πορτογαλία και 150 τόνων στην Ισπανία.[5]

Η εκτροφή του κρανιού είναι ακόμη μάλλον πειραματική και περιλαμβάνει εντατική παραγωγή σε χερσαίες δεξαμενές και κλωβούς. Υπάρχουν λίγες εγκαταστάσεις που δημιουργούνται κυρίως στη νότια Γαλλία, όπου βρίσκονται στη Καμάργκ, στις Κάννες και στην Κορσική, και στη Λα Σπέτσια και στο Ortobello στην Ιταλία.[2] Είναι ένα από τα νέα είδη στις ιχθυοκαλλιέργειες της Ελλάδας.[6]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

  • Μυλοκόπι - ένα παρόμοιο, αν και μικρότερο, ψάρι

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «Argyrosomus regius (Asso, 1801)». Fishbase.org. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2016. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Cultured Aquatic Species Information Programme Argyrosomus regius (Asso, 1801)». Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2016. 
  3. 3,0 3,1 3,2 «Argyrosomus regius». British Marine Life Study Society. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2016. 
  4. 4,0 4,1 Pollard, David· Assessments), Baki Yokes (Global Marine Species· Assessment), K. Can Bizsel (Global Marine Species· Assessments), Mohamed Hichem Kara (Global Marine Species· Assessor), J. P. Quignard (Maditerranean Marine Fish (15 Νοεμβρίου 2007). «Argyrosomus regius». IUCN Red List of Threatened Species. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020. 
  5. Prista, Nuno Miguel Guerra Geoffroy (2013). «1». Argyrosomus regius (Asso, 1801) fishery and ecology in Portuguese waters, with reference to its relationships to other European and African populations (PDF) (Ph.D.). Universidad de Lisboa. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2016. 
  6. Μανιφάβα, Δήμητρα. «Αυξήθηκε η παραγωγή, έπεσαν οι τιμές στα ελληνικά ψάρια το 2017». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2020.