Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος
Ο Κωνσταντίνος Ι. Λογοθετόπουλος (Ναύπλιο, 1 Αυγούστου 1878 – Αθήνα, 6 Ιουλίου 1961[1]) ήταν διακεκριμένος Έλληνας καθηγητής της Ιατρικής και πρωθυπουργός μιας διορισμένης από τους Γερμανούς κατοχικής κυβέρνησης από τις 2 Δεκεμβρίου 1942 έως τις 7 Απριλίου 1943. Για τη συνεργασία του με τους κατακτητές καταδικάστηκε σε ισόβια δεσμά, αλλά αργότερα έλαβε χάρη και πέθανε τελικά εκτός φυλακής.
| Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος | |
|---|---|
 | |
| Πρωθυπουργός της Ελληνικής Πολιτείας 1941-44 | |
| Περίοδος 2 Δεκεμβρίου 1942 – 7 Απριλίου 1943 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου 1942 |
| Προκάτοχος | Γεώργιος Τσολάκογλου |
| Διάδοχος | Ιωάννης Ράλλης |
| Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης της Ελλάδας | |
| Περίοδος 5 Μαΐου 1941 – 2 Δεκεμβρίου 1942 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Γεωργίου Τσολάκογλου 1941 |
| Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας | |
| Περίοδος 30 Απριλίου 1941 – 7 Απριλίου 1943 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Γεωργίου Τσολάκογλου 1941 |
| Προκάτοχος | Νικόλαος Σπέντζας |
| Διάδοχος | Νικόλαος Λούβαρις |
| Υπουργός Πρόνοιας της Ελλάδας | |
| Περίοδος 30 Απριλίου 1941 – 7 Απριλίου 1943 | |
| Πρωθυπουργός | Κυβέρνηση Γεωργίου Τσολάκογλου 1941 |
| Προκάτοχος | Θεολόγος Νικολούδης |
| Διάδοχος | Νικόλαος Λούβαρις |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 1878, Ναύπλιο |
| Θάνατος | 6 Ιουλίου 1961 Αθήνα |
| Εθνότητα | Ελληνική |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Μονάχου (έως 1903) |
| Επάγγελμα | Ιατρός, Καθηγητής πανεπιστημίου |
Βιογραφία Επεξεργασία
Σπουδές και στρατιωτική θητεία Επεξεργασία
Ο Λογοθετόπουλος σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Με την αποφοίτησή του το 1903 παρέμεινε στη Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Μονάχου, όπου εργάστηκε αρχικά ως βοηθός του καθηγητή Amann, στη συνέχεια ως επιμελητής και τέλος ως υφηγητής. Το 1910 επέστρεψε στην Αθήνα και ίδρυσε ιδιωτική χειρουργική γυναικολογική και μαιευτική κλινική δυναμικότητας 40 κλινών.[2]
Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό, αρχικά ως έφεδρος χειρουργός ιατρός στο Γ΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και αργότερα στο χειρουργείο της Σκάλας Σταυρού. Όταν ο πόλεμος ολοκληρώθηκε το 1913, επέστρεψε στην Αθήνα και παραχώρησε την ιδιωτική κλινική του για τη δωρεάν περίθαλψη 50 τραυματιών αξιωματικών. Απολύθηκε από το Στρατό το 1916 αλλά το 1922 επιστρατεύθηκε ξανά και υπηρέτησε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών. Για το έργο και την προσφορά του τιμήθηκε με πολεμικά μετάλλια καθώς και με το παράσημο του Αργυρού Σταυρού του Σωτήρα.[2]
Ιατρική καριέρα Επεξεργασία
Το 1922 ορίστηκε καθηγητής στην έδρα της Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από τη θέση αυτή ανέπτυξε αξιόλογη επιστημονική δραστηριότητα και συνέβαλε στην ίδρυση νέων νοσοκομειακών ιδρυμάτων, μεταξύ των οποίων και το πρώτο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο το 1924 στο Αρεταίειο με δωρεά του Ζαχάρωφ.[2] Διετέλεσε κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής (1928–1929), και αργότερα πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών (1932–1933)[3]. Επί πρυτανείας του εγκαινιάστηκαν τα Εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής στο Γουδί. Την ίδια εποχή εγκαινιάστηκαν πανεπιστημιακές κλινικές στα νοσοκομεία Λαϊκό και Ιπποκράτειο, και θεμελιώθηκε το Δημόσιο Μαιευτήριο Αθηνών, το μετέπειτα «Αλεξάνδρα».[2]
Ήταν ο εισηγητής της ριζικής υστερεκτομής στην Ελλάδα, ενώ ανακάλυψε την εφαρμογή "Logo-tampon" η οποία βοηθούσε στην αντιμετώπιση αιμορραγιών κατά τη διάρκεια του τοκετού.[4]
Συνέγραψε πολλές επιστημονικές εργασίες καθώς και ένα ιατρικό εγχειρίδιο Γυναικολογίας στα γερμανικά. Ανέδειξε πολλούς νέους γιατρούς, μεταξύ των οποίων και ο μετέπειτα βουλευτής της ΕΔΑ, Γρηγόρης Λαμπράκης.[5]
Λέγεται επίσης ότι ήταν ιδιοκτήτης μεγάλου αριθμού ακινήτων στην περιοχή της Αττικής. Ανήκε στα υψηλά μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας: ήταν μέλος μασονικής στοάς[6], ιδρυτικό στέλεχος του Ναυτικού Ομίλου Αθηνών, από τους ιδρυτές της Κοινότητας Καλαμακίου κ.λπ.[7]
Λίγο πριν από την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε πρόεδρος του Ελληνογερμανικού Συνδέσμου.[4] Σύμφωνα με φήμες που ίδιος αλλά και ο μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη του, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, διέψευσαν, ήταν νυμφευμένος με την ανιψιά του Γερμανού Στρατάρχη Βίλχελμ Λιστ.[8]
Κατοχική κυβέρνηση Επεξεργασία
Στις 27 Απριλίου 1941, όταν ο γερμανικός στρατός εισήλθε στην Αθήνα, ο γερμανόφιλος Λογοθετόπουλος ήταν από τους πρώτους που συνεχάρησαν τον Γερμανό πρέσβη. Λίγες ημέρες αργότερα διορίστηκε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Πρόνοιας και προσωρινά Παιδείας στην πρώτη κατοχική κυβέρνηση του Γεωργίου Τσολάκογλου.[9] Τον επόμενο χρόνο, ενώ η Ελλάδα αντιμετώπιζε μια δύσκολη περίοδο, ίδρυσε την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.[2]
Στα τέλη του 1942 διορίστηκε πρωθυπουργός της διορισμένης από τους Γερμανούς «Ελληνικής Πολιτείας».[10] Η κυβέρνησή του ανέλαβε να επιστρατεύσει Έλληνες που θα πολεμούσαν ως εθελοντές στο Ανατολικό Μέτωπο ή θα εργάζονταν σε γερμανικά εργοστάσια, αλλά και τα δύο σχέδια απέτυχαν εξαιτίας της λαϊκής κατακραυγής. Τελικά η θητεία του διήρκεσε μόλις τέσσερις μήνες, αφού τον Απρίλιο του 1943 οι Γερμανοί τον αντικατέστησαν με τον Ιωάννη Ράλλη, μιας και το ζητούμενο ήταν ένας πιο δυναμικός πρωθυπουργός που θα αντιμετώπιζε το αναδυόμενο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ).[5] Στα απομνημονεύματά του ο Λογοθετόπουλος αξιοποιεί την «απόλυσή» του για να σώσει την υστεροφημία του, υποστηρίζοντας πως ο πραγματικός λόγος της ήταν οι διαρκείς αντιρρήσεις που έφερνε στους κατακτητές.
Δίκη, αμνήστευση και θάνατος Επεξεργασία
Με την αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής το φθινόπωρο του 1944, ο Λογοθετόπουλος διέφυγε στη Γερμανία και εκεί τελικά παραδόθηκε στον Αμερικανικό Στρατό. Το 1945 καταδικάστηκε ερήμην από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων σε ισόβια κάθειρξη, για τη συνεργασία του με το στρατό κατοχής.[5]
Το 1946 μεταφέρθηκε με αμερικανικό μεταγωγικό αεροσκάφος στη Θεσσαλονίκη και παραδόθηκε στις ελληνικές αρχές, οι οποίες τον οδήγησαν στη φυλακή για να εκτίσει την ποινή του. Όμως το 1951 του απονεμήθηκε χάρη και έτσι πέθανε εκτός φυλακής, στιγματισμένος και περιφρονημένος, δέκα χρόνια αργότερα.[11] Όπως και οι άλλοι δύο κατοχικοί πρωθυπουργοί, έτσι και ο Λογοθετόπουλος παρουσίασε την απολογία του σε βιβλίο, με τίτλο Ιδού η αλήθεια (1948).[5]
Πλέον θεωρείται ως μία από τις εξέχουσες μορφές της Ιατρικής στον ελλαδικό χώρο, ωστόσο η επιστημονική προσφορά του σκιάζεται από την πολιτική δράση του. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι εκτός από πρωθυπουργός της δωσιλογικής κυβέρνησης ήταν και ιδεολογικά ναζιστής, έχοντας αρθρογραφήσει σχετικά σε κατοχικά έντυπα.[12] Κατηγορείται επίσης ότι δέχθηκε αδιαμαρτύρητα τα σχέδια των κατακτητών για εξολόθρευση των Ελλήνων Εβραίων, παρά τις εκκλήσεις του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και άλλων δημοσίων προσώπων.[5]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Απέθανε την νύκτα ο Κ. Λογοθετόπουλος». Μακεδονία: σελ. 6. 7 Ιουλίου 1961. http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin_ftr.asp?c=124&pageid=28837&id=-1&s=0&STEMTYPE=0&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ARnASXASLASXASQASNAScASkASYASXASdASTASXASa&CropPDF=0. Ανακτήθηκε στις 14-10-2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Μανταλενάκης, Σέργιος. «Ιστορία του Τμήματος Ιατρικής - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης». www.med.auth.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2000. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Πρυτάνεις Πανεπιστημίου Αθηνών». Επετηρίδα Πανεπιστημιακών Ετών 2012-2013 (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών): 27. 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-04-13. https://web.archive.org/web/20160413084414/http://www.uoa.gr/fileadmin/user_upload/PDF-files/organa/Epethrida_2014.pdf. Ανακτήθηκε στις 2016-10-14.
- ↑ 4,0 4,1 Γεωργακόπουλος, Παναγιώτης Αντ. (2008). «Καθηγητής Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος (1878-1961) - Ο γυναικολόγος «πρωθυπουργός»». Θέματα Μαιευτικής - Γυναικολογίας (τ. 3): 245. http://www.iatrikionline.gr/8emata_3_2008/6.pdf. Ανακτήθηκε στις 2016-10-14.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «Βιογραφίες - Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος». www.sansimera.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Διακεκριμένοι Έλληνες Τέκτονες». Η Μεγάλη Στοά της Ελλάδος. http://grandlodge.gr/diakekrimenoi-ellines-tektones-w-68014.html. Ανακτήθηκε στις 2016-10-14.
- ↑ Γεωργακόπουλος, ό.π., σελ. 246
- ↑ Λογοθετόπουλος, Κωνσταντίνος (1948). Ιδού η Αλήθεια. Αθήνα. σελ. 168.
- ↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ (1941)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης | Κυβέρνηση ΛΟΓΟΘΕΤΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ (1942)». www.ggk.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Απέθανε προχθές ο Κων. Λογοθετόπουλος». Εμπρός: σελ. 16. 8 Ιουλίου 1961. http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin_ftr.asp?c=108&pageid=-1&id=72155&s=0&STEMTYPE=0&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ARnASXASLASXASQASNAScASkASYASXASdASTASXASa&CropPDF=0. Ανακτήθηκε στις 14-10-2016.
- ↑ Γεωργακόπουλος, ό.π., σελ. 248
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Δημόσιο Μαιευτήριο Θεσσαλονίκης 1925–1975: Μαιευτικές και γυναικολογικές κλινικές ΑΠΘ 1943–1993 — άρθρο του Σεργίου Ι. Μανταλενάκη, με αρκετά βιογραφικά στοιχεία για τον Λογοθετόπουλο.
- Νέα Ευρώπη, κατοχικό φιλοναζιστικό περιοδικό — Στο πρώτο φύλλο, ο Λογοθετόπουλος οραματίζεται το «κοινό των Ευρωπαίων» υπό τον Χίτλερ σε άρθρο του με τίτλο: «Το Ελληνικόν Πνεύμα διά την συνεργασίαν των λαών»· από την εφημερίδα Το Βήμα, 15 Φεβρουαρίου 2004.