Συντεταγμένες: 51°54′N 16°34′E / 51.900°N 16.567°E / 51.900; 16.567

Το Λέσνο (πολωνικά: Leszno, γερμανικά: Lissa‎‎) είναι ιστορική πόλη και η έδρα του Πόβιατ Λέσνο, στο Βοεβοδάτο Μείζονος Πολωνίας της δυτικής Πολωνίας. Είναι η 7η μεγαλύτερη πόλη του βοεβοδάτου, με εκτιμώμενο πληθυσμό 62.429 κατοίκoυς (2021).[3] Τα έτη 1975 έως 1998, ήταν μέρος του Βοεβοδάτου Λέσνο.

Λέσνο

Σημαία

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Λέσνο
51°50′25″N 16°34′30″E
ΧώραΠολωνία[1]
Διοικητική υπαγωγήΒοεβοδάτο Μείζονος Πολωνίας
Έκταση31,9 km²
Υψόμετρο88 μέτρα
Πληθυσμός61.791 (31  Μαρτίου 2021)[2]
Ταχ. κωδ.64-100 à 64-106, 64-110
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ιστορία Επεξεργασία

Πρώιμη ιστορία Επεξεργασία

Η πρώτη καταγεγραμμένη ιστορία της πόλης χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Αναφέρθηκε για πρώτη φορά σε ιστορικά έγγραφα το 1393, όταν το κτήμα ήταν ιδιοκτησία ενός ευγενούς ονόματι Στέφαν Κάρνιν-Βιενιάβα. Η οικογένεια τελικά υιοθέτησε το όνομα Λεστσίνσκι, που προέρχεται από το όνομα του κτήματος τους, όπως ήταν το έθιμο μεταξύ των Πολωνών ευγενών.[4]

16ος–18ος αιώνες Επεξεργασία

 
Μπαρόκ εκκλησία του Αγίου Νικολάου

Γύρω στο 1516, μια κοινότητα Προτεσταντών γνωστή ως Ενότητα των Αδελφών (λατινικά: Unitas fratrum) εκδιώχθηκε από τα εδάφη της Βοημίας από τον βασιλιά Βλαδίσλαο Β΄ της Ουγγαρίας και εγκαταστάθηκε στο Λέσνο. Προσκλήθηκαν από την οικογένεια Λεστσίνσκι, αυτοκρατορικοί κόμητες από το 1473 και οι οποίοι είχαν προσηλυτιστεί στον Καλβινισμό. Η άφιξη των Προτεσταντών της Βοημίας, εκτός από τους υφαντές από την κοντινή Σιλεσία, βοήθησε να αναπτυχθεί ο οικισμός.

Το 1547 έγινε πόλη με ένα προνόμιο σύμφωνα με τα δικαιώματα του Μαγδεβούργου που παραχωρήθηκαν από τον βασιλιά Σιγισμούνδο Α΄ της Πολωνίας. Το Λέσνο ήταν μια ιδιωτική πόλη, διοικητικά τοποθετημένη στο Πόβιατ Φσχόβα, στο Βοεβοδάτο Πόζναν της Επαρχίας Μείζονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος.[5] Το Λέσνο έγινε το μεγαλύτερο τυπογραφικό κέντρο στην Μείζονα Πολωνία χάρη στη δραστηριότητα της προτεσταντικής κοινότητας. Ο πληθυσμός του αυξήθηκε με την εισροή προσφύγων από τη Σιλεσία, τη Βοημία και τη Μοραβία κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου.

Το 1631, το Λέσνο είχε περαιτέρω προνόμια από τον βασιλιά Σιγισμούνδο Γ΄ της Πολωνίας, ο οποίος το έκανε ίσο με τις πιο σημαντικές πόλεις της Πολωνίας, όπως η Κρακοβία, το Γκντανσκ και η Βαρσοβία. Τον 17ο αιώνα, η πόλη είχε ένα φημισμένο γυμνάσιο, του οποίου επικεφαλής ήταν ο Ιωάννης Αμός Κομένιος, παιδαγωγός και ο τελευταίος επίσκοπος της Ενότητας των Αδελφών.[6] Ο Γιόχαν Χέρμαν, ένας γερμανόφωνος ποιητής, έζησε στο Λέσνο από το 1638 μέχρι τον θάνατό του το 1647. Μεταξύ 1636 και 1639, η πόλη οχυρώθηκε και η έκτασή της αυξήθηκε.[6]

Η εποχή της ευημερίας και της πολιτιστικής προβολής του Λέσνο έληξε κατά τον Δεύτερο Βόρειο Πόλεμο, όταν η πόλη κάηκε στις 28 Απριλίου 1656 από τις σουηδικές δυνάμεις. Ανοικοδομήθηκε γρήγορα στη συνέχεια, πυρπολήθηκε ξανά κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Βόρειου Πολέμου από τις ρωσικές δυνάμεις το 1707 και καταστράφηκε από πανώλη το 1709.

Η οικογένεια Λεστσίνσκι κατείχε την πόλη μέχρι το 1738, όταν ο βασιλιάς Στανίσουαφ Λεστσίνσκι την πούλησε στον Αλεξάντερ Γιόσεφ Σουλκόφσκι μετά την παραίτησή του.[4] Μία από τις δύο κύριες διαδρομές που ένωναν τη Βαρσοβία και τη Δρέσδη διέσχιζε το Λέσνο τον 18ο αιώνα και οι Βασιλείς Αύγουστος Β΄ ο Δυνατός και Αύγουστος Γ΄ της Πολωνίας ταξίδευαν συχνά σε αυτήν τη διαδρομή.[7]

19ος–20ος αιώνες Επεξεργασία

 
Przyjaciel Ludu, πολωνικός Τύπος του 19ου αιώνα από το Λέσνο

Στον δεύτερο διαμελισμό της Πολωνίας το 1793, το Λέσνο προσαρτήθηκε από το Βασίλειο της Πρωσίας, εντός του οποίου αναφερόταν ως Λίσα. Το 1807 καταλήφθηκε από τον Μεγάλο Στρατό του Ναπολέοντα και συμπεριλήφθηκε στο νεοσύστατο αλλά βραχύβιο πολωνικό Δουκάτο της Βαρσοβίας.

Μετά την ήττα του Ναπολέοντα στους Ναπολεόντειους Πολέμους, το 1815 η πόλη επαναπροσαρτήθηκε από την Πρωσία, αρχικά ως μέρος του ημιαυτόνομου Μεγάλου Δουκάτου του Πόζεν. Η πόλη υποβλήθηκε σε πολιτικές γερμανοποίησης. Ωστόσο, ο πολωνικός τύπος κυκλοφόρησε στην πόλη (Przyjaciel Ludu) και τη δεκαετία του 1840, ο Πολωνός ιστορικός, γεωγράφος και πρώην αξιωματικός, Στανίσουαφ Πλάτερ, εξέδωσε την Mała Encyklopedia Polska («Μικρή Πολωνική Εγκυκλοπαίδεια»), μια από τις πρωτοπόρες πολωνικές εγκυκλοπαίδειες του 19ου αιώνα, στην πόλη. Το 1871 έγινε μέρος της Γερμανίας και το 1887 έγινε η διοικητική έδρα του πρωσικού Κράις Λίσα.

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Νοέμβριο του 1918, η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία της. Λίγο μετά το ξέσπασμα της Εξέγερσης της Μεγάλης Πολωνίας του 1918–19, η Πολωνία προσπάθησε να επανενσωματώσει τη Μείζονα Πολωνία και το Λέσνο. Οι πρώτες τοπικές μάχες της εξέγερσης έγιναν στην περιοχή στις 28 Δεκεμβρίου 1918.[8] Στη συνέχεια η πόλη έγινε μέρος της νεοσύστατης Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας βάσει της Συνθήκης των Βερσαλλιών, με ισχύ από τις 17 Ιανουαρίου 1920. Ο ντόπιος πληθυσμός έπρεπε να αποκτήσει την πολωνική υπηκοότητα. Στον μεσοπόλεμο, το Λέσνο ήταν έδρα πόβιατ στο πολωνικό Βοεβοδάτο Πόζναν (1921-1939). Το 1924, ανεγέρθηκε ένα μνημείο αφιερωμένο στους Πολωνούς αντάρτες του 1918-1919.[8]

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος Επεξεργασία

 
Γερμανική εκτέλεση Πολωνών στο Λέσνο τον Οκτώβριο του 1939

Κατά τη διάρκεια της κοινής γερμανοσοβιετικής εισβολής στην Πολωνία, η οποία ξεκίνησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το Σεπτέμβριο του 1939, η πόλη προσαρτήθηκε από τη ναζιστική Γερμανία και ενσωματώθηκε στο Ράιχσγκαου Βάρτελαντ. Οι Γερμανοί προχώρησαν σε μαζικές συλλήψεις Πολωνών που κατηγορούνταν για «αντιγερμανική δράση». Η παρακολούθηση εκκλησιαστικών λειτουργιών και οι ιδιωτικές συναντήσεις σε πολωνικά νοικοκυριά θεωρήθηκαν ύποπτες δραστηριότητες.[9] Μια φυλακή για Πολωνούς ιδρύθηκε στο μοναστήρι της περιοχής, όπου περισσότερα από 200 άτομα είχαν ήδη φυλακιστεί τον Σεπτέμβριο του 1939 κατά τη διάρκεια του Ιντελιγκέντσακτιον.[10] Ο πολωνικός πληθυσμός εκδιώχθηκε στο Γενικό Κυβερνείο (γερμανοκρατούμενη κεντρική Πολωνία).

Το μεγαλύτερο μέρος του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης και οι υπόλοιποι Πολωνοί σφαγιάστηκαν από το ναζιστικό Einsatzgruppen, το οποίο εισήλθε στην πόλη τον Σεπτέμβριο του 1939.[11] Μια αξιοσημείωτη δημόσια εκτέλεση 20 Πολωνών, μελών της Πολωνικής Γυμναστικής Εταιρείας «Σόκουου», πρώην Πολωνών εξεγερμένων του 1918-19, ενός ντόπιου δασκάλου και ενός δικηγόρου, πραγματοποιήθηκε στο Λέσνο από την Einsatzgruppe VI στις 21 Οκτωβρίου 1939.[12] Οι Πολωνοί που ήταν αρχικά φυλακισμένοι στο Λέσνο δολοφονήθηκαν επίσης σε κοντινές πόλεις και χωριά.[13] Πολωνοί από το Λέσνο ήταν επίσης μεταξύ των θυμάτων της μεγάλης Σφαγής του Κάτιν που διέπραξαν οι Ρώσοι τον Απρίλιο–Μάιο του 1940.[14]

 
Μνημείο για τα μέλη της Πολωνικής Προσκοπικής Ένωσης, που σκοτώθηκαν και δολοφονήθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ήδη στα τέλη του 1939, οι Γερμανοί απέλασαν πάνω από 1.000 Πολωνούς, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών Πολωνών που δολοφονήθηκαν σε διάφορες σφαγές, και επιπλέον δασκάλους, τοπικούς αξιωματούχους, ακτιβιστές, πρώην αντάρτες και ιδιοκτήτες καταστημάτων και εργαστηρίων, οι οποίοι στη συνέχεια παραδόθηκαν στους Γερμανούς αποίκους ως μέρος της πολιτικής Lebensraum (ζωτικός χώρος).[15] Στο τοπικό σχολείο ιδρύθηκε ένα στρατόπεδο διέλευσης για Πολωνούς που εκδιώχθηκαν από διάφορους κοντινούς οικισμούς.[15] Οι Πολωνοί κρατήθηκαν εκεί για αρκετές ημέρες, τα χρήματα, τα τιμαλφή και τα τρόφιμα τους κατασχέθηκαν και στη συνέχεια είτε απελάθηκαν στο Τομάσουφ Μαζοβιέτσκι ή στο Λοτζ στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς κεντρική Πολωνία είτε στάλθηκαν σε ντόπιους Γερμανούς αποίκους ή στη Γερμανία για καταναγκαστική εργασία.[16]

Παρά τις συνθήκες αυτές, οι ντόπιοι Πολωνοί οργάνωσαν ένα υπόγειο κίνημα αντίστασης, το οποίο περιλάμβανε τις οργανώσεις Ogniwo και Świt, τη μυστική οργάνωση νεολαίας Tajna Siódemka και δομές του Πολωνικού Υπόγειου Κράτους. Η γερμανική κατοχή έληξε το 1945 και η πόλη επέστρεψε στην Πολωνία.

Μεταπολεμική ιστορία Επεξεργασία

Το προπολεμικό μνημείο των ανταρτών της Μείζονος Πολωνίας αναστηλώθηκε το 1957.[8] Η πόλη γνώρισε μια περίοδο γρήγορης ανάπτυξης, ιδίως μεταξύ 1975 και 1998, όταν ήταν έδρα βοεβοδάτου.[17] Το 1991 αποκαλύφθηκε ένα μνημείο του Συντάγματος της 3ης Μαΐου 1791 και των ηρώων των αγώνων για την ανεξαρτησία της Πολωνίας[8] και το 1995 αποκαλύφθηκε ένα μνημείο για τα θύματα της Σφαγής του Κάτιν.[18] Το 2000, η πόλη τιμήθηκε με το βραβείο «Χρυσό Αστέρι Αδελφοποίησης» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.[19]

Κλίμα Επεξεργασία

Το Λέσνο έχει ωκεάνιο κλίμα (Κλιματική ταξινόμηση Κέππεν: Cfb) αν και είναι αξιοσημείωτο με θερμά καλοκαιρινά ηπειρωτικά χαρακτηριστικά (Dfb), τυπικά της ενδοχώρας της δυτικής και της νότιας Πολωνίας.[20][21]

Κλιματικά δεδομένα Λέσνο (1991–2020 φυσιολογικά, ακραία 1958–παρόν)
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °C (°F) 15.8 20.4 24.0 30.0 31.6 37.6 37.0 37.8 34.9 27.5 20.1 16.6 37,8
Μέση Μέγιστη °C (°F) 2.5 4.2 8.5 15.1 19.7 23.1 25.4 25.1 19.8 13.8 7.6 3.6 14,0
Μέση Μηνιαία °C (°F) −0.3 0.6 3.9 9.2 13.8 17.2 19.3 18.9 14.2 9.1 4.3 0.9 9,3
Μέση Ελάχιστη °C (°F) −3.2 −2.7 −0.2 3.4 7.8 11.1 13.2 13.1 9.2 5.1 1.4 −1.8 4,7
Χαμηλότερη Ελάχιστη °C (°F) −28.8 −26.9 −24.4 −7.4 −4.3 −1.4 2.2 0.8 −3.3 −8 −15.8 −25.5 −28,8
Υετός mm (ίντσες) 35,5 31,3 39,8 28,8 53,6 57,6 77,5 70,4 46,5 38,2 34,4 35,7 549,2
υγρασίας 86.7 83.3 78.0 69.6 70.8 71.3 70.8 71.4 78.3 83.7 88.7 88.2 78,4
Μέσες ημέρες κατακρημνίσεων (≥ 0.1 mm) 17.13 14.60 14.03 10.83 13.23 13.00 14.17 13.10 11.60 13.83 14.73 17.63 167,90
Μέσες ημέρες χιονόπτωσης (≥ 0 cm) 12.7 11.8 4.9 0.7 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 2.3 8.2 40,7
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας 53.9 76.2 123.9 204.1 245.0 246.9 255.1 244.0 165.1 113.3 58.5 43.2 1.829,4
Πηγή #1: Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων[22][23][24][25][26][27][28][29]
Πηγή #2: Meteomodel.pl (records, relative humidity 1991–2020)[30][31][32]
 
Stary Rynek («Πλατεία της Παλιάς Αγοράς») γεμάτη με πολύχρωμα ιστορικά σπίτια

Διεθνείς σχέσεις Επεξεργασία

Αδελφοποιημένες πόλεις Επεξεργασία

Το Λέσνο είναι αδελφοποιημένο με τις:

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 45487. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/023015963011-0954225?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 6  Οκτωβρίου 2022.
  3. GUS. «Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 30.06.2021)». stat.gov.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2021. 
  4. 4,0 4,1 «Historia miejscowości». https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/l/223-leszno/96-historia-miejscowosci/68764-historia-miejscowosci. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  5. Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część I. Mapy, plany, Ινστιτούτο Ιστορίας Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών, Βαρσοβία, 2017, σελ. 1α (πολωνικά)
  6. 6,0 6,1 «Leszno - miasto niebanalne». https://podroze.onet.pl/polska/wielkopolskie/leszno-miasto-niebanalne/p79mfp4. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  7. «Informacja historyczna» Check |url= value (βοήθεια). Dresden-Βαρσοβία (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 «Leszno (miasto powiatowe i powiat grodzki)». Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2020. 
  9. Βαρντζίνσκα, Μάρια (2009). Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. σελίδες 116–117. 
  10. Wardzyńska (2009), p. 117
  11. Βαρντζίνσκα (2009), σελ. 57, 60
  12. Βαρντζίνσκα (2009), σελ. 196-197
  13. Βαρντζίνσκα (2009), σελ. 198, 201
  14. Βόιτσεχ Μπινίντα. «77 rocznica Zbrodni Katyńskiej». Służba Więzienna (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2021. 
  15. 15,0 15,1 Βαρντζίνσκα, Μάρια (2017). Wysiedlenia ludności polskiej z okupowanych ziem polskich włączonych do III Rzeszy w latach 1939-1945 (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. σελ. 164. ISBN 978-83-8098-174-4. 
  16. Wardzyńska (2017), pp. 164, 210-211, 276
  17. «Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych». prawo.sejm.gov.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2019. 
  18. «Leszno - Pomnik Ofiar Katynia». PolskaNiezwykla.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2021. 
  19. «Summary of applications for the Europe Prize and the Plaque of Honour for 2006». https://rm.coe.int/0900001680797cae. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  20. «Leszno, Poland Köppen Climate Classification (Weatherbase)». Weatherbase. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2019. 
  21. «Leszno Climate». Climate-data.org. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2019. 
  22. «Średnia dobowa temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  23. «Średnia minimalna temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  24. «Średnia maksymalna temperatura powietrza». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  25. «Miesięczna suma opadu». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  26. «Liczba dni z opadem >= 0,1 mm». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  27. «Średnia grubość pokrywy śnieżnej». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  28. «Liczba dni z pokrywą śnieżna > 0 cm». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  29. «Średnia suma usłonecznienia (h)». Normy klimatyczne 1991-2020 (στα Πολωνικά). Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Διαχείρισης Υδάτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  30. «Leszno Absolutna temperatura maksymalna» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  31. «Leszno Absolutna temperatura minimalna» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  32. «Leszno Średnia wilgotność» (στα Πολωνικά). Meteomodel.pl. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  33. «Cooperation with Montluçon (France)». Leszno - Rozwiń Skrzydła. 21 Φεβρουαρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2019. 
  34. «Cooperation with Deurne (The Netherlands)». Leszno - Rozwiń Skrzydła. 22 Δεκεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2019. 
  35. Urbaniak, Magdalena. «Suhl». www.leszno.pl (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2020. 
  36. Urbaniak, Magdalena. «Dunaújváros». www.leszno.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία