Λίσταλ
Συντεταγμένες: 47°28′0″N 7°44′0″E / 47.46667°N 7.73333°E
Το Λίσταλ, πρώην Λίσθαλ (Γερμανικά Liestal) είναι πόλη στη βόρεια Ελβετία και αποτελεί την πρωτεύουσα του καντονιού της Μπάζελ-Λάντσαφτ.
| Λίσταλ | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
_location_map.svg)  Λίσταλ | ||
 | ||
| Χώρα | Ελβετία[1] | |
| Διοικητική υπαγωγή | διαμέρισμα του Λίσταλ | |
| Έκταση | 18,19 km² και 18,18 km²[2] | |
| Υψόμετρο | 327 μέτρα και 342 μέτρα | |
| Πληθυσμός | 14.390 (31 Δεκεμβρίου 2018)[3] | |
| Ταχ. κωδ. | 4410 | |
| Τηλ. κωδ. | 061 | |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | |
 Σχετικά πολυμέσα | ||
Γεωγραφική θέση Επεξεργασία
Το Λίσταλ εκτείνεται γύρω από τις όχθες του ποταμού Έργκολτς, ο οποίος διασχίζει την πόλη από τα νοτιοανατολικά προς τα βόρεια.
Ιστορία Επεξεργασία
Το όνομα Λίσταλ αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1225[4] και ο οικισμός χρονολογείται τουλάχιστον από τους ρωμαϊκούς χρόνους. Η μεγάλη ανάπτυξη της πόλης είναι λόγω της στρατηγικής θέσης στο δρόμο που συνδέει την πρώτη γέφυρα πέρα από τον Ρήνο στη Βασιλεία και του περάσματος του Γκόταρντ.
Οι πολίτες του Λίσταλ έχουν συμμετάσχει στον πόλεμο της Βουργουνδίας το 1476 και 1477 κατά του Κάρολου της Βουργουνδίας. Το 1501, ο τότε δήμαρχος ορκίστηκε υπακοή προς την Ελβετική Συνομοσπονδία, και αυτό οφείλεται σε ιστορικές συγκρούσεις με το Ραϊνφέλντεν, που ανήκε στον οίκο των Αψβούργων.
Τον 17ο αιώνα, το Λίσταλ επαναστάτησε κατά της Βασιλείας ως μέρος της εξέγερσης των αγροτών και καταλήφθηκε από τα στρατεύματα της Βασιλείας. Οι τρεις ηγέτες της εξέγερσης αποκεφαλίστηκαν στη Βασιλεία. Στις 17 Μαρτίου του 1832 η πόλη επιλέχθηκε ως πρωτεύουσα του καντονιού.
Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Το Λίσταλ έχει πληθυσμό 14.002 κατοίκους (τον Ιούνιο του 2014). Από το 2008, 23,8% του πληθυσμού είναι αλλοδαποί.[5] Τα τελευταία 10 χρόνια (1997-2007) ο πληθυσμός έχει αλλάξει σε ποσοστό 7,7%.[6] Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού (από το 2000) μιλά γερμανικά (10.759 ή 83,2%), με την ιταλική γλώσσα να είναι δεύτερη συνηθέστερη (660 ή 5,1%) και τρίτη (276 ή 2,1%) τα σερβοκροατικά. Υπάρχουν 122 άνθρωποι που μιλούν γαλλικά και 12 άνθρωποι που μιλούν Ρομανσικά.
Πολιτική Επεξεργασία
Το 2007 στις ομοσπονδιακές εκλογές της Ελβετίας το πιο δημοφιλές κόμμα ήταν το Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα Ελβετίας που έλαβε το 25,95% των ψήφων. Τα επόμενα τρία δημοφιλέστερα κόμματα ήταν το Ελβετικό Λαϊκό Κόμμα (25.05%), το FDP.Οι Φιλελεύθεροι (18,83%) και το Πράσινο Κόμμα της Ελβετίας (17.23%). Στην ομοσπονδιακή εκλογή, ψήφισαν συνολικά 4.243 άνθρωποι, και η προσέλευση των ψηφοφόρων ήταν 49,8%.[7]
Εκπαίδευση Επεξεργασία
Στο Λίσταλ το 38,0% ή (4.911) του πληθυσμού έχει ολοκληρώσει μη-υποχρεωτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση, και 14,7% ή (1.895) έχει ολοκληρώσει επιπλέον τριτοβάθμια εκπαίδευση (πανεπιστημίου ή μία ανώτερη σχολή). 1.895 άνθρωποι έχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το 59,3% ήταν Ελβετοί άνδρες, και 25,1% ήταν γυναίκες, 9,0% ήταν άνδρες αλλοδαποί και το 6,6% ήταν γυναίκες αλλοδαπές.[8]
Το 2000, υπήρχαν 2.096 φοιτητές στο Λίσταλ που ερχόντουσαν από άλλη περιοχή, ενώ 220 κάτοικοι φοιτούσαν σε σχολεία εκτός της πόλης.[9]
Μεταφορές Επεξεργασία
Ο σιδηροδρομικός σταθμός του Λίσταλ είναι στην κύρια γραμμή (Χάουενσταϊν) του ελβετικού ομοσπονδιακού σιδηροδρόμου, που συνδέει τη Βασιλεία με το Όλτεν. Εξυπηρετείται από πέντε τρένα ανά ώρα προς την Βασιλεία, τέσσερα τρένα ανά ώρα προς το Όλτεν, και ωριαία τρένα προς Βέρνη, Λουκέρνη και Ζυρίχη. Κάθε μισή ώρα φεύγουν τρένα για το Βάλντεμπουργκ μέσω του τοπικού σιδηρόδρομου. Πολλά τρένα ημερησίως λειτουργούν προς τη Φρανκφούρτη και το Βερολίνο.[10]
Η πόλη βρίσκεται δίπλα στον αυτοκινητόδρομο Α3, μεταξύ της Βασιλείας και της Ζυρίχης.
Πολιτισμός Επεξεργασία
Στην πόλη βρίσκεται το τοπικό μουσείο τέχνης και μόδας της Μπάζελ-Λάντσαφτ.
Αθλητισμός Επεξεργασία
Στην πόλη υπάρχει η ποδοσφαιρική ομάδα ΦΚ Λίσταλ η οποία βρίσκεται στο 2ο διηπειρωτικό πρωτάθλημα.
Διεθνείς σχέσεις Επεξεργασία
«Αδελφοποιημένες» πόλεις Επεξεργασία
Όνεξ, Ελβετία
Σακραμέντο, Καλιφόρνια, ΗΠΑ
Βάλντκιρχ, Γερμανία
Προσωπικότητες Επεξεργασία
- Άμπελ Σέιλερ (1730–1800), ένας από τους κορυφαίους διευθυντές θεάτρου της Ευρώπης του 18ου αιώνα.
- Καρλ Σπίτελερ (1845–1924), ήταν ποιητής οραματιστικής φαντασίας και συγγραφέας απαισιόδοξων αλλά ηρωϊκών στίχων.
- Βίλχελμ Έντουαρντ Μπρότμπεκ (1873-1957), αρχιτέκτονας.
- Μπόχουσλαβ Μαρτίνου (1890-1959), ο διάσημος Τσέχος συνθέτης σύγχρονης κλασικής μουσικής πέθανε στο Λίσταλ.
- Μάρτιν Σατ (1938), διάσημος ψυχολόγος και εφευρέτης.
- Φιλίπ Ντεγκέν (1983), ποδοσφαιριστής.
Σημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 7092. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 «Arealstatistik Standard - Gemeinden nach 4 Hauptbereichen». Federal Statistical Office. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2019.
- ↑ www
.pxweb .bfs .admin .ch /pxweb /fr /px-x-0102020000 _201 /- /px-x-0102020000 _201 .px. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2020. - ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Historical_Dictionary_of_Switzerland
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2015.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2015.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2015.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2015.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2015.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2015.