Λεοντίδες
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Οι Λεοντίδες είναι μία από τις πιο θεαματικές βροχές διαττόντων. Οφείλονται στον κομήτη 55P/Tempel-Tuttle και εμφανίζεται κάθε χρόνο στα μέσα Νοεμβρίου (10-20 Νοεμβρίου) με έξαρση τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Νοεμβρίου. Το θέαμα αυτό είναι αρκετά έντονο με την εμφάνιση μερικών δεκάδων διαττόντων κάθε ώρα.
| Λεοντίδες (LEO) | |
|---|---|
 Μετέωρο Λεοντίδων κατά την κορύφωσή τους, το 2009 | |
| Ημερομηνία ανακάλυψης | 902 μ.Χ. (πρώτη αναφορά)[1] |
| Μητρικό σώμα | 55Ρ/Τεμπλ-Τατλ[2] |
| Ακτινοβόλο σημείο | |
| Αστερισμός | Λέων |
| Ορθή αναφορά | 10h08m[2] |
| Απόκλιση | +22°[2] |
| Ιδιότητες | |
| Συμβαίνει στις | 6-30 Νοεμβρίου[2] |
| Ημέρα κορύφωσης | 17 Νοεμβρίου[2] |
| Ταχύτητα | 71[3] km/s |
| Ζενιθιακός Ωριαίος Ρυθμός | 15/ώρα[2] |
Ονομασία και προέλευση Επεξεργασία
Η "βροχή" αυτή πήρε την ονομασία της επειδή τα μετέωρα αυτά φαίνονται ότι προέρχονται από την κατεύθυνση του αστερισμού του Λέοντα, και οφείλονται στα σωματίδια της σκόνης που αφήνει πίσω του ο κομήτης 55Ρ/Τεμπλ-Τατλ. Στην τροχιά που ακολουθούν οι κομήτες αφήνουν πίσω τους διάφορα μικρά σωματίδια σκόνης τα οποία είναι σχετικά μαζεμένα σε ομάδες που τέμνουν πολλές φορές την τροχιά της Γης. Όταν η Γη κατά την περιφορά της γύρω από τον Ήλιο συναντάει μια τέτοια ομάδα σωματιδίων συγκρούεται μαζί τους και τότε αυτά εισέρχονται στην ατμόσφαιρα μας με ρυθμό μερικών δεκάδων αντικειμένων την ώρα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και ιδιαίτερα μετά από κάποια πρόσφατη διέλευση ενός κομήτη ο ρυθμός αυτός μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τα χίλια μετέωρα την ώρα.
Στην περίπτωση της Βροχής των Λεοντιδών συμβαίνει το εξής: καθώς η Γη μας περιφέρεται στην τροχιά της γύρω από τον Ήλιο, συναντάει κάθε Νοέμβριο το σύννεφο των σωματιδίων του κομήτη Τεμπλ-Τατλ. Έτσι καθώς η Γη μας τρέχει με 108.000 χιλιόμετρα την ώρα, πέφτει ακάθεκτη πάνω στο σύννεφο των σωματιδίων. Τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια, με βάρος ενός γραμμαρίου, χτυπάνε τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιράς μας σε ύψος 100 περίπου χιλιομέτρων και αναφλέγονται. Η ανάφλεξη αυτή ιονίζει τα γύρω στρώματα της ατμόσφαιρας, σχηματίζοντας έτσι μια φωτεινή σφαίρα 2 έως 3 μέτρων που κινείται με ταχύτητα 30 έως 60 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Αυτή τη φωτεινή σφαίρα, λοιπόν, βλέπουμε από τη Γη, και ονομάζουμε διάττοντα, μετέωρο, ή «πεφταστέρι».
Καταιγίδες Λεοντιδών Επεξεργασία
Ορισμένες φορές οι «βροχές διαττόντων» μπορεί να μετατραπούν σε «καταιγίδες». Στη διάρκεια μιας τέτοιας καταιγίδας, μέχρι και 700.000 περίπου μετέωρα εμφανίζονται κάθε ώρα, όπως συνέβη άλλωστε και το 1966 όταν επί 20 συνεχή λεπτά καταμετρήθηκαν 200 διάττοντες το δευτερόλεπτο που εμφανίστηκαν σαν μια πραγματική φιέστα κοσμικών πυροτεχνημάτων. Η συμπεριφορά, όμως, των σωματιδίων αυτών είναι ιδιαίτερα απρόβλεπτη λόγω των διαταραχών που υφίστανται από τις βαρυτικές δυνάμεις των πλανητών.
Η μεγαλύτερη «Καταιγίδα Διαττόντων» που παρατηρήθηκε ποτέ ήταν η «Καταιγίδα των Λεοντιδών» στις 12 προς 13 Νοεμβρίου του 1833 όταν τα μετέωρα έμοιαζαν με πυροτεχνήματα από μια ροή δεκάδων μετεώρων κάθε δευτερόλεπτο που διήρκεσε επί ώρες. Ένας ιστορικός μάλιστα το 1878 τη θεώρησε ως ένα από τα 100 πιο σημαντικά γεγονότα του αιώνα. Πολλές ξυλογραφίες έχουν απεικονίσει το γεγονός με μεγάλη επιτυχία. Αρκετοί μάλιστα κοινωνιολόγοι αποδίδουν στο ουράνιο αυτό φαινόμενο την εξάπλωση της θρησκομανίας που επηρέασε τα επόμενα χρόνια την όλη κοινωνική εξέλιξη και τον σύγχρονο χαρακτήρα των ΗΠΑ.
Μία παρόμοια καταιγίδα είχε παρατηρηθεί 35 χρόνια νωρίτερα (1799) από τον Πρώσο επιστήμονα Αλεξάντερ φον Χούμπολντ που βρίσκονταν στη Βενεζουέλα. Σύμφωνα με την περιγραφή του ολόκληρος σχεδόν ο ουρανός καλύφτηκε από φωτεινά μετέωρα που απείχαν μεταξύ τους όσο το διπλάσιο μέγεθος της Πανσελήνου. Σύμφωνα μάλιστα με τις αφηγήσεις των Νοτιαμερικανών ιθαγενών το ίδιο φαινόμενο είχε παρατηρηθεί και το 1766. Άλλες προηγούμενες αναφορές για τους Λεοντίδες εντοπίστηκαν το 1863 από τον Χιούμπερτ Νιούτον, καθηγητή του Πανεπιστημίου Γέιλ, με ενδείξεις για ιδιαίτερα μεγάλες καταιγίδες διαττόντων τα έτη 902, 934, 967, 1037, 1202, 1366, και 1533 μ.Χ.
Η εμφάνιση των Λεοντιδών το 1866 έφτασε τους 5.000 διάττοντες την ώρα ενώ το 1867 ο ρυθμός έπεσε στους 1.000 την ώρα. Αντίθετα το 1899 η βροχή των Λεοντιδών ήταν απογοητευτική, όταν ξαφνικά τον επόμενο χρόνο (15-16 Νοεμβρίου 1900) ο ρυθμός ανέβηκε και πάλι στους 1.000 διάττοντες την ώρα. Τα επόμενα χρόνια χάθηκαν τα ίχνη του κομήτη Τεμπλ-Τάτλ και θεωρήθηκε ότι είχε μάλλον διαλυθεί μέχρις ότου ξαναανακαλύφτηκε και πάλι το 1965 όταν προσπέρασε τη τροχιά της Γης σε απόσταση λίγο μεγαλύτερη απ’ αυτήν της Σελήνης. Ένα χρόνο αργότερα στις 17 Νοεμβρίου 1966 στις κεντρικές και δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες δεκάδες χιλιάδες διάττοντες στόλισαν και πάλι τον νυχτερινό ουρανό για είκοσι τουλάχιστον λεπτά με ρυθμό 200.000 (55 το δευτερόλεπτο) έως 1.000.000 (280 το δευτερόλεπτο) διαττόντων κάθε ώρα.
Μία προσεκτική ανάλυση το 1994 υπολόγισε ότι ο πραγματικός ρυθμός διαττόντων το 1966 δεν υπερέβη τους 15.000 διάττοντες την ώρα (5 το δευτερόλεπτο) οι οποίοι όμως συγκρούονταν με τα ανώτερα στρώματα της γήινης ατμόσφαιρας με ταχύτητα 71 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (255.000 χιλιόμετρα την ώρα). Το πάχος της ροής των σωματιδίων που έχει αφήσει πίσω του ο κομήτης υπολογίζεται ότι φτάνει τα 35.000 χιλιόμετρα. Παρ’ όλα αυτά οι παλαιότερες παρατηρήσεις της Βροχής των Λεοντιδών δεν μας επιτρέπει να κάνουμε επακριβείς προβλέψεις για τις μελλοντικές εμφανίσεις του φαινομένου.
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Leonid MAC Brief history of the Leonid shower
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Moore, Patrick; Rees, Robin (2011), Patrick Moore's Data Book of Astronomy (2nd έκδοση), Cambridge University Press, σελ. 275, ISBN 0521899354, https://books.google.com/books?id=2FNfjWKBZx8C&pg=PA275
- ↑ Beech, Martin (July 1998), «Large-Body Meteoroids in the Leonid Stream», The Astronomical Journal 116 (1): 499–502, doi:
Πηγές Επεξεργασία
- Διονύσης Π. Σιμόπουλος, Στη Γειτονιά της Γης, Αθήνα: Ερευνητές, 2001
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Η Βροχή των Λεοντιδών (του Δ. Π. Σιμόπουλου) Ναυτεμπορική, 15 Νοεμβρίου 2011 Αρχειοθετήθηκε 2011-11-17 στο Wayback Machine.
- Η βροχή των Λεοντιδών Εξπρές, 15 Νοεμβρίου 2011
- Βροχή αστεριών Έθνος, 17 Νοεμβρίου 2010
- Worldwide viewing times for the 2011 Leonids meteor shower
- Lunar Leonids: Encounters of the Moon with Leonid dust trails by Robert H. McNaught
- Brilliant Leonid storm likely fodder for later Lincoln speech Αρχειοθετήθηκε 2008-10-13 στο Wayback Machine. by Jim Vertuno
- NASA: Background facts on meteors and meteor showers
- NASA: Estimate the best viewing times for your part of the world