Η μέθοδος Μοντεσσόρι είναι ένα εκπαιδευτικό σύστημα που αναπτύχθηκε από την παιδαγωγό Μαρία Μοντεσσόρι, εφαρμόζεται σε περίπου 60.000 σχολεία σε όλο τον κόσμο (με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες και το Ηνωμένο Βασίλειο), εξυπηρετώντας παιδιά από τη γέννησή τους έως την ηλικία των δεκαοκτώ.[1] Η μοντεσσοριανή παιδαγωγική βασίζεται στην ανεξαρτησία, στην ελευθερία επιλογής της εκπαιδευτικής τους πορείας (εντός κωδικοποιημένων ορίων) και στο σεβασμό της φυσικής σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού.

Παιδιά που εργάζονται στην κινητή αλφάβητο φωνογραφήματος.

Ιστορία Επεξεργασία

Όταν η Μοντεσσόρι επινόησε τη μέθοδο, η παιδική εκπαίδευση ήταν πολύ άκαμπτη και διαφορετική από τη σημερινή. Όπως έγραψε στο βιβλίο Η ανακάλυψη του παιδιού, τα παιδιά ήταν περιορισμένα στα θρανία, από τα οποία δεν μπορούσαν να μετακινηθούν, και η διδασκαλία γινόταν με βίαιο θεωρητικό τρόπο. Πολλές ιδέες της μεθόδου Μοντεσσόρι, όπως η χρήση επίπλων κατάλληλου μεγέθους (όλα "φιλικά προς το παιδί"), έχουν σήμερα εισέλθει στην εκπαίδευση όλων των παιδικών σταθμών και για το λόγο αυτό σήμερα φαίνονται κοινότοποι και όχι επαναστατικοί όπως τότε. Ορισμένες άλλες εκπαιδευτικές μορφές και μέθοδοι, ωστόσο, εξακολουθούν να είναι χαρακτηριστικές ,ακόμη και σήμερα, αποκλειστικά της μεθόδου Μοντεσσόρι. Ένα παράδειγμα είναι η απαγόρευση να δίνονται βαθμοί στο παιδί ή να κρίνεται με οποιονδήποτε τρόπο.

Η Μαρία Μοντεσσόρι άρχισε να αναπτύσσει τη φιλοσοφία και την μέθοδό της το 1897, παρακολουθώντας μαθήματα παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, διερευνώντας έτσι την εκπαιδευτική θεωρία από τα προηγούμενα 200 χρόνια.[2] Το 1907, λειτούργησε την πρώτη της τάξη , που ονομάζεται "το σπίτι των παιδιών", σε ένα λαϊκό κτίριο της Ρώμης.[3] Από την αρχή, η Μοντεσσόρι στήριξε την δουλειά της στις παρατηρήσεις των παιδιών και σε πειραματισμούς με το περιβάλλον, με υλικά και μαθήματα στη διάθεσή τους. Η Μοντεσσόρι συχνά προσδιορίζει το έργο της ως "επιστημονική παιδαγωγική".

Η μέθοδος Μοντεσσόρι εξαπλώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής το 1911 και έγινε γνωστή στον τομέα της εκπαίδευσης και των λαϊκών εκδόσεων. Ωστόσο, η σύγκρουση μεταξύ της Μοντεσσόρι και της αμερικανικής εκπαιδευτικής μεθόδου και ιδιαίτερα η δημοσίευση, το 1914, ενός κριτικού φυλλαδίου, το The Montessori System Examined, (" Η εξέταση του συστήματος Μοντεσσόρι") που γράφτηκε από τον αμερικανικό παιδαγωγό William Heard Kilpatrick, περιόρισε τη διάχυση των ιδεών της. [4] Οι ιδέες της Μοντεσσόρι επέστρεψαν στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1960, και από τότε εξαπλώθηκαν σε χιλιάδες αμερικανικά σχολεία.

 
Ένας πίνακας του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς του δέκατου έβδομου αιώνα, ο οποίος απεικονίζει την αταβιστική δημιουργία και την διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα παιδιά πρέπει να ακινητοποιηούνται.

Η παιδαγωγός συνέχισε να εξελίσσει το έργο της καθ 'όλη τη διάρκεια της ζωής της, δημιουργώντας ένα παγκόσμιο μοντέλο πνευματικής ανάπτυξης από τη γέννηση έως το 24ο έτος, με προοδευτικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις για τα παιδιά ηλικίας 0-3, 3-6 και 6-12. Ο όρος "Μοντεσσόρι" ανήκει στον δημόσιο τομέα, οπότε ο καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει τον όρο με ή χωρίς αναφορά στο έργο της.

Η θεωρία της εκπαίδευσης του Μοντεσσόρι Επεξεργασία

Αυτοκατασκευή, ελευθερία και αυθόρμητη δραστηριότητα Επεξεργασία

Το μοντέλο Μοντεσσόρι έχει δύο θεμελιώδη στοιχεία: πρώτον, τα παιδιά και οι ενήλικες πρέπει να δεσμευτούν να οικοδομήσουν το δικό τους χαρακτήρα μέσα από την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον τους. Δεύτερον, τα παιδιά, ειδικά εκείνα κάτω των έξι ετών, πρέπει να γνωρίσουν μια σημαντική πορεία πνευματικής ανάπτυξης. Με βάση τις δικές της παρατηρήσεις, η Μοντεσσόρι πίστευε ότι δίνοντας στα παιδιά την ελευθερία να επιλέγουν και να ενεργούν ελεύθερα μέσα σε ένα περιβάλλον που προετοιμάζεται σύμφωνα με το μοντέλο της, θα συνέβαλλε αυθόρμητα στη βέλτιστη ανάπτυξη.

Ανθρώπινες τάσεις Επεξεργασία

Σύμφωνα με την Μοντεσσόρι, υπάρχουν καθολικά και έμφυτα βιο-ανθρωπο-εξελικτικά χαρακτηριστικά, τα οποία ο γιος και συνεργάτης της Μάριο χαρακτήριζε ως «ανθρώπινες τάσεις» το 1957 . Στη μέθοδο Μοντεσσόρι, αυτές οι ανθρώπινες τάσεις θεωρούνται ως κατευθυντήρια συμπεριφορά σε κάθε στάδιο ανάπτυξης και η εκπαίδευση θα πρέπει να διευκολύνει την έκφρασή τους. Υπάρχει συζήτηση σχετικά με τον ακριβή κατάλογο αυτών των χαρακτηριστικών, αλλά τα ακόλουθα είναι σαφώς αναγνωρίσιμα: [5]

  • Ένστικτο αυτοσυντήρησης
  • Στροφή στο περιβάλλον
  • Τάξη
  • Εξερεύνηση
  • Επικοινωνία
  • Εργασία (που επίσης περιγράφεται ως "σκόπιμη δραστηριότητα")

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Metodo Montessori in Italia». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2011. 
  2. Kramer, Rita (1976). Maria Montessori. Chicago: University of Chicago Press. σελ. 60. ISBN 0-201-09227-1. 
  3. Kramer, 112
  4. Kramer, ch. 15
  5. Montessori, Mario (1966). The Human Tendencies and Montessori Education. Amsterdam: Association Montessori Internationale. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2020.