Μαργκάμπ (ποταμός)
Συντεταγμένες: 35°2′32.3″N 65°56′44.9″E / 35.042306°N 65.945806°E
Ο Μαργκάμπ ή Μο(υ)ρ(γ)κά(μ)π (περσ. και παστού: مرغاب, = Morqâb), ο Μάργος των αρχαίων Ελλήνων, είναι ποταμός της Κεντρικής Ασίας, με μήκος[1] 978 χιλιόμετρα.
| Μαργκάμπ | |
|---|---|
 | |
| Πηγές | Paropamisus |
| Εκβολές | Karakum Canal |
| Χώρα | Αφγανιστάν και Τουρκμενιστάν |
| Μήκος | 978 χλμ |
| Παραπόταμοι | Kashan Deryasy και Κουσκ |
| wikidata () | |
Πηγάζει από την οροσειρά Σελσελεγιέ Σαφίντ Κουχ, την Παροπαμισσό των αρχαίων Ελλήνων, που βρίσκεται στο κεντρικό Αφγανιστάν, συγκεκριμένα στο ομώνυμο Διαμέρισμα Μαργκάμπ. Η κύρια πηγή του βρίσκεται στη θέση με γεωγραφικές συντεταγμένες 35°02΄42΄΄ Βόρειο πλάτος και 65°56΄17΄΄ Ανατολικό μήκος, και υψόμετρο 2.840 μέτρα. Ο ρους του έχει γενικώς βορειοδυτική κατεύθυνση, προς την πόλη Μπαλα Μουργκάμπ. Στον άνω ρου του ο ποταμός ρέει επί περίπου 300 χιλιόμετρα σε μια πολύ στενή κοιλάδα έως χαράδρα, που έχει εύρος λιγότερο από ένα χιλιόμετρο, σχηματίζοντας στενά φαράγγια σε κάποια μέρη. Μετά το φαράγγι Τζαοκάρ, η κοιλάδα διευρύνεται βαθμιαία, φθάνοντας σε πλάτος τα 2 χιλιόμετρα. Κατόπιν, επί 16 χιλιόμετρα η κοίτη του ορίζει τα σύνορα Αφγανιστάν-Τουρκμενιστάν. Στην πόλη Μάρυ, όαση της ερήμου Καρακούμ στο Τουρκμενιστάν γνωστή στους αρχαίους και ως Αντιόχεια η Μαργιανή ή Αλεξάνδρεια η Μαργιανή, τα νερά του Μάργου τροφοδοτούν σημερα το Κανάλι Καρακούμ, μια εκτροπή των υδάτων του μεγάλου ποταμού Αμού Ντάρια. Επομένως, όσα από τα νερά του δεν απορροφώνται από την άρδευση, καταλήγουν στη λίμνη Αράλη. Κυριότεροι παραπόταμοι του Μαργκάμπ είναι οι Καϋζάρ, Κατσάν και Κουσκ (γνωστός στο Τουρκμενιστάν ως Γκούσγκυ).
Η λεκάνη απορροής του Μαργκάμπ έχει έκταση[2] 46.880 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή είναι μεγαλύτερη όλης της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας μαζί. Ωστόσο, επειδή η περιοχή που καλύπτει είναι ξηρή, η μέση παροχή του είναι μόλις 48,7 κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο, όπως μετρείτο ενδελεχώς επί μισό αιώνα (1936-1985) στην τότε Σοβιετική Δημοκρατία του Τουρκμενιστάν, στο ύψος της κωμοπόλεως Ταγκταμπαζάρ, μέχρι το οποίο αντιστοιχεί[3] έκταση λεκάνης απορροής 34.700 τετρ. χιλιόμετρα. Μια μελέτη του 2021 προβλέπει ότι μέχρι το έτος 2040 η παροχή του ποταμού Μαργκάμπ θα μπορούσε να μειωθεί μέχρι και κατά το ένα τρίτο εξαιτίας της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής και έως 40% μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα.[4]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Το λήμμα «Μουργκάμπ» στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, 3η έκδ. (1969-1978)
- ↑ «Surface water resources in North Afghanistan». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2011.
- ↑ Afghanistan Water Management (.pdf)
- ↑ Didovets, Iulii κ.ά.: «Central Asian rivers under climate change: Impacts assessment in eight representative catchments», Journal of Hydrology: Regional Studies, τόμος 34 (Απρίλιος 2021)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Ο ρους του ποταμού σημειωμένος στο OpenStreetMap