Ματίας Κνούτσεν
O Ματίας Κνούτσεν (Matthias Knutzen επίσης Knuzen και Knutsen, 1646 – μετά το 1674) ήταν γερμανόφωνος κριτικός της θρησκείας και συγγραφέας τριών αθεϊστικών μπροσουρών. Στη σύγχρονη δυτική ιστορία, θεωρείται ο πρώτος άθεος γνωστός με το όνομα του.[4]
| Ματίας Κνούτσεν | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1646[1][2][3] Oldenswort |
| Θάνατος | 1674[1][3] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Δανία Γερμανία |
| Θρησκεία | αθεϊσμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γερμανικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | φιλόσοφος συγγραφέας |
Ζωή Επεξεργασία
Ο Ματίας Κνούτσεν γεννήθηκε στο Όλντενσβορτ του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν το 1646. Τη χρονιά που γεννήθηκε, πέθανε ο πατέρας του. Το 1664 γράφτηκε στο πανεπιστήμιο του Καίνιξμπεργκ και το 1668, το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάχης για να μελετήσει θεολογία. Έχασε την εργασία του γιατί έκανε κριτική σε στελέχη της εκκλησίας. Τον Φεβρουάριο του 1674, πήγε στη Ρώμη και τον Σεπτέμβρη του 1674, στην Ιένα (Θουριγγία). Eκεί o Κνούτσεν διένειμε τρεις χειρόγραφες μπροσούρες με αθεϊστικό περιεχόμενο. Η πόλη και το πανεπιστήμιο της Ιένα διέταξαν έρευνα. Για να μην συλληφθεί ο Κνούτσεν, πήγε πρώτα στο Κόμπουργκ και από εκεί στο Άλτντορφ κοντά στη Νυρεμβέργη. Στις 22 Οκτωβρίου, είχε θεαθεί για τελευταία φορά στην Ιένα. Από τότε τα ίχνη του χάνονται.[5]
Διδασκαλία Επεξεργασία
Στα τρία συγγράμματα του Κνούτσεν το 1674, ισχυρίστηκε πως υπάρχει μια σέκτα ή κοινότητα την οποία αποκαλούσε “Gewissener” or “Conscientarians” (Ευσυνείδητοι ή συντηρητικοί). Σύμφωνα με αυτόν, οι Ευσυνείδητοι είχαν μέλη, σε πολλά μέρη, όπως Αμβούργο, Παρίσι, Αμστερνταμ, Ρώμη. Μόνο στην Ιένα αριθμούσαν περισσότερους από 700. Ωστόσο αυτός ο ισχυρισμός θεωρείται πως δεν είναι αληθινός, αλλά ως κάλυψη για τη διδασκαλία του Κνούτσεν, ώστε να διαδοθεί
Σύμφωνα με τον Κνούτσεν, δεν υπάρχουν υπέρτατα όντα όπως ο Θεός, οι διάβολοι, και αθάνατες ψυχές. Η Βίβλος δεν μπορεί να γίνει πιστευτή γιατί έχει αρκετές αντιφάσεις εντός της. Οι οδηγίες για την ανθρώπινη συμπεριφορά, πρέπει να ξεκινάν από τη λογική και τη συνείδηση. Στο γράμμα του Amicus Amicis Amica! ο Knudsen περιγράφει τις απόψεις του ως,[6]
Insuper Deum negamus, Magistratum ex alto despicimus, Templa quoque cum omnibus Sacerdotibus rejicientes.
Επιπλέον, απεχθανόμαστε τις αρχές εκ των άνω και απορρίπτουμε τις εκκλησίες μαζί με όλους τους ιερείς.
Ο υπέρτατος κανόνας του Κνούτσεν, ήταν «Ζήσε με ειλικρίνεια, μην βλάψεις κανένα και δώσε στον καθένα ότι του αξίζει» (στα λατινικά: Honeste vivere, neminem laedere, suum cuique tribuere).
Υποδοχή Επεξεργασία
Ο Κνούτσεν επηρεάστηκε εμφανώς από τον Σοκινιασμό (Socinianism) ένα κίνημα του 17ου αιώνα που αμφισβητούσε την τριαδικότητα του θεού. Επίδραση από τον Σπινόζα είναι δύσκολο να τεκμηριωθεί, αν και είναι φανερό πως ο Κνούτσεν ήταν καλός γνώστης της φιλοσοφίας της εποχής του, ακόμη και όσο αφορά μικρές λεπτομέρειες.[7]
Τα έργα του Knutzen προκάλεσαν βίαιη απόρριψη από εκκλησιαστικούς παράγοντες. Για παράδειγμα το 1677, ο Γερμανός θεολόγος Τομπίας Πφάνερ ισχυρίστηκε πως τα έργα του Κνούτσεν ξεπέρασαν σε κακή φήμη, όλους τους μέχρι τότε γνωστούς εχθρούς της θρησκείας.[8] O Pierre Bayle συμπεριέλαβε τον Κνούτσεν στο λεξικό Dictionnaire historique et critique (πρώτη έκδοση το 1697, επιπλέον εκδόσεις υπήρχαν σε όλο τον 18ο αιώνα). Έτσι, για τους φιλόσοφους του Διαφωτισμού, ο Κνούτσεν ήταν ο πρώτος γνωστός φιλόσοφος.
Έργα Επεξεργασία
- Epistola amici ad amicum [Latin: Letter of a Friend to a Friend], also under the title Amicus Amicis Amica!, 1674.
- Gespräch zwischen einem Gastgeber und drei Gästen ungleicher Religion [German: Conversation between a Host and three Guests of different Religion], 1674.
- Gespräch zwischen einem Feldprediger namens Dr. Heinrich Brummern und einem lateinischen Musterschreiber [German: Conversation between an Army Chaplain called Dr Heinrich Brummern and a Latin Pattern-Writer], 1674.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 (Γαλλικά) Encyclopædia Universalis. Encyclopædia Britannica Inc.. matthias-knutzen. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 16207741j.
- ↑ W. Schröder, in: Matthias Knutzen, Schriften und Materialien (2010), p.8. Cf. also Rececca Moore, The Heritage of Western Humanism, Scepticism and Freethought (2011), calling Knutzen "the first open advocate of a modern atheist perspective" [1] Αρχειοθετήθηκε 2012-03-30 στο Wayback Machine.
- ↑ W. Schröder, in: Matthias Knutzen, Schriften und Materialien (2010), p. 14
- ↑ W. Schröder, in: Matthias Knutzen, Schriften und Materialien (2010), p. 37
- ↑ Schröder, Matthias Knutzen (1998), p. 421
- ↑ Schröder, Matthias Knutzen (1998), p. 420
Εκδόσεις Επεξεργασία
- M. Knutzen, ein deutscher Atheist und revolutionärer Demokrat des 17. Jahrhunderts. Flugschriften und zeitgenössische sozialkritische Schriften, ed. and prefaced by Werner Pfoh. Berlin: Akademie-Verlag 1965.
- Matthias Knutzen: Schriften und Materialien, ed. by Winfried Schröder. (Philosophische Clandestina der deutschen Aufklärung. Texte und Dokumente / Philosophische Clandestina der deutschen Aufklärung Abteilung I: Texte und Dokumente). Stuttgart: Frommann-Holzboog 2010.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Pierre Bayle, Matthias Knuzen, in: Dictionnaire historique et critique, edition of 1740, vol. 3, p. 12 online here Αρχειοθετήθηκε 2015-12-01 στο Wayback Machine. (French)
- Dieter Lohmeier (1980), Knutzen, Matthias, 12, Berlin: Duncker & Humblot, σελ. 232–233, (πλήρες κείμενο στο διαδίκτυο)
- Winfried Schröder, Matthias Knutzen: Flugschriften, in: Winfried Schröder, Ursprünge des Atheismus. Untersuchungen zur Metaphysik- und Religionskritik des 17. und 18. Jahrhunderts, Stuttgart 1998, p. 420 f.
- Julius August Wagenmann (1882), "Knutsen, Matthias", Allgemeine Deutsche Biographie (ADB) (στα γερμανικά), 16, Λειψία: Duncker & Humblot, pp. 335–336
- Wolfgang Weber. «Knutzen, Matthias». Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL) (στα Γερμανικά)., vol. 4, col. 190-193.